36. Uluslararası İstanbul Film Festivali

36. Uluslararası İstanbul Film Festivali, İstanbul Kültür Sanat Vakfı tarafından "Kaldır kafanı!" temasıyla 5 - 16 Nisan 2017 tarihleri arasında gerçekleştirilen film festivalidir. Festival, İstanbul Maslak'taki TİM Show Center'da 4 Nisan 2017 tarihinde yapılan törenle açıldı.[1] Sunuculuğunu Cem Davran'ın gerçekleştirdiği gecenin onur konuğu ise İngiliz oyuncu Ian McKellen oldu.[1]

36. Uluslararası İstanbul Film Festivali
Açılış filmi	Lodos (Yön. Tassos Boulmetis)
Kuruluş	İstanbul Kültür Sanat Vakfı
Sunucu	Cem Davran
Filmlerin sayısı	203
Festival tarihi	5 - 16 Nisan 2017
Dil	Uluslararası
film.iksv.org
35. Uluslararası İstanbul Film Festivali 37. Uluslararası İstanbul Film Festivali

Festival'de, her yıl olduğu gibi bu yıl da uluslararası uzun, ulusal uzun, ulusal kısa ve ulusal belgesel yarışmaları düzenlendi ve bu yarışmaları kazanan filmlere "Altın Lale" ödülü takdim edildi. Festivalin, uluslararası yarışmasının jüri başkanlığını yönetmen, Reha Erdem,[2] ulusal yarışmanın jüri başkanlığını da Durul Taylan ve Yağmur Taylan[3] gerçekleştirdi.

Uluslararası yarışmanın jürisinde Katayoon Shahabi, Syllas Tzoumerkas, Gabe Klinger ve Boyd van Hoeij yer alırken, ulusal yarışmanın jürisinde Nejat İşler, Sema Kaygusuz, Emre Erkmen ve Çiçek Kahraman yer aldı.[4] Festival jürisinin verdiği kararlar sonrasında Altın Lale Ulusal, Altın Lale Uluslararası, Ulusal Kısa Film, Ulusal Belgesel, AUDENTİA Ödülü, FACE-Sinemada İnsan Hakları Ödülü, FIPRESCI Ödülleri ve Cineuropa Ödülü gibi çeşitli dallarda ödüller sahiplerine dağıtıldı.[5]

Ayrıca festival kapsamında, 10 - 11 Nisan tarihlerinde İstanbul Kalkınma Ajansı'nın desteğiyle düzenlenen Köprüde Buluşmalar'ın 12.si gerçekleştirildi.[6] Festival'de bu yıl, 61 ülkeden 207 yönetmenin 186 uzun metraj ve 17 kısa filmi seyirci ile buluştu.[1]

36. Uluslararası İstanbul Film Festivali'nin yarışma bölümlerinin kazananları 14 Nisan 2017'de düzenlenen ödül töreninde açıklandı ve "Altın Lale" ödülleri sahiplerine takdim edildi.[7]

Açılış gecesi

İstanbul Kültür Sanat Vakfı'nın düzenlediği 36. Uluslararası İstanbul Film Festivali, "Kaldır kafanı!" temasıyla 4 Nisan 2017 tarihinde İstanbul Maslak'taki TİM Show Center'da yapılan törenle açıldı. Sunuculuğunu oyuncu Cem Davran'ın gerçekleştirdiği gecede, İngiliz oyuncu Ian McKellen da "onur konuğu" olarak davetliler arasındaydı.[1] Gecede, festivalin gerçekleştirilmesine katkıda bulunan kurumlara teşekkür plaketleri verildi. Plaketler, "Türkiye Sineması" bölümünün tema sponsoru Türk Tuborg A.Ş. adına Cem Kırmacı'ya, "Dünya Festivallerinden" bölümün tema sponsoru Sabah Gazetesi adına Fecir Alptekin'e, "Yıllara Meydan Okuyanlar" bölümü tema sponsoru ATV adına Gözde Güleryüz'e, "NTV Belgesel Kuşağı" tema sponsoru NTV adına Handan Özsoy'a ve "Özel Gösterim: Türk Klasikleri Yeniden" bölümü sponsoru Groupama adına Frederique Guegan Tayar'a takdim edildi.[1]

