Yalova

Yalova, bugünkü idari bölünüşe göre merkez ilçeyle birlikte 6 ilçeden oluşmaktadır. İlçeler; Yalova Merkez, Altınova, Armutlu, Çınarcık, Çiftlikköy ve Termal'dir. Yalova'nın 6 ilçe belediyesi ile birlikte, toplam 14 belediyesi bulunmaktadır; merkez ilçede 1 (Kadıköy), Altınova'da 3 (Kaytazdere, Subaşı ve Tavşanlı), Çınarcık'ta 3 (Koru, Esenköy ve Teşvikiye) ve Çiftlikköy'de 1 (Taşköprü) belde belediyesi ve toplam 43 köyü vardır. Yalova, 6 Haziran 1995 tarihinde il olmuştur.

Bu sayfa Yalova ilinin merkez ilçesini anlatmaktadır. Başlığın diğer anlamları için Yalova (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Yalova
İlçe

Türkiye'deki yeri
Ülke Türkiye
İl Yalova
Coğrafi bölge Marmara Bölgesi
İdare
 • Belediye başkanı Mustafa Tutuk (AK Parti)[1] (vekaleten)
Yüzölçümü
 • Toplam 847 km² (327 mil²)
Rakım 5 m (16 ft)
Nüfus
 (2018)
 • Toplam 144,407
 • Kır
 -
 • Şehir
 -
Zaman dilimi UTC+03.00 (UDAZD)
Posta kodu 77100
İl alan kodu 226
İl plaka kodu 77

Şehrin nüfusu 2018 yılına göre 144.407'dir. 1973'te 21.000 olan nüfusu 1990'da 65.823'e, 2000'de 70.118'e, 2007'de 87.372'ye çıkmıştır.

Termal yakınlarındaki Sudüşen Şelalesinde turistler Yalova

Armutlu Yarımadası'nın kuzey kıyısı ile Samanlı Dağları'nın kuzey eteklerine kurulmuş olan Yalova, Türkiye'nin kuzeybatısında, Marmara bölgesinin güneydoğu kesiminde yer almaktadır. İlin kuzeyinde ve batısında Marmara denizi, doğusunda Kocaeli, güneyinde Bursa (Orhangazi-Gemlik ve İznik ilçeleri) ve Gemlik körfezi yer almaktadır. Yalova ilinin kuzeyinden güneybatısına kadar olan sınırları Marmara Denizi ile çevrilmiştir.

Kıyılar, girintili çıkıntılı bir özellik göstermez. Yalova'nın 39-40º kuzey enlemi, 29-61º doğu boylamları arasında denizden yüksekliği 2 metre, en yüksek noktası 926 metredir. 839 kilometrekarelik alanı ile ülke yüzölçümünün %0,11'lik bölümünü kapsamaktadır.

Yalova, yüzölçümü itibarıyla Türkiye'nin en küçük ilidir ve 105 km ile denize en uzun kıyısı olan turistik illerinden de birisidir.[2]

Yalova, verimli ve bereketli ovalara sahiptir. Çınarcık, Gökçedere, Kirazlı, Kılıçköy ve Taşköprü ile deniz arasında birbirinden alçak tepeciklerle ayrılan büyüklü küçüklü ovalar oluşmuştur. Bu ovalar, akarsular boyunca uzanmakta olup çevrelerinde meyvecilik ve sebzecilik yapılmaktadır.

Yalova'nın toplam yüzölçümünün (84.700 ha) %82'si, tarım arazisi (22.173 ha), orman alanı (46.809 ha) ve çayır-mera arazisinden (7.944 ha) oluşmaktadır.

İlin bitki örtüsünü makiler ve ormanlar oluşturmaktadır. Samanlı Dağları'nın kuzey ve güneyinde vadi içlerinde bulunan makiler, bu kütlenin etekleri boyunca kesintili şeritler ve parçalar halinde bulunurlar.

Yalova'nın güneyindeki dik yamaçlar gür bir orman örtüsü ile tamamen kaplıdır. Ormanlık alanlarda genellikle kayın, meşe, gürgen, kızılcık, kestane ve ıhlamur ağaçları görülür. Yalova'daki ormanlardan çevrenin odun ve kereste ihtiyacı karşılanmaktadır.

Yalova il sınırları ekolojik çeşitliliği kadar etnik ve kültürel çeşitliliğiyle de zenginlik göstermektedir. Anadolu'nun her yanından aldığı göçlerle hem inançsal hem de dilsel çeşitliliği artmıştır. İl genelinde Türkçeden başka Pomakça, Avarca, Çerkesçe, Lazca, Gürcüce, Dargice, Kürtçe, Boşnakça, Tatarca/Karaçayca konuşan etnik grupların yerleşimleri bulunmaktadır. Ayrıca İzel, Şebnem Ferah, İbrahim Kutluay, Mehmet Okur, Hasan Zeybek gibi ünlü isimler Yalova doğumludur.

