Taşkent

Taşkent (Özbekçe: Toshkent) Özbekistan'ın başkenti. Özbekistan'ın doğusunda yer alır.

Başlığın diğer anlamları için Taşkent (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Taşkent
Özbekçe: Toshkent
Başkent
Dosya:Milliy stadium.jpg

Arma
Ülke Özbekistan
İl Taşkent
Yüzölçümü
 • Toplam 334,8 km² (1.292 mil²)
Rakım 455 m (1.492 ft)
Nüfus
 (2012)
 • Toplam 2 309 300
Zaman dilimi UTC+05.00 (UZT)

Orta Asya'nın nüfus bakımından en büyük kenti olan Taşkent, eski Sovyet Cumhuriyetleri içinde de Moskova, Sankt-Peterburg ve Kiev'den sonra dördüncü büyük kenttir. 1966 yılında yaşanan yıkıcı depremin ardından kent, büyük ölçüde yeniden inşa edilmiştir.

2006 yılı sayımlarına göre şehrin nüfusu 2.700.000'dir.

Geniş yolları, yeşil alanları, park-bahçeleri, düzenli yerleşimi, düzenli ve sağlam altyapısı ile kent, Sovyet şehir planlamacılığının en önemli örneklerinden biridir.

Tarih

Bölgede bilinen ilk yerleşim M.Ö. 2. yüzyıl dolaylarında kurulan "Ming Uruk - Bin Erik" yerleşimidir. Şehir daha sonraları ; Çaç, Şaş, Şaşkent, Terken, Tünkent ve Binkent isimlerini almıştır. Divân-ı Lügati't-Türk'te Şaş: Taşkend (veya Terken Arapça: تئركئن ) şehrinin adı diye geçer.

751 yılında Araplar tarafından ele geçirilen kent, İpek Yolu güzergâhı üzerinde önemli bir nokta olmuştur. Şehir ilk kez 11. yüzyıl dolaylarında Biruni ve Kâşgarlı Mahmud'un yazılı metinlerinde Taşkent adıyla anılmıştır.

9 ve 10. yüzyıllarda Samanî Devleti topraklarında yer alan şehir, 10. yüzyıl sonlarından 13. yüzyıl başlarına kadar Karahanlılar Devleti sınırları içinde olmuştur. Daha sonra bir süre Karahitaylar (Karakitaylılar) tarafından kontrol edilen Taşkent 14. yüzyılda Timur tarafından ele geçirilerek Timur İmparatorluğu'nun en önemli merkezlerinden biri haline gelmiştir.

16. yüzyılın ikinci yarısında Buhara Hanlığı tarafından ele geçirilen şehir, 17 - 18. yüzyıllarda Kazak ve Kalmıklar'ın denetime geçmiş, 1809 yılında Hokand Hanlığı topraklarına katılmıştır.

Hokand Hanlığı'nın zayıflaması ile şehir, 1865 yılında Rus İmparatorluğu tarafından ele geçirilmiş ve Rusya'nın Türkistan Genel Valiliği merkezi olmuştur.

1899 yılında hizmete alınan Taşkent-Orenburg demiryolu ile şehir Orta Asya'nın en önemli ticari geçiş noktası haline gelen şehir, Kasım 1917'de Sovyet denetimine girmiş, 1918 yılında Türkistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin başkenti olmuştur.

1924 yılında kurulan Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti topraklarına dahil olan Taşkent 1930 yılında bu cumhuriyetin başkenti olmuştur.

Taşkent, 1 Eylül 1991 tarihinden bu yana Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından bağımsızlığını ilan eden Özbekistan'ın başkentidir.

İdari Yapı

Şehir, cumhurbaşkanı tarafından atanan ve şehir meclisi tarafından ataması onaylanan vali-belediye başkanı (Özbekçe: Şehir Hakimi) tarafından yönetilir. Ana yönetim birimi "Taşkent Şehir Hakimiyeti" olarak adlandırılır.

Şehir Özbekçe "Tümen" olarak adlandırılan 11 idari bölgeye (ilçe) ayrılmıştır. Bu idari bölgeler; Bektemir, Mirza Uluğbey, Mirabad, Sergeli, Sabir Rahimov, Üçtepe, Çilanzar, Hamza, Şeyhantaur, Yunusabad ve Yakasaray'dır. Bu idari alt bölümler "tümen hakimiyetleri" olarak adlandırılırlar ve "tümen hakimleri" tarafından yönetilirler. Taşkent şehrinde 474 mahalle (Özbekçe: Mahalla) mevcuttur. Mahalleler "reyon" denilen küçük bölgelere ayrılmıştır.

Kültür

Günümüze kadar gelen en eski Kuran-ı Kerim mushafı, üçüncü Halife Osman tarafından yaptırılmıştır ve Taşkent'te bulunmaktadır.

Spor ve takımlar
Kulüp Faaliyeti Lig Saha Kuruluşu
FK Paxtakor Toshkent Futbol Uzbek Oliy League 2008 Pakhrakor Markaziy Stadium 1956
FK Lokomotiv Tashkent Futbol Uzbek Oliy League 2008 Jar Sport Complex 2001
Bunyodkor Futbol Uzbek Oliy League 2008 MHSK Stadium 2005
NBU-Osiyo Futbol Uzbekistan 1-Division NBU Stadium
Shayxontohur Futbol Uzbekistan 1-Division Shayxontohur
Oqtepa Futbol Uzbekistan 1-Division Oqtepa
Ardus Futsal Uzbekistan Futsal Championship

Ulaşım

Her istasyonu farklı mimari biçemlerde yapılmış olan Taşkent metrosu görülmeye değerdir. Orta Asya'da ilk ve tek olan metro 1977 yılında hizmete girmiştir. Üç güzergahta yolcu taşıyan metro, kentin ulaşım yükünü büyük ölçüde yeraltına taşır. Yerüstü taşımacılıkta çevreci nitelikli elektrikli tramvay ve troleybüsler yaygın olmakla birlikte, son yıllarda artan bir eğilimle bazı tramvay hatları sökülmekte, yerlerine otobüs ve minibüsler konulmaktadır.

Kardeş şehirler

Kaynakça
  1. Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Ansiklopedisi, Taşkent - 1981, sf.464
  2. Taşkent Şehir Hakimiyeti Resmi İnternet Sitesi22 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Özbekçe - Rusça)

Resimler
  • Kukeldaş Camisi
  • Bir göl
  • Taşkent'ten bir görüntü
  • Şehitler Hatırası Anıtı - Özbekistan

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.