Tören, bu yıl sinema ve kültür-sanat dünyasında hayatını kaybedenleri anılmasıyla devam ederken sonrasında Kalben sahneye çıktı ve konuklara kısa bir müzik dinletisi sundu.[8] Müzik dinletisinden sonra "Sinema Emek ve Onur Ödülleri"'nin dağıtımına geçildi. Bu yıl emek ödülü, geçen yıl hayatını kaybeden, Mithat Alam Film Merkezi'nin kurucusu Mithat Alam'a verilirken onur ödülleri, Barış Pirhasan, Selma Güneri, Macit Koper ve Çetin Tunca'ya takdim edildi.[1] Festival'in son "Onur Ödülü" ise gecenin de onur konuğu olan İngiliz oyuncu Ian McKellen'a takdim edildi.

Festival, onur ödüllerinin dağıtılmasından sonra, konuklar arasında bulunan Kadıköy doğumlu Yunan yönetmen Tassos Boulmetis'in Lodos filminin gösterimi ile devam etti.[9] Açılış gecesi, film gösteriminin ardından son buldu.[9]

Protesto ve sansür

4 Nisan 2017 tarihindeki gecede Kalben'in performansı sonrası onur ödüllerinin takdimine geçildi. Gecede, "Sinema Onur Ödülü" alan oyuncu Macit Koper, 16 Nisan'da gerçekleştirilecek olan 2017 Türkiye anayasa değişikliği referandumu'na atıfta bulunarak, "Bu şenlik havasının devamı için herkese hayırlı geceler diliyorum" dedi.[10] "Sinema Onur Ödülü" alan diğer isim yönetmen Barış Pirhasan ise "Onurlu olmanın bugün her zamankinden zor" olduğunu ve ödülünü "cezaevindeki sanatçı ve gazeteci dostlarına adadığını" söyledi. Koper ve Pirhasan'ın bu sözleri salondan da alkışlı destek aldı.[11][12]

Bu protestoların ardından, "Onur Ödülü"nü takdim etmek üzere festivalin bu yılki onur konuğu eşcinsel, İngiliz oyuncu Ian McKellen sahneye davet edildi. Mckellen, konuşmasına kendini tanıtarak başladı ve "78 yaşında olduğunu, İngiltere doğumlu olduğunu ve kendini Britanyalı olarak tanımlayan bir aktör olduğu" belirtti. Daha sonra sözlerine "Açık bir eşcinsel olarak / as an open gay man" diyerek devam eden Ian McKellen'in bu sözleri çeviri yapan kişi tarafından çevrilmedi.[13] Bu durum, sosyal medyada tepkilere yol açtı.[13] Yazar Murathan Mungan da konuyla ilgili sosyal medya hesabından; "İstanbul Film Festivali'nin açılış gecesinde büyük bir ayıp yaşandı. Büyük bir aktör olduğu kadar gey hakları savunucusu bir aktivist olan Ian McKellen Türkiye'deki yasaklara değinirken cümlesine "Ben aynı zamanda bir gey olarak" diye başladı ama simultane çevirmen McKellen'ın konuşmasını çevirirken bu cümlesini atladı, sansürledi. İstanbul Film Festivali organizasyonuna bile bu tür tırnak içi ahlak bekçilerinin sızmış olması, korkunun, baskının, kaygının ya da homofobinin içselleştirilmesi açısından kaygı verici." diyerek açıklama yaptı.[14]

Jüriler

Ulusal Altın Lale Yarışması

Durul Taylan ve Yağmur Taylan^{(Jüri başkanı)} Nejat İşler,[not 1] Sema Kaygusuz, Emre Erkmen, Çiçek Kahraman