Tarih

Bölgedeki ilk yerleşimler prehistorik çağlarda M.Ö. 3000 yıllarındadır. Bitinya adıyla bilinen antik bölgede M.Ö. 2000'lerde Hititler, M.Ö. 1200'lerde Frigler hakimiyet kurdular. Pers egemenliği altında kalan bölge de M.Ö 5. yüzyılın ortalarından itibaren Bitinyalı hanedanlar hakimiyet kurmaya başlamış ve M.Ö 3. yüzyılda bağımsız Bitinya Krallığı' nı kurmuşlardır. Yalova' da bu krallığın topraklarında kalmıştır. Yalova' nın da içerisinde olduğu bölge M.Ö. 74'te Romalılar' ın denetimine girdi. Roma İmparatorluğu'nun 395 yılındaki bölünmesinden sonra Yalova Bizans İmparatorluğu'nun yönetimine geçti. 1302'de Yalova civarında Bafeus Muharebesi gerçekleşti. Yalova ve çevresi 1326 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nun kontrolüne geçti.

16. yüzyıl Osmanlı idari teşkilatlanmasına göre Yalova, Hüdavendigâr Eyaleti' ne bağlı bir kaza merkeziydi. Evliya Çelebi seyahatnamesinde Yalovayı; 700 evi, yedi camisi, üç hanı, bir hamamı, kırk-elli kadar dükkanı bulunan bir yerleşim olarak anlatmıştır. 25 Mayıs 1719 yılında meydana gelen depremde yerleşim büyük tahribata uğradı. 18. yüzyıl sonlarında Yalova, İzmit Sancağı' nın Karamürsel kazasına bağlı bir nahiye konumundaydı. 10 Temmuz 1894 yılı depreminde yerleşimde büyük tahribat yaşadı. 7 Ağustos 1920 yılında başlayan Yunan hakimiyeti 19 Temmuz 1921 tarihine kadar sürdü. 1927 yılında belediye olan Yalova, 2 Aralık 1929 yılında çıkarılan kanunla İstanbul iline bağlı bir kaza merkezi oldu. 1935 yılı nüfus sayımında 2635 nüfusa sahip olan yerleşim, kaplıcalar sayesinde hızlı bir gelişim yakaladı[3]. 6 Haziran 1995 tarihinde aynı adla kurulan ilin merkez ilçesi oldu[4]. 17 Ağustos 1999 yılında meydana gelen 1999 Gölcük depremi nde Yalova şehri de büyük tahribata uğradı.

Mustafa Kemal Atatürk yaşamının son bölümünde ara sıra Yalova'yı ziyaret etmiş ve Yürüyen Köşk'te dinlenmiştir. Bir konuşmasında "Yalova benim kentimdir." şeklinde şehre olan sevgisini dile getirmiştir.[5]

Coğrafya

Yalova İli'nin kuzeyinde ve batısında Marmara Denizi, doğusunda Kocaeli İli, güneyinde Bursa İli ile Gemlik Körfezi yer almaktadır. İlin denizden yüksekliği 2 metre, en yüksek noktası 926 metredir. Yüzölçümü 847 km²'dir.

Bitki örtüsü

Yalova İli'nin bitki örtüsü makiler ve ormanlar oluşturmaktadır. Yalova'nın güneyindeki dik yamaçlar tümüyle gür bir orman örtüsüyle kaplıdır.

İklimi

Yalova İli'nin iklimi, Makro-klima tipi olarak, Akdeniz ve Karadeniz iklimleri arasında bir geçiş niteliği taşımaktadır. Kimi dönemlerde de karasal iklim özelliklerini taşıyan İlde yazlar kurak ve sıcak, kışlar ılık ve bol yağışlı geçmektedir.

Nüfus
Yıl Toplam Şehir Kır
2000[6]86.09170.11815.973
2007[7]102.87187.37215.499
2008[8]107.60991.04716.562
2009[9]114.05492.16621.888
2010[10]116.47198.34718.124
2011[11]118.998100.86318.135
2012[12]121.479102.87418.605
2013[13]124.018104.73719.281
2014[14]127.670107.92819.742
2015[15]132.322112.18320.139
2015[16]132.322112.18320.139
2016[17]Veri yokVeri yokVeri yok

Belde ve köyler

Yalova merkez ilçeye bağlı 2 belde ve 15 köy vardır:

Galeri

Kardeş kentler

Kaynakça
  1. "Yalova Belediye Başkan Vekilliği görevine Mustafa Tutuk seçildi". Anadolu Ajansı. 6 Mart 2020. 7 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2020.
  2. Türkiye'nin En Küçük İli
  3. "Yalova" İslam Ansiklopedisi, Cilt:43, Sayfa: 306,307
  4. "İdari Yapı" Yalova Valiliği
  5. "Arşivlenmiş kopya". 5 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2015.
  6. "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  7. "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  8. "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  9. "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  10. "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  11. "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  12. "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 6 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2015.
  13. "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 6 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2015.
  14. "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 6 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2015.
  15. "2015 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 12 Nisan 2016 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2016.
  16. "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
  17. "2016 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 7 Mart 2017.
  18. "Arşivlenmiş kopya". 18 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2011.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.