Paraguay

Paraguay Cumhuriyeti, Güney Amerika'da bir ülkedir. Denize kıyısı olmayan ülke, güneyi ile güneybatısında Arjantin, kuzeyi ile kuzeydoğusunda Brezilya, kuzeybatısında ise, Bolivya ile çevrelenmiştir.

Paraguay República del Paraguay Tetã Paraguái Paraguay Cumhuriyeti
Bayrak Arma
Slogan Paz y justicia "Barış ve adalet"
Millî marş Paraguayos, República o Muerte "Paraguaylı, Cumhuriyet veya Ölüm"
Başkent ve en büyük şehir	Asunción 25°16′G 57°40′B
Resmî diller	İspanyolca, Guarani
Etnik gruplar	%95 Mestizo %5 diğer
Hükûmet	Üniter başkanlık cumhuriyeti
• Devlet Başkanı	Mario Abdo Benítez
• Başkan Yardımcısı	Juan Afara
Tarihçe
• İlan	14 Mayıs 1811
• Tanınma	25 Kasım 1842
Yüzölçümü
• Toplam	406.752 km^2 (157.048 sq mi) (60.)
• Su (%)	2,3
Nüfus
• 2021 tahminî	7.303.000[1] (104.)
• Yoğunluk	17,96/km^2 (46,5/sq mi) (210.)
GSYİH (SAGP)	2020 tahminî
• Toplam	101,075 milyar[1] (90.)
• Kişi başına	15.030 $ (96.)
GSYİH (nominal)	2020 tahminî
• Toplam	44,557 milyar[1] (94.)
• Kişi başına	6.230 $[1] (94.)
Gini (2018)	46.2[2] yüksek
İGE (2019)	0.728[3] yüksek · 103.
Para birimi	Paraguay guaranisi (PYG)
Zaman dilimi	UTC-4
• Yaz (YSU)	UTC-3
Trafik akışı	sağ
Telefon kodu	595
ISO 3166 kodu	PY
İnternet alan adı	.py

Etimoloji

Paraguay adı, Guarani dilindeki "para" (bu yaka) ile "guay" (ırmak) sözcüklerinin birleşiminden gelir. Her ne kadar Guarani'ler "Paraguay" adını, bugünkü başkent Asuncion için kullanmışlarsa da, bölgeyi ele geçiren İspanyollar, bu adı bütün bölgeyi tanımlamak için kullanmışlardır.

Tarih

Yaklaşık 300 yıl boyunca İspanyol İmparatorluğu'nun bir parçası olan ülke, 19. yüzyılın başlarında Bask kökenli soylu bir ispanyol aileden gelen Simón Bolívar'ın başlattığı devrim hareketi ile 1811 yılında bağımsızlığına kavuştu.

1862'de Carlos Antonio Lopez'in ölümü üzerine iktidara gelen oğlu Francisco Solano López, Güney Amerika halklarının makus bir talihi olsa gerek ordunun da desteği ile ülkede tam bir diktatörlük kurdu.

Temmuz 1866, Boquerón (Bokeron) Muharebesi sırasında hayatını kaybeden Paraguaylı askerler

Paraguay 1864 yılında Brezilya, Arjantin ve Uruguay koalisyonuyla çok kanlı ve uzun bir süre devam edecek olan bir savaşa girdi. Savaş diktatör López'in öldürülmesi ile 1870 yılında sona erdiğinde Paraguay'ın toprak ve insan kaybı rakamları inanılmaz boyutlara ulaşmıştı. Yapılan barış antlaşması ile ülkenin yaklaşık 170.000 kilometre kare'lik arazisi Brezilya ve Arjantin arasında paylaştırıldı. Ayrıca Paraguay devleti bu ülkelere yüklü bir savaş tazminatı ödemek zorunda kalıyordu. Savaş sonrası duruma bakıldığında ülke tam bir yıkıma uğramış, ekonomi çökmüş, muntazam durumdaki demografik yapı altüst olmuş ve ayrıca savaş sırasında ülke nüfusunun yaklaşık yarısı ve yetişkin erkek nüfusunun % 90'ı (yaklaşık 28.000 erkek kalmıştır) ölmüştür. Yukarıda sözünü ettiğimiz durum kadın/erkek oranında büyük bir dengesizlik ortaya çıkardı. Bunun üzerine muazzam derecedeki nüfus kaybının telafisi amacıyla kilise bir erkeğin birden fazla kadınla evlenebilmesinin yolunu açan bir karar aldı.

1932 yılında, sınır anlaşmazlıkları yaşadığı kuzey komşusu Bolivya ile olan gerginlik sıcak bir çatışmaya dönüştü. Chaco Savaşı olarak tarihe geçecek olan bu savaş üç yıl sürdü ve 1935'te Paraguay ordusunun kesin zaferi ile sonuçlandığında, Paraguay ihtilaflı arazinin %75'ini ele geçirdi.

Siyaset

Paraguay'ın Senato (45 vekil) ve Temsilciler Meclisi'nden (80 vekil) oluşan çift meclisli parlamentosu vardır.

Vekiller beş yıllığına seçilir.

Kaynakça

1. "Paraguay". World Economic Outlook Database, October 2018. International Monetary Fund. 9 Ekim 2018. 31 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2018.
2. "Gini Index". World Bank. 5 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2019.
3. Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 Aralık 2020. ss. 343-346. ISBN 978-92-1-126442-5. Erişim tarihi: 16 Aralık 2020.
4. "Proyección de la población" (PDF). dgeec.gov.py. 16 Ekim 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.