Uluslararası Altın Lale Yarışması

Reha Erdem^{(Jüri başkanı)} Katayoon Shahabi, Syllas Tzoumerkas, Gabe Klinger, Boyd van Hoeij

Ulusal Belgesel Yarışması

Ayşe Polat, Lusin Dink, Erkan Aktuğ

Ulusal Kısa Film Yarışması

Vincent Dieutre, Gürcan Keltek, Ziya Demirel

FACE-Sinemada İnsan Hakları

Jo Sol, Derya Durmaz, Can Fişek, Susan Newman-Baudais

Seyfi Teoman En İyi İlk Film

Çiğdem Mater, Şebnem Bozoklu, Sinan Yabgu Ünal

Uluslararası FIPRESCI

Alberto Castellano, Ladislav Volko, Evrim Kaya

Ulusal FIPRESCI

Klaus Eder,^{(FIPRESCI başkanı)} Abbas Bozkurt, Ofer Liebergall

Adaylar

36. İstanbul Film Festivali'nin yarışma bölümlerine başvuran filmlerin değerlendirilmesine 8 Nisan 2017'de başlandı. Uluslararası ve Ulusal Altın Lale, FACE Sinemada İnsan Hakları, Ulusal Belgesel ve Ulusal Kısa Film bölümlerinde yarışan filmlerin kazananları, 14 Nisan 2017'de düzenlenen ödül töreninde açıklandı.[7]

Ulusal Altın Lale Yarışması

Ulusal uzun metraj filmlerin bulunduğu bu bölümde bu yıl 12 film "Altın Lale" için yarıştı. Bu filmlerden 10'u dünya prömiyerini yaparken bir tanesi de Türkiye prömiyerini gerçekleştirdi.[15] Durul Taylan ve Yağmur Taylan'ın başkanlık yaptığı, Nejat İşler, Sema Kaygusuz, Emre Erkmen ve Çiçek Kahraman'ın içerisinde bulunduğu jürinin kararı sonrası filmler,[16] Altın Lale En İyi Film, Altın Lale En İyi Yönetmen, Onat Kutlar Jüri Özel Ödülü, En İyi Erkek Oyuncu, En İyi Kadın Oyuncu, En İyi Senaryo, En İyi Görüntü Yönetmeni, En İyi Kurgu, En İyi Özgün Müzik ve Seyfi Teoman En İyi İlk Film Ödüllerinin sahibi oldu.[4]

Bunun yanı sıra, En İyi Film'e 150 bin Türk lirası, En İyi Kadın Oyuncu'ya 10 bin Türk lirası ve En İyi Erkek Oyuncu'ya da 10 bin Türk lirası para ödülü takdim edildi. Onat Kutlar Jüri Özel Ödülü'nü kazanan filmin yapımcısına 50 bin Türk lirası verilirken, Türk Tuborg A.Ş. de En İyi Yönetmen ödülünü kazanan isme 50 bin Türk lirası takdim edildi.[15]

Film	Yönetmen	Ülke(ler)
Bütün Saadetler Mümkündür	Selman Kılıçaslan	Türkiye
İşe Yarar Bir Şey	Pelin Esmer	Türkiye
Kaygı	Ceylan Özgün Özçelik	Türkiye
Kırık Kalpler Bankası	Onur Ünlü	Türkiye
Mahalle	Buğra Gülsoy, Serhat Teoman	Türkiye
Martı	Erkan Tunç	Türkiye
Mavi Sessizlik	Bülent Öztürk	Türkiye,  Belçika
Murtaza	Özgür Sevimli	Türkiye
Sarı Sıcak	Fikret Reyhan	Türkiye
Taş	Orhan Eskiköy	Türkiye
Tereddüt	Yeşim Ustaoğlu	Türkiye,  Almanya,  Fransa,  Polonya
Zer	Kazım Öz	Türkiye,  Almanya

