Supermarine Spitfire

Supermarine Spitfire (Süpermarin Sipitfayr), İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetlerine ait ilk yekpare metal tasarımlı ve tek pilotlu avcı uçağı. 1938'de hizmete girdi ve bütün II. Dünya Savaşı boyunca Kraliyet Hava Kuvvetlerine hizmet etti. 1950'lere kadar Kraliyet Hava Kuvvetleri tarafından kullanıldı. Baş tasarımcısı R.J. Mitchell'dır.

Supermarine Spitfire
Türü	Avcı uçağı
Ulusal köken	Birleşik Krallık
Üretici	Supermarine
Tasarımcı	R.J. Mitchell
İlk uçuş	5 Mart 1936
Hizmete giriş	4 Ağustos 1938
Hizmetten çıkış	1961 (İrlanda Hava Kolordusu)
Ana kullanıcı	Kraliyet Hava Kuvvetleri
Üretim aralığı	1938-1948
Üretim sayısı	20,351
Birim maliyeti	£12,604
Değişimleri	Supermarine Seafire Supermarine Spiteful

Türkiye’ye değişik zamanlarda değişik modelleri gelmiştir.

Tasarım özellikleri

Spitfire'lar Rolls-Royce Merlin motoruna sahiptiler. İnce ve yuvarlağımsı kanatları sayesinde çok keskin dönüşler yapabiliyor ve çok hızlı gidebiliyorlardı. İki kademeli (kapalı, tam) kanatçıklara (İng: Flap, Alm: Klap) sahiptiler. En büyük rakibi BF-109'lar tarafından hız, tırmanma ve dayanıklılık açısından alt edilse de çok iyi tasarımı sayesinde yapabildiği keskin dönüşlerle çoğu kez onları alt etmişlerdir. Ayrıca Spitfire'ların uçak gemilerinden kalkması için tasarlanmış Seafire modeli de vardır.

Tarihçe

II. Dünya Savaşı'nın meşhur uçakları arasında Spitfire çok iyi vazife gören tek kişilik avcı uçağı olarak daima hatırlanacaktır. Özellikle 1940 yılında İngiltere Adası ve Manş Denizi üzerinde meydana gelen İngiltere hava savaşlarındaki (Battle of Britain) çarpışmalarda İngiliz pilotları Spitfire'ın değişik tipleri ile üstün Alman Hava Kuvvetleri'nin (Luftwaffe) Messerschmitt Me (Bf) 109, Me 110 ve Focke-Wulf Fw 190 avcı uçaklarına karşı büyük başarılar kazanmışlardır.

Savaştan önce yarış uçağı olarak R. J. Mitchell isimli mühendis tarafından planları çizilerek yapılan Spitfire'ın öncüsü, 1936 yılında avcı uçağı olarak deneme uçuşlarına başlamış, 1938 yılında İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetleri'ne (RAF) katılmıştır.

Bütün 2. Dünya Savaşı uçaklarının muhtemelen en tanınanı olan Spitfire üretim hayatına Mk.I olarak başlamıştır. Britanya Savaşı'na hükmeden Hurricane ile birlikte her iki uçak da Alman Hava Kuvvetleri'nde görev yapan rakiplerine karşı daima üstün gelmiştir.

Bununla beraber, Alman teknolojisi kendi uçaklarını geliştirdikçe, yeni düşman uçakları ile baş etmek için Spitfire'ı geliştirmek acil bir ihtiyaç haline gelmiştir.

Mk.I'den Mk.V'e kadar olan ilerleme, (üstelik Mk.III prototipinin asla gerçek anlamda üretime girmemesine rağmen) daha gelişmiş gövde ve motora sahip VC'nin üretimine kadar yavaş olmuştur. Spitfire'ın geliştirilmesine bütün savaş dönemi boyunca devam edilmiş ve son modelleri düşmanlıklar sona erdikten sonra da uzun yıllar serviste kalmaya devam etmiştir.

1939 - 1945 yılları arasında II. Dünya Savaşı'nın bütün cephelerinde 28 tip Spitfire ile İngiliz Deniz Kuvvetleri'nde uçak gemilerine inip kalkabilecek şekilde tasarlanmış 8 tip Seafire kullanılmıştır.

Bu yıllar arasında Douglas Bader, Bob Stanford Tuck, Sailor Malan ve Kanadalı Johnny Johnson gibi birçok pilot Spitfire ile uçarak ün kazanmışlardır.

İngiliz uçak fabrikaları toplam olarak 22,777 Spitfire ve Seafire imal etmişlerdir.

Modeller

Supermarine Spitfire.

