Avrupa'daki Türkler
Avrupa'daki Türkler, Avrupalı Türkler ya da Avrupa Türkleri, Avrupa'nın çeşitli ülkelerinde yaşayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları.
Tarihçe
II. Dünya Savaşı'ndan sonra Avrupa ülkeleri yabancı işgücü almaya başladı. 1950'lerde özel aracılarla bireysel girişimciler Avrupa'ya gitti. 1957'de Türkiye'den ilk stajyer kafile 10 kişiydi. Türk Alman Ekonomik İlişkilerini Araştırma Enstitüsü 1959'da kuruldu.
1960'larda ismen çağırma sistemiyle Avrupa'ya gidenler için ikili anlaşmalar yapıldı. Almanya İş ve İşçi Bulma Kurumu, Türkiye Cumhuriyeti Çalışma Bakanlığı ve Alman irtibat büroları vasıtasıyla ülkeler arasında anlaşmalarla işgücü hareketleri bir sisteme bağlandı. 31 Ekim 1961'de Almanya (bakınız: Anwerbeabkommen zwischen der Bundesrepublik Deutschland und der Türkei), 1964'te Avusturya, Belçika, Hollanda, 1965'te Fransa, 1967'de İsveç ile Türkiye arasında işgücü anlaşmaları imzalandı.[1]
Türk işçileri konuk işçi (Gastarbeiter) sıfatıyla ve sadece erkekler kaydıyla alınıyordu. Dönüşüm ilkesine (rotation) göre işçiler bir yıl sonra ülkelerine döneceklerdi. Ama kimse dönmedi.
İlk gidenler, birinci kuşak, heim'larda yani yurtlarda kaldı. Ağır, kimsenin çalışmadığı işlerde çalıştılar, aileler parçalandı.
1966-67'deki krizde 70.000 işçi işten çıkarıldığında bunların çoğu yurda dönmedi, Hollanda ve Belçika'ya gitti.
1970'lerde işçiler, konukluktan kalıcılığa yöneldiler. Sosyal haklar elde ettiler, dernekleştiler. Ancak 1973 krizinde işçi alımları durduruldu, çalışanlar yurtlarına dönmeye özendirildi. 1973'te 100.000 işçi yurt dışına gitmişti, 1974'te bu 640 kişiye düştü. Sırada bekletilen 1 milyon kişi vardı. Ancak işçi göçü, turist pasaportuyla ve siyasi iltica talebiyle devam etti. Siyasi sığınmacılar 1976'da 800 civarındayken, 1980 askerî darbesinden sonra 57.913'e çıktı. Bunlara af çıkarıldı. Ailelerin getirilmesiyle, eş ve çocuklar hakkındaki özendirici yasalarla nüfus arttı. Oturma ve çalışma izni aldılar.
1980'lerde artık kalıcı olanlar, çalışma problemlerinden sonra kimlik ve dil, eğitim, uyum sorunlarıyla karşılaştılar.
1990'larda Berlin Duvarı'nın yıkılmasından sonra 1991'de Yabancılar Yasası Almanya'da kabul edildi. İşten çıkarmalar, ırkçılık, yabancı düşmanlığı ve şiddet artmaya başladı. Sosyal haklar yanında, siyasal haklar ve çifte vatandaşlık tartışılmaya başlandı.
23 Kasım 1992 tarihinde Mölln'de (Mordanschlag von Mölln) ve 29 Mayıs 1993 tarihinde Solingen'de (Solingen Faciası) bu gruba karşı ırkçı saldırları düzenlendi, bu olaylarda 8 kişi öldürüldü.
Kimlik meselesi
Avrupa'da yaşayan Türk vatandaşları, Avrupalılık kimliğiyle tam uyum sağlamış değiller. Zaten Avrupalılık tarifinde bir anlaşma sağlanamadı. Türk işçiler, Türk kimlikleriyle sürece katılıyorlar. Almanlar bu topluma, Paralellgesellschaft, yani paralel toplum diyor. Çokkültürlülük ve ulusötesi yurttaşlık kavramları medyada tartışılan konulardan.
Genel olarak Avrupa'da yükselen İslam fobisi, Hristiyan Avrupa'da Türklerin istenmediğine dair inançlar oluşturuyor. Bir yandan köktencilik, bir yandan ırkçılık, bir yandan İslam düşmanlığı ile karşı karşıya kalan Avrupalı Türklerin birinci kuşağı yurt ile özdeş durumda.