Ulusal Belgesel Yarışması

Ulusal yapım belgesel filmlerin bulunduğu bu bölümde 9 film yarıştı. Ayşe Polat, Lusin Dink ve Erkan Aktuğ'un yer aldığı jürinin kararı sonrası, En İyi Belgesel ve Mansiyon Ödülleri sahiplerine verildi. Yarışmada, "En İyi Belgesel Ödülü" kazanan filmin yönetmeni aynı zamanda 10 bin Türk lirası değerindeki para ödülünü de kazandı.[4]

Film	Yönetmen	Ülke(ler)
Ah	Mustafa Ünlü	Türkiye
Aşk Bitti	Mert Kaya	Türkiye
Blue	Mehmet Sertan Ünver	Türkiye
Derdo Ana ve Ceviz Ağacı	Serdar Önal	Türkiye,  Ermenistan
Mana Mou İstanbul	Nihan Arısoy, Serhat Teoman	Türkiye
Sessizliğin Kardeşleri	Taylan Mintaş	Türkiye
Son Yaprak	Handan Erdil	Türkiye
Üçüncü Bölgeden Hücum Varyasyonları	Sedat Şahin, Murat Adıyaman	Türkiye
Yeşil Kırmızı	Ersin Kana	Türkiye

Ulusal Kısa Film Yarışması

Uluslararası İstanbul Film Festivali'nde bu yıl 11 kısa film yer aldı. Yönetmenler Vincent Dieutre, Gürcan Keltek ve Ziya Demirel'in yer aldığı jüri tarafından seçilen "En İyi Kısa Film"e 5 bin Türk lirası para ödülü verilirken, Uluslararası Sinema Eleştirmenleri Birliği (FIPRESCI) jürisi de yarışmadaki bir filme ödül verdi.[15]

Film	Yönetmen	Ülke(ler)
Beyaz Perdeden Yeşil Sahaya	Özgür Demirci	Türkiye
Devri Alem	Dilek Aydın	Türkiye
Evbark	Pınar Öğünç	Türkiye
Hinterland	Sinan Kesova	Türkiye
İki Parça	Murat Uğurlu	Türkiye
Kot Farkı	Ayris Alptekin	Türkiye
Nebile Hanım'ın Solucandeliği	Pınar Yorgancıoğlu	Türkiye,  ABD,  Almanya
Rodi	Emre Sert	Türkiye
Siyah Çember	Hasan Can Dağlı	Türkiye
Tavşan Kanı	Yağmur Altan	Türkiye,  ABD
Zelal	Filiz Işık Bulut	Türkiye

Seyfi Teoman En İyi İlk Film Yarışması

2012 yılında hayatını kaybeden yönetmen ve yapımcı Seyfi Teoman anısına düzenlenen yarışmada bu yıl 13 film yarıştı. Fesivalin, "Altın Lale Ulusal Yarışma" ile "Yeni Türkiye Sineması" bölümlerinde yer alan 13 ilk filmden "Seyfi Teoman En İyi İlk Film Ödülü"'nü kazanan filmin yönetmenine CMYLMZ Fikir Sanat desteği ile 30 bin Türk lirası para ödülü verildi.[17] Yarışmanın jürisinde ise senarist ve yönetmen Ahu Öztürk, oyuncu Şebnem Bozoklu ve yapımcı Sinan Yabgu Ünal yer aldı.[15]

Film	Yönetmen	Ülke(ler)
Bütün Saadetler Mümkündür	Selman Kılıçaslan	Türkiye
Damat Koğuşu	İlker Savaşkurt	Türkiye
Eşik	Erkan Tahhuşoğlu, Ayhan Salar	Türkiye,  Almanya
Göçebe	Emir Mavitan	Türkiye
Kaygı	Ceylan Özgün Özçelik	Türkiye
Mahalle	Buğra Gülsoy, Serhat Teoman	Türkiye
Martı	Erkan Tunç	Türkiye
Mavi Sessizlik	Bülent Öztürk	Türkiye,  Belçika
Murtaza	Özgür Sevimli	Türkiye
Orhan Pamuk'a Söylemeyin...	Rıza Sönmez	Türkiye
Paçi - Av Sanatı	Elçin Elgür	Türkiye
Sarı Sıcak	Fikret Reyhan	Türkiye
Yeni Başlayanlar İçin Hayatta Kalma Sanatı	Burak Serbest	Türkiye,  Romanya,  Portekiz

