Zabit ve Kumandan ile Hasbihal
Zabit ve Kumandan ile Hasbihal), Mustafa Kemal Atatürk'ün Osmanlı ordusu ve askerlik ile ilgili görüşlerini yazdığı kitaptır.
| Yazar | Mustafa Kemal Atatürk |
|---|---|
| Ülke | Osmanlı Devleti |
| Dil | Türkçe |
| Tür | Tarih |
| Yayım |
1918 (özgün) 1956 2006 (Türkçe) |
| Yayımcı | İş Bankası Kültür Yayınları |
| Sayfa | 200 |
| ISBN |
9789754586947 (Türkçe) |
Konusu
Eser, Mustafa Kemal Paşa'nın 1914 yılında Kurmay Yarbay rütbesiyle Sofya Askeri Ataşesi olarak bulunduğu sırada, Nuri Conker'in Zabit ve Kumandan adlı kitabına karşılık olarak yazılmıştır. Birbirini bütünleyen ve pekiştiren bu iki kitapta da iyi yöneticilik konusu işlenir. Her ikisi de, ordunun yaşadığı başarısızlığın asıl çözüm adresi olarak, komuta kademelerini gösterir [1].
Kitabın ilk bölümünde Mustafa Kemal, Trablusgarp ve Balkan Savaşları'ndan yenilgiyle çıkan Osmanlı ordusundaki aksaklıkları, hataların neler olduğunu ve bunları nasıl sezdiğini ve üstlerine sunduğu çözüm yollarını kaleme almıştır.
Kitabın ilerleyen bölümlerinde bir subayın taşıması gereken özveri, ölümü göze alma, emri altındakileri sevk ve idare edebilme, taarruz ruhu, inisiyatif özellikleri hakkında Nuri Conker'in görüşlerine yakın düşüncelerini çeşitli örneklerle ifade etmiştir. Kitapta Türk kadınının toplumdaki yeri ve Türk ulusunun gelişmesine engel olan koşulların neler olduğuna ilişkin görüşler de yer almaktadır.
Mustafa Kemal, eserin son bölümünde, Kuzey Afrika'da birlikte çarpıştığı korkusuz ve yiğit silah arkadaşlarını anmış ve onları "yüksek askerlik niteliklerine" sahip insanlar olarak tanımlamıştır [2].
Basımı
Mustafa Kemal Paşa, kitabını tamamladığı sırada I. Dünya Savaşı'nın başlaması nedeniyle basımı ertelemek zorunda kalır. Mustafa Kemal Paşa ve Nuri Paşa, Çanakkale Savaşları'nda birlikte mücadele edip Türk ordusunun zaferinde önemli pay sahibi olurlar.
Mustafa Kemal Paşa, kitabını ancak savaş sona erdikten sonra döndüğü İstanbul’da, 1918 sonunda yayımlar. Kitabın basımından altı ay kadar sonra da Anadolu’ya geçerek İstanbul ile ilişiğini keser. Kitap bir süre sonra Damad Ferid Paşa Hükûmeti'nin aldığı karar gereği toplatılır.
Zabit ve Kumandan ile Hasbihal, ilk baskısından sonra 1956'da, Hasan Âli Yücel tarafından İş Bankası Kültür Yayınları’nın ilk kitabı olarak yayımlanmış, 2006'da sadeleştirilerek ve Atatürk ve Conker'in metinleri karşılıklı sayfalara konarak yeniden basılmıştır.[3]
