Tepedüzü, Ardanuç

Tepedüzü, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.

Tepedüzü
Köy
Ülke Türkiye
İl Artvin
İlçe Ardanuç
Coğrafi bölge Karadeniz Bölgesi
Nüfus
 (2000)
 • Toplam 244
Zaman dilimi UTC+03.00 (UDAZD)
İl alan kodu 0466
İl plaka kodu 08
Posta kodu 08300
Resmî site
-

Tarihçe

Eski adı Mukeri'dir. Bu yer adı Gürcüceden (მუქერი) Türkçeye 16. yüzyılın son çeyreğinden itibaren Mukeri (موکری), Muker (موكر), Miker (میكەر) ve Müker biçiminde girmiştir.[1][2] Mukeri Gürcücede "erzak", "yük" ve "yolluk" anlamlarına gelir. Bu adın köydeki yeraltı sığınak ve depolarıyla ilişkili olabileceğine ilişkin bir görüş vardır.[3]

Mukeri, 16. yüzyılın ortasında Osmanlı Devleti'nin eline geçmesinden önce Gürcü Krallığı ve Gürcü prensliği yönetimi altında kaldı. 1574 ve 1595 Osmanlı tahrir defterlerine göre Ardanuç livasının köylerinden biriydi. Köyde 1574'te 28 hane, 1595'te 33 hane yaşıyordu. İlk tahrirde köyün tamamı Hristiyan nüfusa sahipken, ikinci tahrirde 8 hane Müslüman olmuştu.[1] Uzun süre Osmanlı egemenliğinde kalan Mukeri, 93 Harbi'nde Rusların eline geçti. Rus idaresinin "Muker" olarak kaydettiği köyde 1886 yılında 265 kişi yaşıyordu. Köyün nüfusu 1886 tarihinde "Türk", 1907 yılında "Müslüman Gürcü" olarak kaydedilmiştir.[4][5]

Rusların bölgeden çekilmesinden sonra bir süre bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde kalan Mukeri, Moskova Antlaşması'yla 1921'de yeniden Türkiye'ye bırakıldı. Bu tarihte Ardanuç nahiyesine (sonra ilçe) bağlandı. 1922 yılında köyün nüfusu 13 hane ve 50 kişi olarak kaydedilmiştir.[6] Nüfusun bu denli azalması Rus idaresi sırasında köyden Osmanlı ülkesine büyük bir göçün gerçekleştiğini göstermektedir. Türkçe kökenli bir ad olmadığı için köyün Mukeri ya da Muker adı 1925'te Tepedüzü olarak değiştirildi.[2]

Tepedüzü'nde önemli tarihsel yapılar bulunur. Bunlardan biri Osmanlı dönemi öncesinden kalan Mukeri Kilisesi'dir. Kilise neredeyse tamamen yıkılmıştır. Köyde ayrıca ondan fazla yeraltı yapısı vardır. Önemli kısmı günümüze ulaşmış olan bu yapıların varlığı 2015 yılında ortaya çıkarılmıştır. Bu tarihsel yeraltı yapılarının düşman saldırıları sırasında sığınak ve depo olarak kullanıldığı anlaşılmaktadır.[3][7]

Coğrafya

Artvin iline 43 km, Ardanuç ilçesine 8 km uzaklıktadır.

Nüfus
Yıllara göre köy nüfus verileri
2007
2000 244
1997 249

Kaynakça
  1. Zaza Şaşikadze, “16. Yüzyılın İkinci Yarısında Ardanuç” (Gürcüce), 2018.
  2. "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye, 1927, s. 115". 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2020.
  3. Tao Klarceti - Tarih ve Kültür
  4. "kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2020.
  5. Roland Topçişvili- İnga Ğutidze, XIX. Yüzyıl ve XX. Yüzyıl Başlarındaki Rus Belgelerinde Şavşeti ve Klarceti Yer Adları (Gürcüce-Türkçe-İngilizce), 2019, Tiflis, s. 28, ISBN 9789941485244.
  6. Gök, Nurşen (2008). "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler" (PDF). Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 41. ankara.edu.tr. s. 89-104. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020.
  7. "2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s 149-150". 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2020.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.