Uluslararası Altın Lale Yarışması

Uluslararası İstanbul Film Festivali'nin "Uluslararası Altın Lale Yarışması"nda bu yıl 11 ülkeden 13 film yarıştı.[1] Bu yıl, "Sinemaya yeni bakışlar" temasıyla düzenlenen yarışmanın başkanlığını Reha Erdem'in yaptığı jürisinde Katayoon Shahabi, Syllas Tzoumerkas, Gabe Klinger ve Boyd van Hoeij yer aldı.[15]

Festival jürisinin seçtiği "Uluslararası En İyi Film"'in yönetmenine 10 bin Euro ve filmin Türkiye'deki dağıtım şirketine de 10 bin Euro para ödülü dağıtıldı.[15] Yine jürinin seçtiği bir filme de "Jüri Özel Ödülü" ile birlikte 5 bin Euro para ödülü takdim edildi.[1]

Film	Yönetmen	Ülke(ler)
93 Yazı (Estiu 1993 / Summer 1993)	Carla Simón	İspanya
Benim Mutlu Ailem (Chemi Bednieri Ojakhi / My Happy Family)	Nana Ekvtimishvili, Simon Gros	Gürcistan,  Almanya,  Fransa
Bu Ülke Bizim (Chez Nous / This Is Our Land)	Lucas Belvaux	Fransa,  Belçika
Cinsler (Weirdos)	Bruce Mcdonald	Kanada
Duvarlar Arasında (Bar Bahr / In Between)	Maysaloun Hamoud	İsrail,  Fransa
Elleri Olmayan Kız (La Jeune fille sans mains / The Girl Without Hands)	Sébastien Laudenbach	Fransa
Ev (Home)	Fien Troch	Belçika
Hayvanlar (Tiere / Animals)	Greg Zglinski	İsviçre,  Avusturya,  Polonya
Kasting (Casting)	Nicolas Wackerbarth	Almanya
Lady Macbeth	William Oldroyd	İngiltere
Manifesto	Julian Rosefeldt	Almanya,  Avustralya
Ornitolog (O Ornitólogo / The Ornithologist)	João Pedro Rodrigues	Portekiz,  Fransa,  Brezilya
Zer	Kazım Öz	Türkiye,  Almanya

FACE Avrupa Konseyi Sinemada İnsan Hakları Yarışması

Uluslararası İstanbul Film Festivali'nde son 11 yıldır Avrupa Konseyi işbirliğiyle gerçekleştirilen "FACE Avrupa Konseyi Sinemada İnsan Hakları Yarışması"nın ödülü, bir heykelciğin yanı sıra, Avrupa Konseyi ve Eurimages fonunun da ortak destek olduğu 10 bin Euro para ödülünden oluşuyor. FACE Jürisi'nde bu yıl, oyuncu ve yönetmen Derya Durmaz, Avrupa Konseyi Sözcü ve Basın Danışmanı Can Fişek, senarist ve yönetmen Jo Sol ve Eurimages fonu proje yöneticisi Susan Newman-Baudais yer aldı.[17]

