Kutlu, Ardanuç

Kutlu, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.

Kutlu
Köy
Ülke Türkiye
İl Artvin
İlçe Ardanuç
Coğrafi bölge Karadeniz Bölgesi
Yüzölçümü
 • Toplam 14,2 km² (5,4 mil²)
Nüfus
 (2000)
 • Toplam 205
Zaman dilimi UTC+03.00 (UDAZD)
İl alan kodu 0466
Posta kodu 08300
Resmî site
-

Tarihçe

Eski adı Goraşeti'dir.[1] Gürcüce bir yer adı olan Goraşeti (გორაშეთი), Goraşidze (გორაშიძე) ailesinden gelir.[2] Bu yer adı Türkçede Goraşit (كوراشیت), Koreşit (قورەشیت), Göreşat gibi biçimler almıştır.[3][4]

Goraşeti'deki iki kilisenin varlığı ve köyün adının en erken tarihli Osmanlı tahrir defterinde yer alması, buranın Osmanlı döneminden önce bir yerleşme olduğunu göstermektedir. Osmanlılar köyü 16. yüzyılın ortasında Gürcü yönetiminden ele geçirdi. Goraşeti, 1574 tarihli Osmanlı tahrir defterine göre Ardanuç livasının Ardanuç nahiyesine bağlıydı. Köyde tamamı Hristiyan 17 hane yaşıyordu. 1595 yılında köyden 9 hane göç etmiş, geriye 2'si Müslüman 8 hane kalmıştı.[5] 1709 (Hicri 1121) yılında Goraşeti, Çıldır Eyaleti içinde Ardanuç livasının Ardanuç nahiyesine bağlı bir olarak kaydedilmiştir.[6]

Goraşeti'de 1835 tarihli Osmanlı nüfus sayımında 39 hane ve 99 erkek kaydedilmiştir. Bir o kadar da kadın nüfusu eklenince köyün nüfusunun 198 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[7] Uzun süre Osmanlı idaresinde kalan Goraşeti 93 Harbi'inde Rusların eline geçti. Rusların Goroşet (Горошет) olarak kaydettiği köyde 51 hanede 295 kişi yaşıyordu. Rus idaresinde köy Artvin sancağının (okrug) Ardanuç kazasına (uçastok) bağlıydı. Bu kazanın nahiyelerinden biri olan Karsnia nahiyesinin beş köyünden biriydi.[8]

Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Goraşeti bir süre Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması'yla köy Türkiye'de kaldı.[9] 1922 yılında Artvin livasının (vilayet) merkez kazasına bağlı Ardanuç nahiyesinin bir köyüyken Goraşeti'de 62 hanede 409 kişi yaşıyordu.[10] Köyün adı 1925'te Kutlu olarak değiştirildi. Bununla birlikte köyün eski adı yeni adıyla birlikte "Kutlu (Göreşat)" biçiminde resmi kayıtlarda uzun süre kullanılmıştır.[11]

Goraşeti'de günümüze ulaşmış veya varlığı bilinen en önemli tarihsel yapıla Goraşeti Kalesi ve iki kilisedir. Köyün kuzeyinde, Goraşeti Bağları (bugün Bağlar mahallesi) arasında alçak bir tepede yer alan Goraşeti Kalesi (35 x 40 m) büyükçe bir kaledir. İki kiliseden ise günümüze bir şey kalmamıştır.[2][12]

Coğrafya

Artvin iline 65 km, Ardanuç ilçesine 30 km uzaklıktadır.

Nüfus
Yıllara göre köy nüfus verileri
2007
2000 205
1922 409[10]

Kaynakça
  1. "(Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikidze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 35". 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2020.
  2. "Goraşeti", Tao Klarceti - Tarih ve Kültür
  3. Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, 300 sayfa.
  4. "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 115". 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2020.
  5. "(Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikidze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 25". 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2020.
  6. Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, 133, 300 sayfa.
  7. "(Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikidze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 38". 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2020.
  8. ""Ardanuç kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2020.
  9. Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 2. cilt, s. 41.
  10. Gök, Nurşen (2008). "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler" (PDF). Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 41. ankara.edu.tr. s. 89-104. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020.
  11. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1981). "1980 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
  12. "2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 83". 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2020.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.