Yunanistan tarihi
Yunanistan'ın ilk sakinlerine sıklıkla Pelasgi, yani "deniz halkı" denirdi. Yarımadanın bu sakinleri kuzeyden göçen işgalcilerin etkisi ile güneye kaçtılar. Birbiri ardı sıra gelen işgallerle güney kıyılarına ve Ege Adaları'na yayıldılar. MÖ 3200 civarında bölgeye yeni gelenler birlikte zamanla Yunancaya dönüşen bir Hint-Avrupa dili getirdiler.
Yunanistan tarihi dizisinin bir parçası |
---|
Neolitik Yunanistan
|
|
|
|
|
İlgili maddeler
|
Antik Yunanistan (Yunanca: Yunan=Ίωνες) MÖ 2. yüzyılda da Roma İmparatorluğu'nun hakimiyetine girerek ortadan kalktı.
Roma İmparatorluğu'nun 4. yüzyılda bölünmesiyle de 1821'e kadar Doğu Roma ve Osmanlı İmparatorluklarının başkenti olan Konstantinopolis / İstanbul tarafından yönetildi. Antik kültürler ve politeist dinler bu dönemlerde yerini Orta Doğu kaynaklı dinler olan Ortodoks Hıristiyanlığa, 13.-14. yüzyıllardan sonra da Müslümanlığa bıraktı.
Günümüzdeki modern Yunanistan, 1821'de Osmanlı Devleti'nin İngiltere, Fransa ve Rusya karşısında aldığı yenilgiler sonucu, bu imparatorlukların koruma bölgesi olarak, İstanbul'un idaresinden koparılan Mora Yarımadası ve Atina'dan ibaret küçük bir bölgede 'Yunan Krallığı' adı altında kuruldu. İlk Yunan Kralı olarak da Bavyeralı aristokrat aileden gelen Otto isminde bir Alman atandı.
Daha sonraki yıllarda İngiliz ve Fransız yöneticiler, onlar açısından bu kabul edilemez durumu, Rumların doğuya olan benzerliğini, doğu düşmanlığına dönüştürmeyi başardılar.
Daha sonraki yıllarda İstanbul, savaş yenilgileri neticesinde, savaş galibi imparatorlukların baskılarıyla, Atina'ya şu bölgeleri vermeye mecbur kaldı:
1877-78 Rus harbi yenilgisi, verilen bölge: Tesalya, Orta Yunanistan
1912-13, Balkan Savaşları, verilen bölge: Selanik, Girit, Midilli, Sisam adaları
1918, 1. Dünya Savaşı yenilgisi, verilen bölge : Batı Trakya
1918'de galip devletler günümüzdeki Türkiye'nin batı yarısını Yunanistan, doğu yarısını da Ermenistan ilan etmek istiyorlardı. Başkent İstanbul olacak, ismi tekrar Konstantinopolis'e dönecekti. Ancak planları gerçekleşmedi.
1946'da, İtalya'nın 1912'de Osmanlı Devleti'nden almış 12 adanın, İngiltere'nin olmasıyla, bu adalar da Atina yönetimine geçtiğinde, Atina yönetimi 1821-1946 arasındaki 125 senede, hep savaş galibi emperyal devletlerin yanında yer alarak, İstanbul aleyhine, topraklarının yüzölçümünü yaklaşık 10 misline çıkarmayı başarmıştı.
Yunanistan'ın kısa tarihi
Yunanistan'ın kısa tarihi özetle şöyledir;
- MÖ 20. yüzyıl önceler - Yunan kabileleri Balkanlar'a göç etti.
- MÖ 20. yüzyıl - Makedonya'nın bazı yerlerine yerleşildi, Yunan Yarımadası'nda bazı şehirler kuruldu.
- MÖ 17. yüzyıl - Minoan Uygarlığı'nın muhtemelen Santoron âfetinden kaynaklanan çöküşü, Miken Uygarlığı'nın başlangıcı.
- MÖ 13. yüzyıl - Ön Asya'da (Anadolu'da) ilk yerleşim.
- MÖ 11. yüzyıl - Dorlar'ın Yunanistan içlerine göçleri.
- MÖ 9. yüzyıl - Asya'da önemli koloni kurma çalışmaları.
- MÖ 8. yüzyıl - Güney İtalya ve Sicilya'da ilk koloniler.
- MÖ 6. yüzyıl - Akdeniz ve Karadeniz'den aşırı koloniler kuruldu.
- MÖ 4. yüzyıl - Büyük İskender'in hükümdarlığı, birçok yerde yeni Makedon şehirleri ve krallıkları kuruldu. En önemlisi İskenderiye kenti.
- MÖ 2. yüzyıl - Yunanistan'ın Romalılar'ca fethi, Roma'ya göç dalgaları
- MS 4. yüzyıl - Roma İmparatorluğu'nun ikiye ayrılması. Doğu Roma İmparatorluğu'un kurulması(Bizans adı 19. yüzyılda Bazı tarihçiler tarafından verilmiştir). Yunanlar'ın geri, özellikle Konstantinopolis'a göçleri.
