Cumhuriyetçi Parti (Amerika Birleşik Devletleri)

Cumhuriyetçi Parti (İngilizce: Republican Party), Amerika Birleşik Devletleri'ndeki iki büyük partiden biri. Diğeri Demokratik Partidir. Cumhuriyetçilerin genelde izlediği siyaset muhafazakâr sağ olarak tanımlanabilir.

Cumhuriyetçi Parti
Kısaltma	GOP (Grand Old Party)
Genel başkan	Ronna McDaniel
Senato Lideri	Mitch McConnell (Çoğunluk Lideri) (KY) John Cornyn (Çoğunluk Lideri Yardımcısı) (TX)
Meclis Lideri	Kevin McCarthy (Azınlık Lideri) (CA)
Kuruluş tarihi	20 Mart 1854
Öncülü	Whig Partisi Serbest Toprak Partisi
Merkez	310 First Street NE Washington 20003
Üyelik	35,041,482[1]
İdeoloji	Çoğunluk:  • Muhafazakârlık[2]  • Mâli muhafazakârlık[3]  • Sosyal muhafazakârlık[4][5][6] Azınlık:  • Merkezcilik[7]  • Liberteryenizm[8]  • Yeni muhafazakârlık[8]  • Sağ popülizm[9][10]
Uluslararası üyelik	Uluslararası Demokrat Birliği
Resmî renkleri	Kırmızı
Senato	50 / 100
Temsilciler Meclisi	212 / 435
Valilikler	27 / 50
Seçim sembolü
İnternet sitesi
gop.com

1994 yılından beri Temsilciler Meclisi ve Senato seçimlerinde çoğunluğu elinde tutan Cumhuriyetçi Parti'nin 2006 seçimlerinde büyük bir yenilgiye uğradığı gözlendi. 2000 yılında Cumhuriyetçi aday George W. Bush'un başkan seçilmesinden sonra Cumhuriyetçi Parti 6 yıl süreyle ABD'nin hem yasama hem de yürütme kollarına egemen oldu. 2007 yılında yasama kolu Demokratik Parti'nin eline geçerken, 2008 yılındaki başkanlık seçimleriyle iktidarı Demokratik Parti'ye kaptırdı. 2016'da Cumhuriyetçilerin başkan adayı Donald Trump seçimi kazandı ve 20 Ocak 2017'de göreve başladı. Parti 2019 itibarıyla başkanlık, Senato, eyalet valilikleri ve 30 eyaletin yasama meclisinde egemendir.

Tarihçe

Cumhuriyetçi Parti, 19. yüzyılın ortalarında ABD'de köleliğin büyük bir tartışma konusu olduğu bir ortamda doğdu. Kölelik tarımın egemen olduğu güney eyaletlerinde yaygındı. Sanayinin egemen olduğu kuzey eyaletlerinde kölelik yasaklanmıştı. Daha önce kurulmuş olan Demokratik Parti köleliği savunan Güneyli üyeleri ile köleliğe karşı çıkan kuzeyli üyeleri arasında ikiye ayrılmıştı. Cumhuriyetçi Parti 1854 yılında güney eyaletlerinin köleliği yayma çabalarını önlemek amacıyla kuruldu. 1860 yılında ilk defa Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Abraham Lincoln başkan seçildi ve kısa bir süre sonra Amerikan İç Savaşı patlak verdi. İç Savaş'ı Abraham Lincoln önderliğindeki kuzeylilerin kazanmasıyla kölelik sona erdi ve 19. yüzyılın geri kalan bölümünde Cumhuriyetçi Parti siyah Amerikalıların oylarını kolayca kazanmaya devam etti.[11] Fakat 20. yüzyıl başlarında Amerikan siyasetinde büyük değişiklikler oldu. Demokratik Parti'den seçilen başkan Franklin D. Roosevelt'in işçilere ve orta gelirli kesime verdiği haklar Demokratik Parti'yi liberal sol bir çizgiye oturttu.

Cumhuriyetçi Parti ise muhafazakâr kesimin savunucusu konumuna geldi. Partinin güneydeki tabanı büyüdü. Cumhuriyetçi Parti, Başkan Richard Nixon'un Watergate skandalı sonucu 1974 yılında başkanlıktan istifa etmesiyle büyük bir yara almasına rağmen Cumhuriyetçi Başkan Ronald Reagan'ın başkanlığı döneminde tekrar başarıya ulaştı.

İzlediği yol

Cumhuriyetçi Parti vergi yükünün azaltılması ve firmalara yasalarla getirilen kısıtlamaların azaltılması yanlısıdır. Sosyal konularda muhafazakâr bir tutum izler. Özellikle dindar Protestan grupların (Evanjelist) desteğine sahiptir. Kürtajın yasaklanması gerektiğini savunur. Protestan ağırlıklı güney eyaletlerinde büyük bir desteğe sahiptir. Ayrıca Silah Serbestliği Kanunu'nu destekler.

Günümüzdeki durumu

Irak'ta 2003 yılından beri süregelen Amerikan ağırlıklı müdahalenin başarısızlığı Amerikan halkının Cumhuriyetçi Parti'ye olan desteğine zarar vermiştir. 2004 yılında George W. Bush ikinci bir defa başkanlığa seçilmiş olmasına rağmen kamuoyu yoklamalarında desteğinin büyük oranda düştüğü gözlenmektedir. Kongre'de Cumhuriyetçi Parti üyelerin karışmış olduğu yolsuzluk skandalları da partiye büyük zarar verdi. 7 Kasım 2006 tarihinde yapılan ara seçimlerde Cumhuriyetçi Parti'nin büyük bir yenilgiye uğradığı gözlendi. Hem senato hem de Temsilciler Meclisi'nde çoğunluğunu kaybeden Cumhuriyetçi Parti, 2008 Seçimlerinde kaybederek yönetimi Demokratik Parti, Barack Obama ile devralmıştır. 20 Ocak 2017'de Donald Trump başkan olmuştur.

Kaynakça

1. Winger, Richard (21 Kasım 2020). "March 2020 Ballot Access News Print Edition". Ballot Access News. 35 (10). Erişim tarihi: 24 Kasım 2020.
2. Paul Gottfried, Conservatism in America: Making Sense of the American Right, p. 9, "Postwar conservatives set about creating their own synthesis of free-market capitalism, Christian morality, and the global struggle against Communism." (2009); Gottfried, Theologies and moral concern (1995) p. 12.
3. Hill, Kennneth L. (2012). An Essential Guide To American Politics And The American Political System. AuthorHouse. s. 172.
4. "No Country for Old Social Conservatives?". thecrimson.com. Nair. 19 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2014.
5. "Social conservatives win on GOP platform". Politico. 18 Temmuz 2016. 29 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2019.
6. "Republican Party". History. 29 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2019.
7. Siegel, Josh (18 Temmuz 2017). "Centrist Republicans and Democrats meet to devise bipartisan healthcare plan". The Washington Examiner. 5 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2018.
8. Miller, William J. (2013). The 2012 Nomination and the Future of the Republican Party. Lexington Books. s. 39.
9. Cassidy, John (29 Şubat 2016). "Donald Trump is Transforming the G.O.P. Into a Populist, Nativist Party". The New Yorker. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2016.
10. Gould, J.J. (2 Temmuz 2016). "Why Is Populism Winning on the American Right?". The Atlantic. 12 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2017.
11. Partinin Radikal kanadı 1865-1877 yeniden yapılanma dönemi süresince iktidarda olacaktır.

Dış bağlantılar

• Resmî site