Lütfi Kırdar

Lütfi Kırdar (15 Mart 1887 - 17 Şubat 1961), Türk hekim, devlet adamı, asker, Manisa ve İstanbul valisi, milletvekili ve sağlık bakanı.

Lütfi Kırdar
Türkiye Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı
Görev süresi 26 Kasım 1957 - 27 Mayıs 1960
Başbakan	Adnan Menderes
Yerine geldiği	Nafiz Körez
Yerine gelen	Nusret Karasu
İstanbul Valisi ve Belediye Başkanı
Görev süresi 8 Aralık 1938 - 16 Ekim 1949
Yerine geldiği	Muhittin Üstündağ
Yerine gelen	Fahrettin Kerim Gökay
Kişisel bilgiler
Doğum	15 Mart 1887 Kerkük, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	17 Şubat 1961 (73 yaşında) Yassıada, Türkiye
Partisi	Cumhuriyet Halk Partisi (1935-1951) Demokrat Parti (1951-1960)
Çocuk(lar)	2
Bitirdiği okul	İstanbul Tıp Fakültesi
Mesleği	Doktor, Siyasetçi
Ödülleri	İstiklâl Madalyası
Askerî hizmeti
Bağlılığı	Osmanlı  Türkiye
Hizmet yılları	1912-1913, 1914-1923
Rütbesi	Asteğmen
Çatışma/savaşları	Balkan Savaşları, I. Dünya Savaşı, Türk Kurtuluş Savaşı

Gençliği

1887 yılında Kerkük'te doğdu. Bu şehrin "Kırdarzâdeler" diye tanınan köklü bir ailesindendir. İlk ve orta öğrenimini Kerkük'te, lise öğrenimini Bağdat'ta tamamlayarak, 1908'de İstanbul'a geldi ve Tıp Fakültesine girdi. Balkan Savaşı çıkınca gönüllü olarak savaşa katılan Kırdar, savaştan sonra Tıp Fakültesinden (1917) mezun oldu. Meslek hayatına Necef Belediyesi Tabibi olarak başlayan Lütfi Kırdar, I. Dünya Savaşı'nın başlamasıyla orduya katıldı.

Savaştan sonra Aşiretler ve Muhacirler Genel Sağlık Hizmetleri Müdürlüğü yaparak, Erzurum Kongresinin toplandığı günlerde Kızılay Sağlık Heyeti Reisi olarak Atatürk'ün emrinde Erzurum'da görev aldı. Türk Kurtuluş Savaşı sırasında Kızılay Sağlık ve Sıhhi İmdat Ekibi Başkanı olarak görev yaptı. Millî Mücadelenin her safhasına katıldı ve İstiklal Madalyası aldı.[1]

Cumhuriyet dönemindeki hizmetleri

Türk Kurtuluş Savaşından sonra 1923'te Viyana ve Münih'te göz hastalıkları ihtisası yaptı. 1924'te Türkiye'ye döndü ve İzmir Sıhhat Müdürlüğüne tayin edildi. Kendi isteğiyle 1933'te İzmir Memleket Hastanesi göz kliniğine atandı. 1935'te Kütahya'dan milletvekili oldu. 1936'da atandığı Manisa valiliğindeki görevi bittikten sonra Manisa Şehir Meclisi kararıyla fahri hemşehrilik unvanı verilerek ismi Turgutlu'daki bir caddeye konuldu.[2] 1938'de İstanbul valiliğine ve belediye başkanlığına atandı. Bu son görevi 12 yıl sürdürdü. İstanbul Harbiye'deki Spor ve Sergi Sarayı, Açıkhava Tiyatrosu, Dolmabahçe'deki İnönü Stadyumu, Taksim Meydanı, Taksim Gezisi ve Atatürk Bulvarı onun döneminde yapıldı. 1940 yılında ise Taksim Kışlası yıktırıldı.

Lütfi Kırdar'ın Zincirlikuyu Mezarlığı'ndaki kabri.

1949'da İstanbul valiliği ve belediye başkanlığından alındı. Aynı yılın Aralık ayında yapılan ara seçimlerde Cumhuriyet Halk Partisi'nden Manisa Milletvekili olarak Meclis'e girdi (1949-1950). 14 Mayıs 1950'deki milletvekili seçiminde kaybetti. 1954 seçimlerinde Demokrat Parti'den İstanbul bağımsız milletvekili oldu. 1957'de yeniden milletvekili oldu. Son Adnan Menderes hükûmetinde Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı (1957-1960) olarak görev yaptı. 27 Mayıs Darbesine kadar bu görevde kaldı.

27 Mayıs'ta tutuklandı. Yargılandığı Yassıada'da 17 Şubat 1961’de geçirdiği bir kalp krizi sonucu öldü. 19 Şubat 1961'deki olaylı bir cenaze töreninden sonra Zincirlikuyu Mezarlığı'na gömüldü. Erdem Kırdar ve Üner Kırdar isimli iki oğlu vardır.

Adının yaşatıldığı yerler

• Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Sarayı. Şişli, İstanbul.
• Kartal Dr. Lütfi Kırdar Şehir Hastanesi. Kartal, İstanbul.
• Lütfi Kırdar Caddesi. Başakşehir, İstanbul.
• Dr. Lütfü Kırdar İlkokulu. Güngören, İstanbul.

Kaynakça

1. "Lütfi Kırdar Kimdir". 4 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
2. "Turgutluların Bir Cemilesi" (PDF). Tan (gazete). 11 Aralık 1938. Erişim tarihi: 7 Aralık 2020.

Siyasi görevi
Önce gelen: Nafiz Körez	Türkiye Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı 26 Kasım 1957 - 27 Mayıs 1960	Sonra gelen: Nusret Karasu
Önce gelen: Muhittin Üstündağ	İstanbul Valisi ve Belediye Başkanı 8 Aralık 1938 - 16 Ekim 1949	Sonra gelen: Fahrettin Kerim Gökay