Hacım Sultan

Hacım Sultan Hacı Bektaş-i Veli'nin öğrencilerinden ve halifelerindendir. Horasan'dan gelmiş ve ona mürit olmuştur. Asıl adı Recep'tir. Hacım Sultan'ın dergahdaki görevi kilerci idi. Diğer adı da Kolu Açık Hacım Sultan'dır. Velâyetnâme'sine göre; Hünkar, bâtın kılıcını Hacım Sultan'a verir. " Erenler meydanında cellatlığı sana verdik.Fakat haksız iş yapma, sana zararımız dokunur" der. Hacım Sultan kılıcı alır. O sırada meydan sakası merkebiyle mutfağa su götürmektedir. Hacım Sultan kılıcı denemek ister. Merkebe vurur. Merkebi belinden ikiye böler. Hünkar bunu duyunca "Kolları tutulsun" der. Hacım Sultan çolak olur. Çok üzülür. Pişmanlıkla arkadaşlarını Hünkar'a gönderir. Arkadaşları onun için af dilerler. Hünkar affeder ve "kolu açık olsun" der. Böylece kolları eski haline döner. Daha sonra adı Kolu Açık Hacım Sultan olur.

Nizârî Bâtınî-İsmâ‘îl’îyye, Hurûf’îyye, Keysân’îyye ve İmâm’îyye-i İsnâ‘aşer’îyye Şîʿîliğiyle ilgilidir. Şîʿa-i Bâtın’îyye ALEVÎLİK

