Fikriye

Fikriye Hanım (d. 1887, Yenişehr-i Fener - ö. 31 Mayıs 1924, Ankara), Atatürk'ün annesi Zübeyde Hanım'ın ikinci eşi Ragıp Bey'in kardeşi Memduh Hayrettin Bey ile Vasfiye Hanım'ın kızı.

Fikriye Hanım
Doğum 1887
Yenişehr-i Fener
Ölüm 31 Mayıs 1924 (37 yaşında)
Ankara
Ölüm sebebi Vurulma veya kendini vurma
Milliyet Türk
Vatandaşlık  Türkiye
Ebeveyn(ler) Memduh Hayrettin Bey
Vasfiye Hanım
Akraba(lar) Ragıp Bey (amcası)
Fikriye

Milli Mücadelede Atatürk Konutu ve Demiryolları Müzesi'nde Fikriye Hanım'ın odasındaki aile soyağacından not aldığını söyleyen Mahiye Morgül'e göre ise, Konya Karamanoğulları soyundan Lalotlar (Latince Lalot: elibol) lakaplı aileden Hayrullah Bey'in kızıdır. Baba tarafından akrabaları: Selma Sultan, Prens Hayri, Prenses Kenize Murad, Kotmara Mihracesi Sajid Han ve emekli Büyükelçi Rauf Hayri (Hatice Sultan’ın eşi) olup amcası Mehmet Hayri Bey'in eşi Belkıs Hanım, sadrazam Tevfik Paşa'nın kız kardeşidir. Osmanoğulları'ndan aileye katılanlar, Hatice Sultan ve Fehime Sultan'dır. Anne tarafından akrabaları: dedeleri Ömer bey Kafkasyalı Çapanoğulları'ndan Kafkasya kökenli, Çapan ve Karslı, Ahıskalı, Kafkaslı soyadlı aileler; Kemal Çapan, Merzuka Çapan, Gültekin Çapan, Türkân Çapan; Karslı Mühürdaroğulları'ndan Ziynet Hanım, Emel Kafkaslı, Gülsev Kafkaslı, M. Nazif Kafkaslı, Serkan Kafkaslı ve Seda Kafkaslı'dır.[1]

Fransızca, Almanca ve Yunanca biliyor, ud ve piyano çalıyordu.

Hayatı ve ölümü

1922 sonbaharına değin Mustafa Kemal Paşa ile birlikte Çankaya Köşkü'nde yaşadı. Hıfzı Topuz'un belgelere dayandırarak yazdığı Gazi ve Fikriye adlı tarihsel romana göre Mustafa Kemal Paşa Fikriye Hanım'ın Köşk'e yerleşmesinin yarattığı dedikoduları önlemek için Fikriye Hanım'la sessizce ve gizlice evlenmiş, hatta nikâhlarını da dönemin Şer'iye ve Evkaf Vekili, Cumhuriyet döneminin ilk Diyanet İşleri Başkanlarından Mustafa Fehmi Gerçeker kıymıştır.[2]

Mustafa Kemal Paşa'ya âşık olan Fikriye Hanım, sağlık sorunları nedeniyle sanatoryumda tedavi görmesi için 1922 sonbaharında Münih'e gönderildikten bir süre sonra Mustafa Kemal Paşa'nın Latife Hanım'la evlendiğini öğrenince 1923 ilkbaharında Türkiye'ye geri döndü. Mustafa Kemal Paşa ise yeni evlendiği Latife Hanım ile sorun çıkmaması için Fikriye Hanım'ın Ankara'ya gelmesini istemiyordu. Fakat Ankara'ya ve Çankaya Köşkü'ne gelen Fikriye Hanım sonunda burada yaşanan gerilimli günlerden birinde faytonla Çankaya Köşkü'nden ayrılırken kimi rivayetlere göre tabancayla intihar etmeye kalkıştı, kimi rivayetlere göre tabancayla öldürülmek istendi ve kaldırıldığı hastanede öldü. Kılıç Ali bu olay hakkında "Fayton köşkten ayrılarak yakında bulunan Fuat Bulca'nın köşkü hizasına geldiğinde, Fikriye Hanım, belki de Gazi'ye yahut Latife Hanım'a yöneltmek için çantasında taşıdığı tabancasını çekerek kalbi hizasına ateş eder" derken, Fikriye'nin yeğeni Abbas Hayri Özdinçer şöyle demiştir: "Bize anlatıldığına göre halamı faytonu içinde sırtından vurulmuş olarak buluyorlar [...] dava açma tehdidine karşı hâkim aynen şöyle diyor: 'Bu tabir şevkalar hakkınızda hayırlı olmayacak neticeler doğurabilir.'" Bu olayın Atatürk ile Latife Hanım'ın evliliğini etkilediği ve boşanmada önemli payı olduğu da düşünülmektedir.[3] Şeceresinde ölüm tarihi 31 Mayıs 1924 olarak yazılmıştır, lâkin vurulduğu ya da kendini vurduğu tarih 23 Mayıs olarak bilinir.

Nereye gömüldüğü de kesin olarak bilinmemektedir. Araştırmacı Eriş Ülger, Atatürk'ün yaveri Salih Bozok'un anılarına dayanarak mezar yerinin Kuğulu Park'ta olduğunu söylemektedir. Fikriye Hanım kitabının yazarı Fatih Bayhan ise Fikriye Hanım'ın Ankara'nın Ulus semtindeki - bugün üzerinde bankaların bulunduğu - eski mezarlıkta yatmakta olduğunu belirtmiştir. Can Dündar ise Ankara Etnografya Müzesi'nde Mustafa Kemal Atatürk'ün at üzerinde dev bir heykelinin yükseldiği yere defnedildiğini yazmıştır.[4]

Hakkında yazılan kitaplar
  • Şemsi Belli, Fikriye, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1995.
  • İsmet Bozdağ, Atatürk'ün başyaveri Salih Bozok anlatıyor: Latife ve Fikriye iki aşk arasında Atatürk, Truva Yayınları, İstanbul, 2005.
  • Oğuz Akay, Gazi Fikriye İle Neden Evlenmedi Latife İle Neden Evlendi, Truva Yayınları, İstanbul, 2005.
  • Halil İbrahim Özcan, Çankaya'nın Duvaksız Gelini Fikriye, Nokta Yayınları, İstanbul, 2007.
  • Fatih Bayhan, Fikriye Hanım, Pegasus Yayınları, İstanbul, 2008.
  • Nesrin Aydemir, "İki Aşk Arasında Atatürk", Nokta Yayınları, İstanbul, 2008.
  • Hıfzı Topuz, "Gazi ve Fikriye", Remzi Kitabevi, İstanbul, 2003

Kaynakça
  1. "Köşe Yazıları". ASA Haber. 19 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  2. Topuz, Hıfzı (Ocak 2002). Gazi ve Fikriye (6. bas.). İstanbul: Remzi Kitabevi. ss. 154-180.
  3. Çalışlar, İpek (Ağustos 2006). Latife Hanım (8. bas.). İstanbul: Doğan Kitap. ss. 277-287.
  4. Dündar, Can (Haziran 1995). Fikriye!..., Gölgedekiler. İmge Kitabevi. s. 43. ISBN 979-975-533-118-7.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.