Avrupa'da yaşayan Türk vatandaşlarının sorunları sadece bütünleşme değil. Hâlâ birçoğu dönecekmiş gibi çalışmakta, hâlâ birçoğu kiracı. Birinci kuşak yaşlanmış ve yoksullaşmış. Yabancı dil ve eğitim sorunları, Avrupa'nın hem dini yaşayışına hem seküler yaşayışına uyumsuzluk devam ediyor. Birkaç kişi yerel siyasi kurumlara seçiliyor, hatta milletvekili olanlar bile var, ancak kütlesel olarak kültürel dışlanmışlık hakim.
Dernekler ve Vakıflar
Sayısız dernek ve STK var.,Türk dernekleri, Ülkücü federasyonlar, Millî Görüş teşkilatları, Kafkas dernekleri, Alevi dernekleri, tarikatlar, diyanet kurumları, cami ve cemaat birlikleri.
Sayısal bilgiler
Almanya
Almanya Federal İstatistik Dairesi' nin açıkladığı resmî veriye göre 2011 yılı itibarıyla Almanya'da 2.7 milyon [2] Türk vatandaşı yaşamaktadır.
Fransa
Resmî veriye göre 31 Aralık 2006 tarihi itibarıyla Fransa'da 423.471 (çifte uyruklu vatandaş dahil) [3] Türk vatandaşı yaşamaktadır.
Hollanda
Resmî veriye göre 1 Ocak 2016 tarihi itibarıyla Hollanda'da 397.415 Türk asıllı Hollanda vatandaşı yaşamaktadır. Hollanda'daki Türk vatandaşları 1970'li ve 1980'li yıllardan sonra işçi olarak gelmiş ve ailelerini de getirerek buraya yerleşmişlerdir ve Amsterdam, Zaandam,Alkmaar, Rotterdam, Eindhoven, Lahey gibi kentlerde yoğunlaşmıştır. Özellikle 2000 yılından sonra emekliliğe ayrılmış Türk vatandaşları, Türkiye'ye geri dönmeye başladılar. Hollanda'daki Türk vatandaşları ülke siyasetine yön vermektedir. Hollanda'da yaşayan Türkler, ülkede Hollandalılar'dan sonra en büyük ikinci etnik grup.
Hollanda Parlamentosu'na yapılan her seçimde Türk asıllı milletvekilleri girebilmektedir. Şu an 7 Türk asıllı Parlamento üyeleri vardır: Tunahan Kuzu, Selçuk Öztürk (DENK), Yasemin Çegerek, Sultan Günal-Gezer, Keklik Yücel (İşçi Partisi), Fatma Köşer Kaya (D66), Sadet Karabulut (Sosyalist Partisi).
Avusturya
Avusturya'da resmî veriye göre 31 Aralık 2006 tarihi itibarıyla vatandaşlarının sayısı 113.635[3] ve resmî olmayan iddialara göre 250.000[4][5] Türk yaşamaktadır. Bunlar özellikle çalışıp para kazanma amacıyla gelmiş olup yerleşmişlerdir. Avusturya nüfusuna oranı %0,9'u teşkil edip Avusturya'da iskan eden en büyük yabancı uyruklulardır. Özellikle Vorarlberg eyaletinde, Salzburg ve başkent Viyana'da yoğundurlar. Başkent Viyana'daki ilçelerden Wieden'de nüfusun %2,3'ü, Innere Stadt (merkez)'ta nüfusun %2'sini oluşturur.
İsviçre
İsviçre'de resmî verilere göre 31 Aralık 2006 tarihi itibarıyla Türk'lerin sayısı 73.861[3], 2007 itibarıyla 62.000'i geçmektedir. İsviçre vatandaşlığına da sahip olan çifte uyruklu vatandaş sayısı dahil edildiğinde 100.000'i geçmektedir.[6] Özellikle 1980'lerde İsviçre'ye işçi olarak giden ve oraya yerleştiler. Özellikle başkent Bern ile ülkenin en büyük kenti Zürih'te, ayrıca Basel ve St. Gallen'de de yoğundurlar.
İsveç
Resmî veriye göre 31 Aralık 2006 tarihi itibarıyla İsveç'te 63.580 Türk vatandaşı yaşamaktadır.[3]
Danimarka
Danimarka İstatistik Kurumu'nun resmî verilerine göre 1 Ocak 2011 tarihi itibarıyla Danimarka'da 60.031 Türkiye kökenli insan yaşamaktadır. Bunlardan 29.150'si Türk Vatandaşlığındadır. Kaynak: http://www.statbank.dk/statbank5a/SelectVarVal/saveselections.asp 9 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Birleşik Krallık
Birleşik Krallık'ta resmî veriye göre 31 Aralık 2006 tarihi itibarıyla 52.893 Türk vatandaşı yaşamaktadır.[3] Birleşik krallık vatandaşlığı almış Kıbrıs Türkleri,Türkiye Türkleri ve Türk vatandaşlarının toplam sayısı 500 bin sayısına yaklaşmaktadır.
