1930'lar

1930'lar ("bin dokuzyüz otuzlar" olarak telaffuz edilir, "Otuzlar" olarak da kısaltılır), 1 Ocak 1930'da başlayan ve 31 Aralık 1939'da sona eren, Gregoryen takviminin içinde bulunan bir onyıldır.

Sol yukarıdan, saat yönünde: Fotografçı Dorothea Lange'in evsiz Florence Thompson'u çektiği fotoğrafı. Büyük Depresyon'un etkilerini temsil eden en ünlü fotoğraf oldu; Aşırı kuraklık koşulları nedeniyle, tarlalar kuruyor, ekim yapılamıyor. Dust Bowl ismi verilen bu olay, Birleşik Devletler'in geneline yayılıyor; İkinci Çin-Japon Savaşı sırasında yapılan Kanton Operasyonu; Pilot Amelia Earhart, ABD'nin, havacı ikonu haline gelir; Alman diktatör Adolf Hitler önderliğindeki Nazi Almanyası, 1939'da, II. Dünya Savaşı'nı tetikleyen eylemlerden biri olarak görülen Polonya işgalini başlattı; Hindenburg zeplini, New Jersey havaalanında patlayarak 36 ölüme neden oldu ve ticari zeplin seyehati fikrini etkili bir şekilde sonlandırdı; Mahatma Gandi, 1930 Tuz Yürüyüşü'nde Arap Denizi'ne doğru yürüyor.

30'lar, İkinci Dünya Savaşı'nda zirveye ulaşacak olan, küresel ölçekte büyük bir ekonomik ve politik krizle kapandı. Amerikan tarihindeki en büyük borsa çöküşü olan Wall Street çöküşü, ABD'de travmatik bir etki yarattı. Bu çöküşle beraber ağır endüstrisiye sahip, gelişmiş ülkelerde de krizler ve enflasyonlar görüldü. Böylece, küresel ölçekte bir bunalım oldu. Bu bunalıma Büyük Depresyon veya Büyük Buhran denildi. Ekonomik süper güç olan ABD'deki Dust Bowl tarım kıtlığını oluşturdu ve I. Dünya Savaşı'ndaki mağlubiyeti yüzünden tazminatlarla uğraşmak zorunda kalan Almanya ekonomisini de şiddetli bir şekilde vurdu. 31. ABD başkanı cumhuriyetçi Herbert Hoover, finansal bütçeyi vergilerle dengelemeye yönelik yaptığı başarısız girişimi ile durumu daha da kötüleştirdi. Yerine demokrat Franklin D. Roosevelt, 1933'te cumhuriyetçilere bir tepki olarak seçildi ve Yeni Anlaşmayı tanıttı. Sivil Koruma Kolordusu'nun (SKK) kurulması ve çok sayıda projenin (örneğin Hoover Barajı) finanse edilmesi ABD'deki refahın geri kazanılmasına yardımcı oldu.

Bu on yıl ayrıca, Liberal demokrasinin hızla gerilediğini de gördü; çünkü otoriter rejimler Avrupa ve Güney Amerika'daki ülkelerde, özellikle Almanya'daki Üçüncü Reich ile birlikte çokça ortaya çıktı. Nürnberg'de Adolf Hitler, Yahudiler'e ve diğer etnik azınlıklara karşı ayrımcılığı yasalaştırdı ve Nürnberg Yasaları'nı yürürlüğe koydu. Etiyopya, Çin ve Polonya gibi daha zayıf devletler, yayılmacı dünya güçleri tarafından işgal edildi. Bu saldırıların sonuncusu, 1 Eylül 1939'da Polonya'nın işgali oldu. Milletler Cemiyeti, dünya çapında barış çağrısına rağmen, hükûmetler savaş çabası adına para harcadıklarından dolayı, Büyük Depresyon'da sona ermiş oldu. 1930'lar, özellikle kıtalararası havacılık, radyo ve film alanlarında yeni teknolojilerin çoğaldığını da gördü.