Film	Yönetmen	Ülke(ler)
Amerika Meydanı (Plateia Amerikis / Amerika Square)	Yannis Sakaridis	Yunanistan,  Almanya,  İngiltere
Ayrılık (Raftan / Parting)	Navid Mahmoudi	İran,  Afganistan
Ben Senin Zencin Değilim (I Am Not Your Negro)	Raoul Peck	ABD,  Fransa,  Belçika
Düğün (Noces / A Wedding)	Stephan Streker	Belçika,  Fransa,  Lüksemburg,  Pakistan
Félicité	Alain Gomis	Fransa,  Senegal,  Belçika,  Almanya,  Lübnan
Halep'in Son Adamları (De sidste mænd i Aleppo / Last Men in Aleppo)	Feras Fayyad	Danimarka,  Almanya
Kol Saati (Slava / Glory)	Kristina Grozeva, Petar Valchanov	Bulgaristan,  Yunanistan
Newton	Amit V. Masurkar	Hindistan
Sürgün (Exil / Exile)	Rithy Panh	Fransa,  Kamboçya
Mavi Sessizlik (Blue Silence)	Bülent Öztürk	Türkiye,  Belçika

Ödül kazananlar

Sinema Emek ve Onur Ödülleri

Her yıl, sinemaya gönül ve emek veren isimlere takdim edilen "Sinema Onur Ödülleri" bu yıl, 4 Nisan 2017'de TİM Maslak Show Center'da yapılan 36. İstanbul Film Festivali açılış töreninde sahiplerine takdim edildi.[18] Bu yıl "Sinema Onur Ödülü"'ne layık görülen isimler şunlardır;

• Sinema Emek Ödülü: Mithat Alam (Eğitmen ve Mithat Alam Film Merkezi'nin kurucusu)
• Sinema Onur Ödülü: Ian McKellen (Oyuncu)
• Sinema Onur Ödülü: Barış Pirhasan (Yönetmen ve senarist)
• Sinema Onur Ödülü: Selma Güneri (Oyuncu ve ses sanatçısı)
• Sinema Onur Ödülü: Macit Koper (Oyuncu ve senarist)
• Sinema Onur Ödülü: Çetin Tunca (Görüntü yönetmeni)

Ulusal Yarışma kazananları

Ödül	Film	Ödülü alan kişi
En İyi Film	Sarı Sıcak	Nizamettin Reyhan ve Nuriye Bilici
En İyi Yönetmen	Tereddüt	Yeşim Ustaoğlu
En İyi Kadın Oyuncu	Tereddüt	Ecem Uzun
En İyi Erkek Oyuncu	Sarı Sıcak	Ataç Uşun
Onat Kutlar Jüri Özel Ödülü	Mavi Sessizlik	Bülent Öztürk
En İyi Görüntü Yönetmeni	Sarı Sıcak	Marton Miklauzic
En İyi Kurgu	Sarı Sıcak	Ömer Günüvar ve Fikret Reyhan
En İyi Özgün Müzik	Tereddüt	Antoni Komasa-Lazarkiewicz
FIPRESCI	İşe Yarar Bir Şey	Pelin Esmer

Ulusal Kısa Film Yarışması kazananları

Ödül	Film	Ödülü alan kişi
En İyi Kısa Film	Zelal	Filiz Işık
Mansiyon	Nebile Hanım'ın Solucandeliği	Pınar Yorgancıoğlu
FIPRESCI	Hinterland	Sinan Kesova

Ulusal Belgesel Yarışması kazananları

Ödül	Film	Ödülü alan kişi
En İyi Belgesel	Derdo Ana ve Ceviz Ağacı	Serdar Önal
Mansiyon	Blue	Mehmet Sertan Ünver

Seyfi Teoman En İyi İlk Film Yarışması kazananı

Ödül	Film	Ödülü alan kişi
En İyi İlk Film	Mavi Sessizlik	Bülent Öztürk

Uluslararası Yarışma kazananları

Ödül	Film	Ödülü alan(lar)	Ülke(ler)
En İyi Film	Ornitolog (O Ornitólogo / The Ornithologist)	João Pedro Rodrigues	Portekiz,  Fransa,  Brezilya
Jüri Özel Ödülü	93 Yazı (Estiu 1993 / Summer 1993)	Carla Simón	İspanya
FIPRESCI	Duvarlar Arasında (Bar Bahr / In Between)	Maysaloun Hamoud	İsrail,  Fransa

