Ceres (cüce gezegen)
Ceres, (küçük gezegen tanımı: 1 Ceres) Güneş'e en yakın cüce gezegen ve Mars ile Jüpiter arasında yer alan ana asteroit kuşağındaki en büyük cisimdir. 1 Ocak 1801 tarihinde İtalyan astronom Giuseppe Piazzi tarafından Palermo'da keşfedilmiştir. Piazzi, gördüğü cismin önce bulutsuluk içermeyen, yıldıza benzeyen bir kuyruklu yıldız olduğunu düşünmüş, ancak kısa sürede yaklaşık dört yıllık bir peryodu olan bir "gezegen" olduğunu fark etmiş, bu cisme Sicilya'nın koruyucu tanrıçası Ceres'in adını vermiştir.[1] Asteroitler arasında ilk keşfedilen olduğu için 1 numara ile adlandırılmıştır. Aynı zamanda 50 yıl boyunca da 8. gezegen olarak sınıflandırılmıştır. 950 km çapında olan Ceres, Asteroit Kuşağı'nın açık ara en büyük cismidir ve kuşağın toplam kütlesinin %32'sine sahiptir.[2][3] Gözlemler sonucunda şeklinin düşük yerçekimine sahip diğer asteroidler gibi düzensiz değil de küresel olduğu ortaya konmuştur.[4] Ceres asteroidinin yüzeyinin su buzu ve karbonat, kil gibi çeşitli hidratlı minerallerden oluştuğu tahmin edilmektedir.[5] Ceres, taş - kaya bir çekirdek ve buzdan oluşan bir manto yüzeyi ile farklılaşmış olarak görünmektedir. Yüzeyinin altında sıvı sudan oluşan bir okyanus olma ihtimali bulunmaktadır.[6][7] Yüzey sıcaklığı yaklaşık -38 °C(235 K)'dir.
Kaynak: "Ceres - By the Numbers | Planets - NASA Solar System Exploration" (İngilizce). NASA. 25 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2018. | ||
Keşif | ||
---|---|---|
Keşfeden | Giuseppe Piazzi | |
Tanımlamalar | ||
Küçük gezegen kategorisi | Asteroit kuşağı, cüce gezegen | |
Yörünge Özellikleri | ||
Enöte | (Q) | 2,987 AB |
Enberi | (q) | 2,544 AB |
Yörünge eğikliği | (i) | 10,587°° |
Fiziksel özellikler | ||
Hacim | 4.52331 x 108 km3 | |
Kütle | 9,445×1020 kg | |
Yoğunluk | 2,08 g/cm³ | |
Kütle çekimi | 0,27 m/sn² | |
Kurtulma hızı | 0.51 km/s | |
Beyazlık (albedo) | 0,113 | |
Yüzey sıcaklığı | ~167 K |
Son zamanlarda yapılan araştırmalar ile Ceres'in yüzeyinin altında tuzlu su bulunan bir okyanus gezegeni olduğunu açıklanmıştır.[8]
Kaynakça
- Pannekoek, Anton (1989). A History of Astronomy. New York: Dover Publications. s. 352. ISBN 0-486-65994-1. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2013.
- Pitjeva, E. V.; Precise determination of the motion of planets and some astronomical constants from modern observations 18 Ocak 2010 tarihinde WebCite sitesinde arşivlendi, in Kurtz, D. W. (Ed.), Proceedings of IAU Colloquium No. 196: Transits of Venus: New Views of the Solar System and Galaxy, 2004
- Moomaw, Bruce (2 Temmuz 2007). "Ceres As An Abode Of Life". spaceblooger.com. 29 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2007.
- Li, Jian-Yang (2006). Icar.182.143.pdf "Photometric analysis of 1 Ceres and surface mapping from HST observations"
|url=
değerini kontrol edin (yardım) (PDF). Icarus. 182 (1). ss. 143-160. Bibcode:2006Icar..182..143L. doi:10.1016/j.icarus.2005.12.012. Erişim tarihi: 8 Aralık 2007. - Rivkin, A. S. (2006). "The surface composition of Ceres:Discovery of carbonates and iron-rich clays" (PDF). Icarus. 185 (2). ss. 563-567. Bibcode:2006Icar..185..563R. doi:10.1016/j.icarus.2006.08.022. 28 Kasım 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2007.
- McCord, Thomas B. (2005). "Ceres: Evolution and current state". Journal of Geophysical Research. 110 (E5). s. E05009. Bibcode:2005JGRE..11005009M. doi:10.1029/2004JE002244.
- Castillo-Rogez, J. C. (2007). "Ceres: evolution and present state" (PDF). Lunar and Planetary Science. Cilt XXXVIII. ss. 2006-2007. 24 Şubat 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2009.
- "Cüce gezegen Ceres'te büyük bir tuzlu su rezervi bulundu". 27 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.