Politikalar ve savaşlar

Çatışmalar
II. Dünya Savaşı'nın patlak vermesi: Ekim 1939'un başlarına kadar hem Nazi Almanyası hem de Sovyetler Birliği, eşzamanlı olarak Polonya'yı işgal etti. İşgalin kuşbakışı, animasyonal görüntüsü.

İç çatışmalar

Almanya - Nazizm'in yükselişi
Alman diktatör Adolf Hitler (sağda) ve İtalyan diktatör Benito Mussolini (solda), ülkeleri adına bölgesel genişleme politikaları uygulamaya çalıştılar ve bu girişimleri en sonunda, 1939'da II. Dünya Savaşı'nın patlak vermesine yol açtı.

Birleşik Devletler - Depresyonla mücadele
Yeni Anlaşma: 18 Mayıs 1933'te Başkan Franklin D. Roosevelt, Tennessee Vadisi Yetki Yasası'nı imzaladı

İspanya - İç çatışma
Ayrıca bakınız: İspanya İç Savaşı
  • Cumhuriyetçi partiler, yerel seçimleri kazanır ve XIII. Alfonso'nun monarşisini kabul ederek İkinci Cumhuriyeti ilan ettiler.
  • Temmuz 1936'da, yönetime darbe yapıldı ve bu hamle, İspanya İç Savaşı'nı tetikledi.

Suudi Arabistan - Kuruluş

Sömürgeleştirme

Bağımsızlıklar

Öne çıkan diğer politik olaylar

Felaketler
Hindenburg'un inflak etmesi
1935'teki Dust Bowl'un etkisi, Stratford, Teksas
  • 1931'e kadar kaydedilen en büyük doğal afetlerden biri olan Çin Seli gerçekleşti.
  • 1935 İşçi Bayramı Kasırgası yaşandı. Kategori 5 şiddetine sahip kasırga, Atlantik havzasında başlayıp Florida'nın Keys şehrini vurarak ilerledi. ABD'de görülmüş en ölümcül kasırgalardan biri oldu ve finansal olarak yaklaşık $6 milyon zarar verip, 408 insan öldürdü.
  • Alman zeplin şirketi Zepplin'e ait Hindenburg, 6 Mayıs 1937’de Lakehurst, New Jersey semalarında, gökyüzünde inflak etti ve 36 kişi öldü. Olaydan sonra, Helyum hakkında daha farklı bilgiler edinildi ve bu alternatif, ölümcül olduğu için havayolu ulaşım sektöründen çıkarıldı.
  • Karaya çıkmadan önce şiddeti kategori 3, çıktıktan sonra kategori 5 olan 1938 New England Kasırgası yaşandı. 682 ila 800 arası kişi öldü ve yaklaşık $306 milyon (2010 enflasyonu ile hesaplandığında $4,72 milyar olduğu saptandı) finansal zarar verdi. 57 binden fazla evi ise kullanılamaz hâle getirdi.
  • 1930'dan 1936'ya kadar düren Dust Bowl, Orta ABD kırlarında büyük ekolojik hasara ve tarımsal kıtlığa sebep oldu. Aşırı kuraklık nedeniyle ekin rotasyonu, nadas tarlaları, bitki örtüleri ve erozyonu etkilendi. Bu olay sonrası, bölgeden dışarı büyük kitle göçleri yaşandı. Aynı zamanda çoklu ölümlere, değişik hastalıklara ve kum ishallerine sebep oldu.
  • 1938'de Çin'de, Sarı Nehir seli yaşandı. Huayuankou'da 54 bin km2 büyüklüğünde araziyi kullanılamaz hale getirdi ve tahmini 500 bin can aldı.

Kaynakça
  1. Bix, Herbert P. (1992). "The Showa Emperor's 'Monologue' and the Problem of War Responsibility". Journal of Japanese Studies. 18 (2): 295–363. JSTOR 132824.
  2. Zabecki, David T. (1999). World War II in Europe: an encyclopedia. New York: Garland Pub. s. 1353. ISBN 0-8240-7029-1. 22 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2011.
  3. "Manchukuo " 21 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Encyclopædia Britannica
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.