Alevî inanç Allah • Peygamber Muhammed Hâkk-Muhammed-Ali • Muhammed-Ali Kur'an-ı Kerîm • İslâm Peygamberleri Nefesler • Dört Kapı Kırk Makam Şeriat • Tarikat • Hakikat • Marifet Tâkıyye • Tevella • Teberra • Nûr Vahdet-i Vücud • Keşf • Nefis • İhsan On İki İmam 1. Ali • 2. Hasan • 3. Hüseyin • 4. Zeynel Abidin • 5. Muhammed el-Bakır 6. Cafer-i Sadık • 7. Musa el-Kâzım • 8. Ali er-Rıza • 9. Muhammed el-Cevâd • 10. Ali el-Nakî • 11. Hasan el-Askeri • 12. Muhammed Mehdi Alevîlikte Önderler Hatice • Fatıma Zehra • Ali Hasan bin Ali • Hüseyin bin Ali Ehli Beyt • 14 Masum-u Pak Yediler • 17 Kemerbest • Kırklar Alevîlikte etkin kişiler Hızır • Veysel Karani • Salmân-ı Fârisî • Câbir bin Hayyan • Z'ûl-Nûn el-Mısrî • Ebâ Yezîd-i Bistâmî • El-Hallac • Ebu'l Vefâ • Ebû’l Hasan Kharakânî • Yusuf Hemedani • Muin’ed-Dîn Nâsır-ı Hüsrev • Ahmed Yesevî • Ahmed Er Rufai • Abdülkâdir Geylânî • Kutb'ûd-Dîn Haydar • Muhyiddin İbn Arabi • Ahi Evran • Hacı Bektaş-ı Veli • Mevlâna Celâleddîn • Hacı Bayram-ı Veli • Sadreddin Konevî • Tac'ed-Dîn Zahid Gilani • Baba İlyas • Sarı Saltık Baba • Barak Baba • Taptuk Emre • Yunus Emre • Âşık Paşa • Safiyüddin İshak • Karaca Ahmet • Sadreddin Musa • Abdal Musa • Nesîmî • Şah Ni'metullah Velî (Nûr'ed-Dîn Kirmanî) • Şeyh Cüneyt • Şeyh Haydar • Sultan Ali • Hatai • Kaygusuz Abdal • Balım Sultan • Gül Baba • Pir Sultan Abdal • Fuzûlî • Kul Himmet • Virani • Yedi Ulu Ozan • Nurbakşî • Galibî Alevî tarih Emevîler • Ebû Müslim El-Horasanî • Babek Ayaklanması • Babek Hürremi • Abbâsîler • Alavîler • Fatımîler • İlhanlılar • Baba İshak ayaklanması • Baba İshak • Şeyh Bedreddin • Börklüce Mustafa • Osmanlı İmparatorluğu'nda Alevi zulmü • Şah Kulu Baba Tekeli isyanı • Şah Kulu • Çaldıran Muharebesi • Yavuz Sultan Selim • Celâlî ayaklanmaları • Baba Zünnun İsyanı • Kalender Çelebi İsyanı • Kalender Çelebi • Abaza Mehmed Paşa • Kuyucu Murat Paşa • Safev’îyye • Safevîler • Avşarlar • Kaçarlar • Bektâş’îyye • Vaka-i Hayriye • II. Mahmud • 1830 Yezidi İsyanı • Dersim ayaklanmaları • Nuri Dersimi • Koçgiri İsyanı • Seyit Rıza • Dersim katliamı • Maraş katliamı • Çorum katliamı • Sivas katliamı Alevî ibâdet Cem • Cemevi • Semah • Cuma Namazı Dua • Oruç • Zekât • Kurban • Adak • Mevlit • Keramet • Ziyaret • Musâhip • Düşkünlük Alevî dinî günler Mevlut Kandili • Regaip Kandili Miraç Kandili • Berat Kandili Kadir Gecesi • Ramazan Bayramı Kurban Bayramı • Aşure Günü • Nevruz Hıdırellez • Hızır Orucu • Muharrem orucu • 26-28 Ramazan / Kadir orucu • Masum-u Pak Orucu • Gadir Hum Bayramı • Hacı Bektaş-ı Veli Anma Törenleri Alevî tarikât TASAVVUFÎ ALEVÎ TARİKAT KÖKENLERİ A) İslâmî-Sufi/Tasavvufî Kökenliler 1) Alavîler Horasan Melametîliği Kalenderîlik Haydarîlik Nakşibendiye Mevlevîlik Yesevilik Bektâşîlik Ahilik 2) Kadiriye Nimetullahîlik Nurbakşîlik Rufailik Galibilik 3) Zahidiyye Halvetiyye Bayramiyye Halvetiye Safeviyye Kızılbaşlar Çepniler Tahtacılar B) Hürremîyye (Kızıl-Giyinenler) 1) Celâlîyye 2) Vefâîyye Babailer Baba İlyasçılar Baba İshakçılar Barak Babacılar Hurûfîyye (Dîn) Dedebabalık Ali’îyye Harabat’îyye Nûktâvîlik C) Nusayrîyye (Arap Aleviliği) (Din) 1) Haydariyye 2) Şemsiyye / Şimaliyye 3) Kameriyye / Kilaziyye 4) Gaybiyye D) Yazdânizm (Kürt Alevîliği) 1) Yâresân (Yarsanizm) 2) Yezidi (Ezidilik) (Dîn) 3) Çınarcılık (Işık Alevîliği) Hizipler ve İ'tikadî mezhepler Sünnîlik • Şiîlik • Haricîlik • Bâtınîlik Diğer etkileşim grupları Melâmîlik • Kalenderîlik • Yesevîlik • Kadirilik • Rufailik • Haydarîlik Mevlevîlik • Halvetiyye • Ekberilik • Bayramiye • Bektâşîlik • Âhiler • Nimetullahîlik • Halvetiye • Çepniler • Tahtacılar • Galibilik • Nurbakşîlik • Vefâîlik • Bâbâîlik • İsmailîlik • Nizarîlik • Safeviyye • Kızılbaş • Celâl’îyye • Hurûf’îyye • Bâtınîlik • Dedebabalık • Ali’î • Harabat’î • Nusayr’îyye • Dûrz’îyye • Bâbîlik • Bahâîlik • Kürt Alevîleri • Yâresânîlik • Êzîdîlik • Yezdânizm • Ghulat-i Şîʿa ve Kürt Alevîliği • Zerdüşt • Mazdaizm • Zurvanizm • Kabbala • Mazdekçilik • Işıkçılık • Luvî mitolojisi • Mani dini • Sâbiîlik • Gnostisizm • Şamanizm • Şaman • Tengricilik • Panenteizm • Nebatiler

Hacım Sultan 1305 yılında Uşak'a gelmiş ve Hacım Köyünün olduğu yere yerleşerek şeyhi Hacı Bektaş-i Veli'nin izinde tarikatı temsil etmiştir.