Yunanistan
Yunanistan'da resmî veriye göre 31 Aralık 2006 tarihi itibarıyla 48.880 (çifte uyruklu vatandaş dahil) Türk vatandaşı yaşamaktadır.[3] Yunanistan'da yaşayan Türkler ile birlikte toplam sayı 130-200 bin civarındadır.Batı trakya,On iki adalar ve Giritte yoğunlaşmışlardır.
Belçika
Belçika'da resmî veriye göre 31 Aralık 2006 tarihi itibarıyla 39.664[3] Türk vatandaşı yaşamaktadır. Ancak kaçak olarak gelen Türk vatandaşları ile birlikte, tahminen 230.000-300.000 civarında olduğuna dair iddialar vardır.[7] Türk vatandaşları en çok başkent Brüksel, Anvers'te ve Gent'te yoğun olarak yaşamaktadır.
Norveç
Resmî veriye göre 31 Aralık 2006 tarihi itibarıyla Norveç'te 15.353 Türk vatandaşı yaşamaktadır.[3]
İtalya
İtalya'da 2008 itibarıyla 16.000-500,000 2010[8] (31 Aralık 2006 tarihi itibarıyla: 14.124)[3] Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı yaşamaktadır. İtalya'daki Türk vatandaşlarının büyük çoğunluğu başkent Roma'da, ardından Lombardia bölgesinde ve kent olarak Liguria bölgesine bağlı Imperia şehrinde yaşamaktadır.[9]
Romanya
Resmî veriye göre 31 Aralık 2006 tarihi itibarıyla Romanya'da 12.000 Türk vatandaşı yaşamaktadır.[3] Romanya'da yerli olarak geçmişten bugüne gelen Türklerin sayısı resmî olarak 45-55 bindir.Tatarlar ve Türk vatandaşlarıda dahil edildiğinde Romanya'da 90-100 bin civarında Türk nüfus yaşamaktadır.
Finlandiya
Resmî veriye göre 31 Aralık 2006 tarihi itibarıyla Finlandiya'da 7000 Türk vatandaşı yaşamaktadır.[3]
Polonya
Resmî veriye göre 31 Aralık 2006 tarihi itibarıyla Polonya'da 2500 Türk vatandaşı yaşamaktadır.[3] Polonya'da ayrıca Karaim Türkleri yaşamaktadırlar.
İspanya
İspanya'da yaklaşık 4.000 Türk vatandaşı yaşamaktadır.[1]
Ukrayna
2001 Ukrayna nüfus sayımına göre 8.844 Türk vatandaşı yaşamaktadır.[10]
Lihtenştayn
Lihtenştayn’da 894 Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı ikamet etmektedir.[11] Lihtenştayn’da yaşamakta olan Türkiye Cumhuriyeti uyruklu vatandaşlar, İsviçrelilerden, Avusturyalılardan, İtalyanlardan ve Almanlardan sonra ülkenin en büyük beşinci yabancı azınlık grubunu oluşturmaktadır.[11]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Nermin Abadan-Unat, Bitmeyen Göç, Konuk İşçilikten Ulus Ötesi Yurttaşlığa, İBÜY, İstanbul 2002.
- Ayhan Kaya-Ferhat Kental, Euro Türkler: Türkiye ile Avrupa Birliği Arasında Köprü mü Engel mi, İBÜY, İstanbul 2005.
- Yurt Dışında Yaşayan Türk Vatandaşları (T.C. Dışişleri Bakanlığı)
- http://www.sabah.com.tr/gundem/2013/06/01/almanyada-turk-nufus-27-milyon
- "Yurtdışındaki Vatandaşlarımız (T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Yurtdışı İşçi Hizmetleri Genel Müdürlüğü)". 11 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2010.
- "Großer Türkenanteil in Österreich". 13 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2010.
- Austria is not a racist country
- "Bilateral relations between Switzerland and Turkey". 5 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2010.
- Belgian-Turks A Bridge or a Breach between Turkey and the European Union? 26 Haziran 2008 tarihinde at Archive-It sitesinde arşivlendi, Turkish communities and the EU 25 Şubat 2009 tarihinde at Archive-It sitesinde arşivlendi
- "demo.istat.it". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2010.
- https://www.tuttitalia.it/statistiche/cittadini-stranieri/turchia/
- "2001 Ukrayna Nüfus Sayımı". 1 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2016.
- PowerPoint-Präsentation