Arnavut milliyetçiliği

Arnavut milliyetçiliği, ilk kez 19. yüzyılda Arnavut millî uyanışı sırasında etnik Arnavutların ürettiği milliyetçi fikir ve kavramların genel bir adıdır. Arnavut milliyetçiliği, coğrafi olarak genişletilmiş bir Arnavut devletinin veya büyük Arnavut nüfusunu barındıran bitişik Balkan topraklarını kapsayan Büyük Arnavutluk'un oluşturulması fikirlerini de içeren Arnavutçuluk[1][2][3][4][5][6] ve Pan-Arnavutçuluk[7][8] gibi benzer kavramlarla da ilişkilidir.

Geç Osmanlı döneminde Arnavutlar çoğunlukla Osmanlı İmparatorluğu ile yakın bağları olan Müslümanlardı.[9] Daha önce Arnavut devletinin olmaması, Arnavut milliyetçiliğinin Sırplar ve Yunanların komşu milliyetçiliklerinin aksine daha sonra gelişmesine yol açtı.[9][10] Balkan Arnavutlarının yaşadığı toprakların komşu Ortodoks Hristiyan devletler tarafından bölünmesi sonucunu doğuran Doğu krizinin başlaması (1870'ler), Arnavut millî uyanışı döneminin ve milliyetçi hareketin ortaya çıkmasını teşvik etti.[9][11][12][13][14] 19. yüzyılda, bazı Batılı bilimsel etkiler, Arbıreşçe ve Arnavut millî uyanış figürleri gibi Arnavut diasporaları, Arnavutların kendi kaderini tayin için Balkan Arnavutları arasında fikirlerin yayılmasında büyük katkılarda bulundular. Bunlar arasında çağdaş zamanlarda Arnavut milliyetçiliğine hâkim olan Arnavutların kökeninin İliryalılar'a dayandığı fikrinin yanında eski halklardan Pelasglar'ın da ataları olduğu dile getiriliyordu.[15][16]

Osmanlı döneminden kalma topraklar üzerinde diğer Balkan milliyetçilikleri ve devletleri ile toprak talepleri nedeniyle çakışan bu fikirler, komşu halklara üstünlük sağlamayı amaçlayan, bağımsızlık ve kendi kaderini tayin hakkını içeren ve komşu ülkelere karşı yayılmacı iddialara izin veren ulusal bir mit içermektedir.[15][17][18][19] Pan-Arnavut duyguları da mevcuttur ve bu duygu tarihsel olarak, Kosova ve Batı Makedonya'nın bir kısmı Mihver İtalyan güçleri tarafından İkinci Dünya Savaşı sırasında Arnavutluk'u himaye etmek üzere birleştiğinde sadece bir kez gerçekleşmiştir. Arnavut milliyetçiliği, Arnavut kökenleri, kültürel saflık ve ulusal homojenliği, Arnavutluk ulusal kimliğinin temeli olarak dini kayıtsızlığı ve devam eden ulusal mücadelelerle ilgili bir dizi efsane içeriyor.[20] İskender Bey figürü, bir kişiye dayanan Arnavut milliyetçiliğinin ana kurucu mitlerinden biridir, diğer efsaneler fikirlere, soyut kavramlara ve kolektivizme dayanmaktadır.[21][22][23][24]

Tarihi

Bazı yazarlar, Arnavut milliyetçiliğinin, Yunan ve Sırp muadillerinden farklı olarak, kökenleri Osmanlı karşıtı bir mücadeleden ortaya çıkmayan ve bunun yerine Doğu Krizi (1878) dönemine ve Sırplar ve Yunanlar tarafından bölgesel bölünme tehdidine dayanan farklı bir tarihsel bağlamda olduğunu savunuyorlar, diğerleri ise Arnavutluk milliyetçiliğinin daha önce 1878 olaylarına karşılık olarak hem Osmanlı yönetiminin politikalarına hem de rakip Balkan milliyetçiliği politikalarına tepki vererek jeopolitik bir harekete dönüşen bir toplumsal reform hareketi olarak ortaya çıktığı görüşüne sahipler. Tartışmalı alanlar için komşularla rekabet etmek Arnavutları ulus için mücadele etmeye ve Avrupa güçlerinden destek aramaya zorladı.[25] Bazı araştırmacılar, Arnavut milliyetçiliğinin 1878'de ortaya çıktığı ya da belirli bir başlangıç tarihi belirleme paradigmasının yanlış olduğu görüşüne katılmıyorlar,[26][27][28] ancak bu olaylar, Arnavutluk ulusal hareketinin siyasallaşmasına ve Arnavutluk kolektif kültürü ve hafızasında çağdaş zamanlarda ifade edilen Arnavut milliyetçiliği mitolojisinin bir parçası haline gelen mitlerin ortaya çıkmasına yol açan önemli bir an olarak kabul edilir. Bu tarihsel bağlam, milliyetçilerin ulusal onaylama arayışındayken ve ulusal duyguların ve dilin aşınması olarak gördükleri şeylere karşı koymak için Arnavutluk ulusal hareketini de görünümde savunmacı hale getirdi.[29] 19. yüzyılda Arnavutlar üç dini gruba ayrıldı. Katolik Arnavutlar, Avusturya-Macaristan koruması ve İtalyan bürosu himayesi nedeniyle okul ve kilisede bazı Arnavut etno-dilbilimsel ifadelere sahiptiler.[30] Konstantinopolis Patrikhanesi altındaki Ortodoks Arnavutlar, Yunanca ve geç Osmanlı dönemine doğru okuryazarlık ve okul eğitimi almışlardı.[30][31][32][33] Bu dönemde tahmini nüfusu bir milyondan fazla olan Müslüman Arnavutların Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Balkan Arnavut nüfusunun yaklaşık %70'ini oluşturuyordular.[30]