- MS 7. yüzyıl Yunanistan'ın birçok bölümünün Slavlar tarafından fethi. Yunanların güney İtalya'ya göçleri. Bizans İmparatoru'nun yakaladığı Slavlar'ı Kapadokya Bölgesine sürmesi. Boğaziçi'nin Kıbrıs'lı ve Makedonya'lı göçmen Yunanlarca tekrar nüfuslanması.
- MS 9. yüzyıl Roma İmparatorluğu'na göçen Yunanların geri dönmeleri, ve Peloponnesia ile Tesalya'ya yerleştirilmeleri.
- MS 13. yüzyıl - Bizans İmparatorluğu'nun zayıflaması nedeniyle Haçlıların Konstantinopolis'i ele geçirmesi. Buranın Latin İmparatorluğu'nun başkenti yapılması. Yaklaşık 50 yıllık bir mücadeleden sonra tekrar Bizans'ın canlanması.
- MS 15. yüzyıl - Bizans İmparatorluğu'nun Osmanlı Devleti tarafından yıkılması. Yunan Diasporası'nın Avrupa'ya kaçması. Osmanlılar'ın Yunan topraklarında iskân çalışmaları yapması.
- 1820'ler - 1821 Yunan İsyanı'nın başlaması
- 1830'ler - Yunanistan'ın bağımsızlığını kazanması (1930). Yeni Yunan şehirlerinin kurulmaya başlanması Anadolu ve İstanbul'dan Yunanistan'a göçler.
- 1913 - Makedonya'nın parçalanması ve burada yaşayana Yunanların, Türklerin ve Bulgarların dağınık göçleri.
- 1919 - Neuilly Anlaşması ile Yunanistan ve Bulgaristan nüfus mübadelesi yaptı.
- 1923 - Lozan Anlaşması ile Yunanistan ve Türkiye, -İstanbul, Bozcaada, Gökçeada'dakiler ile doğu Trakya'daki bazı Türk yerleşim birimleri istisna - nüfus mübadelesi yapmaya karar verdi. İzmir, Trabzon, Çanakkale ve Türkiye'nin çeşitli yerlerindeki 1,500,000 Rum ile, Yunanistan'da yaşayan 450,000 Müslüman yer değiştirdi.
- 1947 - Romanya'da komünist rejim Yunan vatandaşların mallarına el koymaya başladı. Yaklaşık 75,000 kişi göç etti.
- 1948 - Yunan İç Savaşı. Onbinlerce Yunan doğu bloğu ülkelerine sığındı. Taşkent'te bugün büyük bir azınlıklar.
- 1950'ler - Yunanların Batı Almanya'ya, Kanada'ya, ABD'ye ve Avustralya'ya büyük göçleri.
- 1955 - İstanbul'da Rumlara karşı saldırılar. Bunu müteakiben hızlı bir kaçış. Bugün İstanbul'da sadece 2000 Rum kaldı.
- 1958 - Birçok Rum, Cemal Abdünnasır'ın rejiminden kaçtı.
- 1974 - Türkiye'nin Kıbrıs'a çıkartma yapması ile binlerce Rum, adanın güneyine ve İngiltere'ye kaçtı.
- 1980'ler - İç savaşta sürülenlerin, ülkeye geri gelmesine izin verilir, aynı zamanda Almanya'dan da geri göçler başlar.
- 1990'lar - SSCB'nin dağılması ile Ermenistan, Gürcistan, Arnavutluk ve Rusya'dan yaklaşık 100.000 kişinin ülkeye göçü.
- 2000 - Schengen Antlaşması'nın şartlarını tamamen yerine getirdi.
- 2000'ler - Avustralya ve Amerika Birleşik Devletleri'ne göçler.
İlgili filmler
- 'Kitera'ya Yolculuk (Yunanca: Ταξίδι στα Κύθηρα, İngilizce: Voyage to Cythera)', (1984); Yönetmen: Theodoros Angelopoulos (Θόδωρος Αγγελόπουλος)
- 'Leyleğin Geciken Adımı (Yunanca: Το Μετέωρο βήμα του πελαργού, İngilizce: The Suspended Step of the Stork), (1991); Yönetmen: Theodoros Angelopoulos Fragman
- 'Ulis'in Bakışı (Yunanca: Το Βλέμμα του Οδυσσέα, İngilizce: Ulysses' Gaze)' (1995); Yönetmen: Theodoros Angelopoulos Fragman Dans 1 Dans 2
- 'Ağlayan Çayır (Yunanca: Τριλογία - Το Λιβάδι που Δακρύζει, İngilizce: Trilogy: The Weeping Meadow)', (2004); Yönetmen: Theodoros Angelopoulos Fragman Tribute
- 'Bir Tutam Baharat (Yunanca: Πολίτικη Κουζίνα, İngilizce: A Touch of Spice)', (2003) İmam Papaz Son1 Son2