Nutuk (Mustafa Kemal Atatürk)

Nutuk, yazıldığı dönemde Cumhuriyet Halk Fırkası umumi reisi olan Gazi Mustafa Kemal'in 15-20 Ekim 1927 tarihlerinde, 1919'dan 1927'ye dek kendisinin ve silah arkadaşlarının faaliyetlerini özetlediği konuşmasının metnidir.[1] Kültür Bakanlığı Yayınevi tarafından (belgeler bölümü dışında) yaklaşık 900 sayfalık bir kitap olarak yayımlanmıştır ve Türkiye'nin bu dönemle ilgili en temel resmî tarih kaynağı olma niteliğindedir.

Nutuk
Yazar Mustafa Kemal Atatürk
Dil Türkçe
Tür Söylev
Tam metin Vikikaynak'ta Nutuk

Nutuk'un güncel Türkçeye çevrilmiş sürümleri pek çok yayınevi tarafından basılmış, bazıları Söylev adını tercih etmişlerdir.

Nutuk, belgeleri sayesinde, Atatürk'ün tarihçi kimliğini de ortaya koymaktadır. Atatürk, yaşanılan olaylarla ilgili kayıtlı belgeleri toplamış ve Nutuk'u yazarken bu belgelere dayanarak icraatlarını özetlemiştir.

Konuşma, objektifliği hususunda başta Halide Edib ve Kâzım Karabekir tarafından olmak üzere birçok kişinin eleştirisine hedef olmuştur.[2]

Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk'u sunduğu konuşma sırasında.

Nutuk'ta adı geçen kişiler

Nutuk hakkında

Nutuk, Atatürk'ün Kurtuluş Savaşı dönemini birinci ağızdan aktardığı, Cumhuriyet tarihi açısından önemli bir eserdir.

Atatürk, Nutuk ile geçmişi anlatıp aynı zamanda gelecekte olabilecek tehlikelerin önceden sezilebilmesi için alınacak derslerden bahsetmektedir. Bazı sayfalarda açıkça belirttiği "sonraki yıllarda durumun kolay ve açıkça değerlendirilmesi için bu kadar ayrıntıya yer verilmiştir" sözü ile Atatürk ileri görüşlülüğünü bir kere daha ortaya koymuştur.[4][5]

Aynı zamanda bu kitap, şu an Türkiye'de okutulan T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinin ders ve çalışma kitaplarının hazırlamasında en büyük rolü oynamıştır. Bu kitap Atatürk'ün Samsun'a çıktığı tarih olan 19 Mayıs 1919'dan, Cumhuriyet sonrası inkılap dönemine kadarki (1927) zaman diliminde olan olayları anlatmaktadır.

Dili

Atatürk'ün yetiştiği dönemde kullanılan söz dağarcığı ve cümle yapısı bakımından ulusal edebiyat devrinin temsil ettiği dildir. Klasik Osmanlıcaya göre oldukça sadeleştirilmiştir. O devirde kullanılan Arapça ve Farsça sözcükler ve bu dillerden alınan kurallarla oluşturulan tamlamalar, devlet dilinde kullanımından dolayı Nutuk'a girmiş sözcükler nedeniyle dili günümüze göre oldukça ağırdır. Dil kullanılırken anlatılan duruma göre bazen kısa ve keskin tümceler bazen de uzun ve hareketli söyleyişlere yer verilmiştir.

Değişik baskıları
Nutuk'un 1927'deki Osmanlıca baskısı. (üzerine tıklayarak okuyabilirsiniz)

1927'de Osmanlıca harflerle basılan Nutuk'un, sonraki yıllarda birçok kurum ve kitabevi tarafından sayısız baskıları yapılmıştır. 1960'lı yıllardan başlayarak bazı baskılarda, o tarihlerde TDK'nin yaygınlaştırmaya çalıştığı öz Türkçe kullanma akımına uyularak "Nutuk" yerine "Söylev" adı da kullanılmıştır. Bazı baskılarda hem Söylev hem de Nutuk adının birlikte kullanılması tercih edilmiştir. Belli başlı "Nutuk" baskıları şunlardır:

  • "Nutuk", Osmanlıca, 1927. 543 sayfa, bez ciltli, 19x27 cm ebatlarında, başta Mustafa Kemal portresi ve sonda 7 tabaka halinde 10 ayrı harita eki mevcut. Nutuk ilk defa 1927 yılında, biri asıl metin, diğeri belgeler olmak üzere Arap harfleriyle iki cilt olarak yayımlanmıştır. Aynı yıl, tek cilt halinde lüks bir baskısı da yapılmıştır.[6]
  • "Nutuk", yeni harflerle, Devlet Basımevi, İstanbul, 1938. 658 sayfa. Renkli, katlanmış harita eki var.
  • "Nutuk, Kemal Atatürk", Türk Devrim Tarihi Enstitüsü, Milli Eğitim Basımevi, 1950. 3 Cilt (Son cilt "Vesikalar")
  • "Söylev (Nutuk)", Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara Üniversitesi Basımevi, 1963. 2 Cilt. Günümüz Türkçesine sadeleştirilmiş sürüm.
  • "Nutuk", Tercüman 1000 Temel Eser, 1973. Cumhuriyetin 50. yılı için özel baskı, tam metin. 2 cilt?
  • "Nutuk Söylev", Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1984 . 2 Cilt.
  • "Söylev", Çağdaş Yayınları, İstanbul, 1984. 3 Cilt (Cilt I, Cilt II ve Cilt III). Hıfzı Veldet Velidedeoğlu yayına hazırlamış. İlk cildi 17 baskı yaptı.
  • "Söylev "Nutuk"", Dündar Yayınları, 1998.
  • "Nutuk (Söylev)", Kaya Yayınları, 2000.
  • "Söylev (Nutuk) Seçmeler", Betik Yayıncılık, 2002.
  • "Nutuk", Yapı Kredi Yayınları, 2011 (İlk Baskı), 2014 (İkinci Baskı). Kutulu, tek cilt, 1197 sayfa, 17.5 x 11.5 cm ebatlarında, orijinaldeki 10 renkli harita dahil.[7]
  • "Nutuk&Vesikalar", Kaynak Yayınları, 2015.

Kaynakça
  1. Kongresinde gerçekleştirdiği otuz altı buçuk saat süren tarihî konuşması ve onun metnidir. 1919 - Nutuk'un Deşifresi, Sinan Meydan, Truva Yayınları, önsöz
  2. Kuyaş, Ahmet (Ekim 2017). "Atatürk'ün Nutuk'u, Halide Edip'in itirazı...". #tarih, 41. Kafa Grup. ss. 40-45. ISSN 2148-547X.
  3. "Ata'nın Okuduklarından: Outline of History". Erişim tarihi: 2 Eylül 2015.
  4. Nutuk, Mustafa Kemal Atatürk
  5. "Arşivlenmiş kopya". 11 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2007.
  6. http://www.isteataturk.com/haber/4954/buyuk-nutuk-soylev
  7. http://kitap.ykykultur.com.tr/kitaplar/nutuk-ciltli-kutulu
  • Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk
  • Sinan Meydan, Nutuk'un Deşifresi
  • Mete Tunçay, Türkiye Cumhuriyeti'nde Tek-Parti Yönetiminin Kurulması, Yurt Yayınları, İstanbul, 1981.
  • Taha Parla, Türkiye'de Siyasal Kültürün Resmi Kaynakları - Cilt 1: Atatürk'ün Nutuk'u, İletişim Yayınları, İstanbul,

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.