Doğu Krizi ve Arnavutluk ulusal uyanışı

Doğu Krizinin yükselişiyle birlikte Müslüman Arnavutlar, Osmanlı devletine sadakat ile ortaya çıkan Arnavut milliyetçi hareketi arasında parçalandılar.[34] İslam, Sultan ve Osmanlı İmparatorluğu geleneksel olarak daha geniş Müslüman topluluğa ait olarak eş anlamlı olarak görülüyordu. Arnavut milliyetçi hareketi kendi kaderini tayin hakkını savundu ve Arnavutların devlet içinde ayrı bir topluluk ve dil olarak sosyo-politik olarak tanınmasını sağlamaya çalıştı.[35] Arnavut milliyetçiliği, daha geniş Arnavut nüfusunun popüler talebi olmadan Arnavut aydınları arasında başlayan bir hareketti.[36] Jeopolitik olaylar, birçok Müslüman olan Arnavut milliyetçilerinin kendilerini Osmanlılardan, İslam'dan ve o sırada ortaya çıkan Sultan II. Abdülhamid'in pan-İslami Osmanlıcılığından uzaklaştırmaya itti.[13][35][37] Rus-Türk Savaşı sırasında, gelen Sırp ordusu Müslüman Arnavut nüfusunun çoğunu Topluca ve Niş bölgelerinden Kosova'ya sürerek Prizren Ligi'nin (1878-1881) Doğu krizine yanıt olarak ortaya çıkmasını tetikledi.[11][31][38] Prizren Birliği, bir grup Arnavut entelektüel tarafından komşu Balkan ülkeleri arasında bölünmeye direnmek ve Arnavutları üniter dilsel ve kültürel ulus haline getirerek bir Arnavut ulusal bilinci öne sürmek için kuruldu.[11][31]