Hacım Sultan'ın türbesi de Uşak'ta Hacım Köyü'ndedir. Selçuklu mimarisinin özelliklerini bütün hatlarında taşıyan türbe, manevi değerlere önem verenlerin sık uğradıkları yerlerden biri olmuştur. Tek kubbesi ve geniş bahçesiyle Hacım Sultan Türbesi, Ege Bölgesi'nin en önemli kültür varlıklarından biridir.

Koluaçık Hacım Sultan Ocağı'nın, Malatya ili Karaca Köyü'nde merkez kol olmak üzere Malatya/Basak; Malatya/Başkınık; Yozgat/VezirAlanı (Karaözü) kolları bulunmakta; bu ocağa bağlı dedeler pir olarak kabul ettikleri Hacı Bektaş Çelebilerine bağlı olarak halen faaliyetlerini sürdürmektedirler. Koluaçık Hacım Sultan'ın soyundan gelen Seyyid (Cüneyd) Durak isimli değerli zat 14.yüzyılın sonlarında ya da 15.yy başlarında Malatya ili (Yazıhan ilçesi) Karaca Köyü'ne yerleşmiş; onunla başlayan Ocak faaliyetleri 5 kuşak boyunca, (5.kuşaktan torunu) Seyyid Ahmet zamanına kadar bu köyde sürmüş (Ocak, Seyyid Ahmet Ocağı olarak da anılmaktadır) bu ulu'nun soyundan türeyenlerin bir kısmı (oğlu Seyyid Leğen Hüseyin) Karaca Köyü'nde kalmış (Leğenuşağı olarak anılan aile) bir kısmı da 17.yy'dan itibaren Basak, Başkınık, Veziralanı/Karaözü köylerine göçmek ve oralara yerleşmek suretiyle Ocağın faaliyetlerini Anadolu'nun değişik yörelerine taşımışlardır.2017 yılı itibarıyla icazetli Dedeler: Ali Timurtaş ÖZMEN, Haydar KUŞDOĞAN ve Muhtar DURAN'dır.

Ocağın Karaca Ana Kolu'nun temsilcisi Leğenuşağı dedelerine bağlı talip köyleri/yerleşimleri şöyledir: Malatya'nın Fethiye kasabasının bir bölümü, Eğribük, Hilan, Hekimhan’a bağlı Ardahan, Nacılı, Köylü köyü, Hasan Çelebi, Bahçedamı, Ulugüney, Kuluncak ilçesinin merkezinde bazı aileler ile bu ilçeye bağlı Başören, Tersakan köylerinde bazı aileler, Sivas Gürün ilçesine bağlı Yuva, Külaf, Maraş Elbistan’a bağlı Küçük Yapalak, Demirci, Kahramanmaraş’ın Yörük Selim mahallesinde, Gaziantep’in merkezinde ve merkeze bağlı bazı( Kazıklı, Killik gibi) köylerinde, Yavuzeli’nin Sarılar, Göçmez, Kayabaşı, Yarımca, Halilbaş köylerinde, Nizip’in Köseler köyünde bazı aileler ile Şanlıurfa’nın Kısas ve birkaç köyünde, Sivas’ın Kangal ilçesine bağlı bazı köylerinde, Çorum’un, Yozgat’ın bazı köylerinde, İstanbul, Ankara, İzmir ve Mersin’in merkez ilçelerinde, özellikle kent merkezlerinde çok dağınık şekilde birçok talip aileleri bulunduğu alan araştırmaları sonucu saptanmıştır.[1]

Kaynakça

1. İsmail Özmen, Hacım Sultan Velayetnamesi ve Ocakları,Beğdili Yayını,Ankara,2009