FACE Avrupa Konseyi Sinemada İnsan Hakları Yarışması kazananları

Ödül	Film	Ödülü alan(lar)	Ülke(ler)
Avrupa Konseyi Film Ödülü	Félicité	Alain Gomis	Fransa,  Senegal,  Belçika,  Almanya,  Lübnan
Mansiyon	Mavi Sessizlik (Blue Silence)	Bülent Öztürk	Türkiye,  Belçika

Notlar

1. Sağlık sorunları nedeniyle jüriden çekildi.

Kaynakça

1. "36. İstanbul Film Festivali'nin açılışı Ian McKellen'ın katılımıyla yapıldı". NTV. ntv.com.tr. Demirören Haber Ajansı. 5 Nisan 2017. 5 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2017.
2. "36. İstanbul Film Festivali'nin açılışı yapıldı". Evrensel Gazetesi. evrensel.net. 5 Nisan 2017. 5 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2017.
3. "36. İstanbul Film Festivali'nin jüri başkanlığını Taylan kardeşler üstlenecek". T24. t24.com.tr. 25 Ocak 2017. 19 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2017.
4. "İstanbul Film Festivali 36. kez sinemaseverlerle buluşacak". Hürriyet Gazetesi. hurriyet.com.tr. 14 Mart 2017. 6 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2017.
5. "36. İstanbul Film Festivali başlıyor!". Yeşil Gazete. yesilgazete.org. 4 Nisan 2017. 6 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2017.
6. "36. İstanbul Film Festivali nisanda başlıyor". TRT Haber. trthaber.com. 14 Mart 2017. 15 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2017.
7. "İstanbul Film Festivali 36.kez sinemaseverlerle buluşacak". Akşam Gazetesi. aksam.com.tr. 14 Mart 2017. 8 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2017.
8. "Sinema yolculuğu başladı". Milliyet Gazetesi. milliyet.com.tr. 5 Nisan 2017. 7 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2017.
9. "Kaldır Kafanı, Festival Başlıyor!". İKSV. film.iksv.org. 7 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2017.
10. "Festival değil siyaset sahnesi". Star Gazetesi. star.com.tr. 5 Nisan 2017. 6 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2017.
11. "İstanbul Film Festivali'nin açılışında 'Hayır'lı protesto". BirGün. birgun.net. 5 Nisan 2017. 6 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2017.
12. "İstanbul Film Festivali'nin açılışında cezaevlerindeki gazetecilere ve sanatçılara selam". Diken. diken.com.tr. 5 Nisan 2017. 7 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2017.
13. "İstanbul Film Festivalinde çevirmen sansürü: Ian Mckellen'ın 'açık bir geyim' sözü çevrilmedi!". Sol Gazetesi. sol.org.tr. 5 Nisan 2017. 5 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2017.
14. "Ian Mckellen, "açık bir gey olarak" dedi, çevirmen çevirmedi!". Kaos GL. kaosgl.com. 5 Nisan 2017. 7 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2017.
15. "İşte 36. İstanbul Film Festivali programı". Cumhuriyet Gazetesi. cumhuriyet.com.tr. 14 Mart 2017. 7 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2017.
16. "36. İstanbul Film Festivali Altın Lale Ulusal Yarışma jüri üyeleri belirlendi". NTV. ntv.com.tr. 25 Ocak 2017. 6 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2017.
17. "'İstanbul Film Festivali' programı açıklandı". NTV. ntv.com.tr. Demirören Haber Ajansı. 14 Mart 2017. 7 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2017.
18. "36. İstanbul Film Festivali Sinema Onur Ödülleri belirlendi". NTV. ntv.com.tr. 23 Kasım 2016. 7 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2017.

Dış bağlantılar

• İKSV resmi internet sitesi