Kaynakça
Özel
  1. Gawrych 2006, s. 20. "... Arnavutluk'un gelişimini anlamak için gerekli olan dinamik."
  2. Judah 2008, s. 12. "Arnavutların dini Arnavutluktur"
  3. Krieger 2001, s. 475."... sık sık o zamandan beri, "Arnavutların dini Arnavutluktur."
  4. Reynolds 2001, s. 233. "Bundan böyle Hoca, tek dinin "Arnavutluk" olacağını açıkladı. Hoca, milliyetçiliği Sovyet bloğundan çıkma mücadelesinde bir silah olarak kullanıyordu."
  5. Lubonja 2002, ss. 92, 100, 102.
  6. Clayer 2002, s. 132.
  7. Bideleux & Jeffries 2007, s. 423. "... bir 'Büyük Arnavutluk' oluşturdu. Her ne kadar Batı'daki pan-Arnavutluk'a büyük dikkat gösterilmiş olsa da"
  8. Vickers 2004, s. 3.
  9. Kressing 2002, s. 19.
  10. Gawrych 2006, ss. 72–86.
  11. Kostov 2010, s. 40.
  12. Skoulidas 2013. para. 5.
  13. King & Mai 2008, s. 209.
  14. Puto & Maurizio 2015, s. 172.
  15. De Rapper 2009, s. 7. "Pelasglar ile özdeşleşerek, Arnavutlar Balkan anavatanlarında yalnızca Romalıların geç dönemindeki "barbar" işgalcilerden önce değil, sadece Romalıların kendilerinden önce değil, daha da önemlisi, Yunanlardan önce bulunduklarını iddia edebilirler.‟ (Malcolm 2002: 76-77)."
  16. De Rapper 2009, s. 7.
  17. Wydra 2007, s. 230. "Arnavutlar, İlirya-Arnavut sürekliliği ve Slav halkına üstünlük iddiasında bulunarak, altıncı ve yedinci yüzyıllara kadar geriye gitme eğilimindeydi...."
  18. Bideleux & Jeffries 2007, s. 513. "Etnik Arnavutlar sadece Kosova'daki nüfusun büyük çoğunluğunu oluşturmuyor. Ayrıca, uluslarının Balkanlar'daki en eski olduğuna, yüzyıllar önce Slavların gelişinden önce Batı Balkanların çoğunda (Kosova dahil) 'İlirya halklarının' bir kolu olan eski Dardanyalılardan geldiklerine inanarak yetiştirildiler.
  19. Judah 2008, s. 31.
  20. Nitsiakos 2010, s. 206.
  21. King & Mai 2008, s. 212. "Arnavut milliyetçiliği içinde üç ana kurucu mit iş başında ... İkincisi İskender Bey efsanesi,..."
  22. Steinke, Klaus. "Recension of The living Skanderbeg : the Albanian hero between myth and history / Monica Genesin ... (eds.) Hamburg : Kovač, 2010 Schriftenreihe Orbis ; Bd. 16" (Almanca). Quelle Informationsmittel (IFB) : digitales Rezensionsorgan für Bibliothek und Wissenschaft. 8 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2011. Im nationalen Mythus der Albaner nimmt er den zentralen Platz ein,...
  23. Nixon 2010, ss. 3–6.
  24. Free 2011, s. 14. "Betrachtet man die Gesamtheit der albanischen Nationalmythen, so ist offensichtlich, dass es fur Albaner mehr als nur den Skanderbeg-Mythos gibt und dass nicht nur auf diesem Mythos die albanische Identitat beruht. Es gibt noch weitere wichtige Mythenfiguren, doch diese beziehen sich auf Vorstellungen, abstrakte Konzepte und Kollektive, aber nicht auf Personen."
  25. Misha 2002, s. 34.
  26. Rrapaj, Jonilda and Kolasi, Klevis (2013). The Turkish Yearbook of International Relations, Volume 44, pages 185-228. Page 194-195: "İlk veya A Aşaması, belirli bir etnik grubun dilsel, kültürel ve sosyal özellikleri hakkında bir farkındalığın entelektüel ilgisi ve bilimsel araştırmasından oluşur. Bu aşamada (bağımsızlık için) net bir ulusal talep yoktur. İkinci dönem ya da aşama B, elitlerin etnik grup arasındaki ulusal bilinci “uyandırma” ya da vatansever ajitasyon dönemi ile ilgili vatanseverlik faaliyetleriyle ilgilidir. Son aşama veya C evresi, milliyetçi hareketlerin, politik ve entelektüel çevrelerle sınırlı dar bir hareketten kitle hareketine dönüşümünü ifade eder. Arnavutluk davasında aşağıda göreceğimiz gibi, genel olarak konuşursak, aşama A'nın Tanzimat Reformlarının başlangıcından başlayarak 1844'te ilk Arnavut alfabesinin sembolik bir tarih olarak yayınlanmasına kadar geçen süreyi kapsadığını iddia edebiliriz. Prizren Ligi (1881) veya Sami Fraşiri'nin milliyetçi Manifestosu'nun 1899'da yayınlanması, aşama B ise Prizren Ligi'nin Yüce Porte tarafından ezilmesinden sonra ve özellikle 1897'deki Yunan-Osmanlı krizinden sonra yoğunlaşıyor. Kırılgan veya jelatinimsi durum yapısı nedeniyle bağımsızlık ilanından sonra bile devam eder. Milliyetçiliğin kitlelere veya aşama C'ye geçilmesi, ancak 1920'den sonra uygun bir devlet yapısının ve siyasi istikrarın kurulmasıyla başlar."
  27. Hroch, Miroslav (1999). “From National Movement to the Fully-formed Nation: The Nation-building Process in Europe”, in Mapping the Nation', ed. Gopal Balakrishnan. London: Verso, 1999. Page 80
  28. Zhelyazkova, Antonina. "Albanian Identities". Page 24: "Arnavut uyanışının başlangıcının Naum Vekilharcı'nın faaliyeti ve 1845'te yayınlanan primeriyle birlikte Arnavutluk ulusal hareketinin ilk program belgesi olan Ortodoks Arnavutlara hitaben belirlendiği varsayılıyor. İçinde Veqilharxhi, Arnavut halkının diğer Balkan ülkeleri ile yan yana evrimine ilk adım olarak Arnavut okulları ve Arnavut dilinin gelişmesini istedi."
  29. Misha 2002, ss. 40–41.
  30. Gawrych 2006, ss. 21–22.
  31. Poulton 1995, s. 65.
  32. Skendi 1967a, s. 174. "Ortodoks Arnavutların siyasi düşünceleri iki kategoriye ayrıldı. Arnavutluk'ta yaşayanlara Yunan etkisi hakim oldu. Çoğunluğu -özellikle seçkinler- Yunanistan ile birlik istiyordu. Ortodoks Hristiyanların genel olarak Osmanlı yönetimine karşı yoğun bir nefretleri vardı. Bu duygu, yurtdışındaki kolonilerde yaşayan eş-dindarları tarafından paylaşılsa da, politik düşünceleri farklıydı."
  33. Skoulidas 2013. para. 2, 27.
  34. Gawrych 2006, ss. 43–53.
  35. Gawrych 2006, ss. 86–105.
  36. Psomas 2008, s. 280.
  37. Endresen 2011, ss. 40–43.
  38. Frantz 2009, ss. 460–461.
Genel
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.