Sunullah Efendi
Cafer Mustafa Sunullah Efendi (1552, İskilip - 10 Nisan 1612, İstanbul), Türk, Osmanlı devlet adamı, şair, müderris, kadı, kazasker ve şeyhülislam.
Cafer Mustafa Sunullah Efendi | |
|---|---|
| Doğum |
1552 İskilip |
| Ölüm |
10 Nisan 1612 İstanbul |
| Meslek | Şeyhülislam, kazasker, kadı, müderris, şair |
Hayatı
Cafer Mustafa Sunullah Efendi İskilip'lidir. Kanuni Sultan Süleyman devrinin devlet adamlarından Anadolu Kazaskeri Cafer Efendi'nin oğludur. Babası Cafer Efendi ile şeyhülislam Ebussuud Efendi amcazade olup Ali Kuşçu'nun soyundan gelmişlerdir.
Sunullah Efendi Ebussuud Efendi'den icazet almıştır. Sonra ilmiye sınıfının hiyerarşisi içinde ilerlemeye başlamıştır. 1569 yılında Beşiktaş'ta Hayrettin Paşa Medresesinde müderris olarak ile göreve başlamıştır. 1587 yılında Sultan III. Murat Medresesinde müderris olmuştur. Sonra 1589 yılında Bursa kadısı ve 1591 yılında İstanbul Kadısı görevlerini yapmıştır. 1591 yılında Anadolu Kazaskerliği ve 1592 yılında Rumeli Kazaskerliği yapmıştır. 1594 yılında Sultan III. Mehmet'in tahta çıkışından sonra emekli olmuştur. 1598 yılında Padişah tarafından 50 akçe zam ile taltif edilmiştir.
Sonra da dört kez toplam 5 yıl 7 ay 2 gün şeyhülislamlık makamında bulunmuştur. İlk defa şeyhülislamlığa 2 Ekim 1599 yılında Hoca Sadûddin Efendinin vefatı üzerine tayin edilmiştir. Ama Sadrazam Yemişçi Hasan Paşa ile arasının açılması üzerine 2 Ağustos 1601'de tekrar emekli edilmiştir.
Hocasadettinzade Mehmet Çelebi Efendi yerine 4 Ocak 1603'de ikinci kez şeyhülislamlığa getirilmekle beraber bir ay sonra Yemişçi Hasan Paşa aleyhine ortaya çıkan sipahi isyanında Sunullah Efendi Yemişçi Hasan Paşa aleyhinde bir fetva verdiği için tekrar azledilmiştir.
Bu azilden sonra Sünnullah Efendi bir inziva hayatına çekilmiştir. Fakat 8 Eylül 1604'te kendine selef olan Ebülmeyamin Mustafa Efendi yerine 3. kez şeyhülislam görevine getirilmiştir. İki yıl sonra 28 Eylül 1606'de azledilmiş yerine Ebülmeyamin Mustafa Efendi tayin edilmiştir. 23 Kasım 1606'da dördüncü defa şeyhülislam yapılmıştır. Saray hadimlarının gayretleri ile bu görevden 5 Eylül 1608 azledilmiştir. Yıllık 750 akçe gelirle emekli yapılmıştır.
10 Nisan 1612'de İstnabul'da öldü. Mezarı Kırk Çeşme Hüsam Bey Camii yanında idi.
Popüler kültürdeki yeri
Star Tv de yayınlanan Muhteşem Yüzyıl: Kösem dizisinde Yaşar Karakulak tarafından canlandırılmaktadır.
Değerlendirme
Uzunçarşılı onu "orta derecede ilmi kudretli" olarak nitelendirir.[1]
Bu üst yönetimde yer alan sert tartışmalarda Anadolu'da yaşayan Türklerin yanında yer alarak dönemin bir sadrazamı hakkında katli vaciptir fetvası vererek devşirmelerin Türkleri yok etme planlarını engellemiştir. Kendisinin de sürekli görevden alınma ve göreve sonra dönme nedeni de Celali isyanlarında takındığı Anadolu Türklerinden yana tutum olmuştur.
Eserleri
- Kessaf Tefsiri'ne «Hasıye»si
- Kutub-ü Mütedavile'ye
ve bazı eserlere talikatlan vardır.
Kaynakça
- Uzunçarsılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım , XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN 978-975-16-0010) say.458,461
Ayrıca Bakınız
Dış bağlantılar
- Uzunçarsılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım , XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN 978-975-16-0010) say.458,461
- Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C.III say.233
| Önce gelen: Hoca Sadeddin Efendi |
Osmanlı Şeyhülislamı 2 Ekim 1599 - 2 Ağustos 1601 |
Sonra gelen: Hocazade Mehmed Efendi |
| Önce gelen: Hocazade Mehmed Efendi |
Osmanlı Şeyhülislamı 4 Ocak 1603 - 8 Şubat 1603 |
Sonra gelen: Ebülmeyamin Mustafa Efendi |
| Önce gelen: Ebülmeyamin Mustafa Efendi |
Osmanlı Şeyhülislamı 8 Eylül 1604 - 28 Eylül 1606 |
Sonra gelen: Ebülmeyamin Mustafa Efendi |
| Önce gelen: Ebülmeyamin Mustafa Efendi |
Osmanlı Şeyhülislamı 23 Kasım 1606 - 5 Eylül 1608 |
Sonra gelen: Hocazade Mehmed Efendi |