Spitfire Mk.Ia

Mürettebat/crew:1 , motor/engine:Rolls Royce Merlin II, gücü/power:1030HP, kanat açıklığı/ wingspan: 11.25m, uzunluk/length:9.15m, yükseklik/height:3.48m, azamî hız/max speed: 590 km/h, tavan/ceiling: 10500m, silah donanımı/armament: 8 x 0.303 kalibre/caliper MG

Supermarine Spitfire VB Tropical

Spitfire VB Tropical'de 1,470 hp'lik Rolls-Royce Merlin motoru ve üç palalı pervane kullanılmıştır. Saatte 600 km sürat yaparak 11,400 metreye çıkabilmektedir. Kanat açıklığı 11.23 m, uzunluğu 9.12 m, yüksekliği 3.11 metredir. Dört adet .303 kalibre Browning makinalı tüfek, iki adet 20 milimetrelik Hispano topu ile silahlandırılmıştır. Ek olarak bomba ve kamera taşıyabilmektedir.

Spitfire'ın bu modeline çöllerde kullanıldığı için burun altına kum filtresi ilave edilmiştir. Pilot koltuğunun arkası ve yakıt depolarının üstleri zırhlı levhalarla kaplanmıştır.

T E K N İ K Ö Z E L L İ K L E R

• Mürettebat: 1
• Motor: 1 x Rolls-Royce Merlin 45M
• Güç: 1,470 HP
• Kanat Açıklığı: 11.23 m.
• Uzunluk: 9.12 m.
• Yükseklik: 3.11 m.
• Azamî Hız: 600 km/saat
• Uçuş Tavanı: 11,280 m.
• Silah Donanımı:

4 x 7.7 mm. (.303 kalibre) Browning makinalı tüfek
2 x 20 mm. Hispano top

Supermarine Spitfire VC Tropical

VC 'Tropical' sadece Malta'nın savunması görevi için değil çeşitli denizaşırı cephelerdeki Alman Hava Kuvvetleri'nin gücüne karşılık verme ihtiyacından dolayı ortaya çıkmıştır. Kanat altlarındaki yağ soğutma girişleri ve büyütülmüş radyatör ile birlikte uçağa hantal bir görünüm veren büyük bir hava filtresi (Vokes Aero-Vee) takılmıştır. Bu ilavelerin hiçbiri uçağın performansını fark edilebilecek derecede etkilememiştir.

Spitfire VC'nin önceki Spitfire VB'den farkı, bilinen kanat yapısında iki veya dört adet 20 mm top ve dört makinalı tüfeğe sahip olmasıdır. Üretilmiş olan Spitfire'ların yaklaşık üçte biri Spitfire Mark V'tir.

Seri üretim, orijinal Merlin III motoru yerine Merlin 45 ve 'C' tip 'Üniversal' kanatlar kullanılarak 1941 Ekiminde başlamıştır. Sonraki ve alternatif versiyonlarda Merlin 46, 50, 50A, 55 ve 56 model motorlar da kullanılmıştır. Bu kanat yapısı, top ve makineli tüfekler arasındaki çeşitli silah konfigürasyonlarının kullanımına imkân vermekteydi.

Spitfire VC'lerde standart 'C' tip kanat kullanılmasına karşın, uçağın performansını nispeten zayıflatan fakat savaş manevraları için yüksek bir tono oranı (sağa ya da sola ani dönüşler) sağlayan 'D' veya uçları kesik tip kanat kullanan birçok VC de vardır. Kullanılan 'D' tip kanat ile kanat genişliği 1.42 m kısalmış ve kanat alanı da 1.02 m² azalmıştır.

VC 'Tropical' birçok savaş sahnesinde kullanılmıştır. Bunlar arasında, Birleşik Devletler Hava Kuvvetleri'nin Tunus'taki Birleşik Devletler 12. Hava Gücü 31. Avcı Grubu'nun 308. Avcı Filosu ve Avustralya Kraliyet Hava Kuvvetleri (RAAF) sayılabilir.

Spitfire Mk.V, bütün tipleri ile birlikte, hemen hemen yüzden fazla Kraliyet Hava Kuvvetleri (RAF) biriminde kullanılmış; dokuz denizaşırı hava kuvvetine satılmış ve Kraliyet Hava Kuvvetleri'nin ya da Müttefikler'in bulunduğu her sahnede görev yaptığından dolayı 2. Dünya Savaşı'nda kullanılan en yaygın avcı uçağı olmuştur.

T E K N İ K Ö Z E L L İ K L E R

• Mürettebat: 1
• Motor: 1 x Rolls-Royce Merlin 45
• Güç: 1,470 HP
• Kanat Açıklığı: 11.23 m.
• Uzunluk: 8.88 m.
• Yükseklik: 3.02 m.
• Azamî Hız: 602 km/saat
• Uçuş Tavanı: 11,400 m.
• Uçuş Menzili: 756 km.
• Boş Ağırlık: 2,313 kg.
• Azami Ağırlık: 3,137 kg.
• Silah Donanımı:

4 x 7.7 mm. (.303 kalibre) Browning makinalı tüfek
2 x 20 mm. Hispano top

Spitfire Mk.V(R)

Mürettebat/crew:1 , motor/engine:Rolls Royce Merlin 45, gücü/power:1470HP, kanat açıklığı/ wingspan: 11.25m, uzunluk/length:9.15m, yükseklik/height:3.48m, azamî hız/max speed: 590 km/h, tavan/ceiling: 10500m, silah donanımı/armament: 4 x kamera/camera

Spitfire Mk.IX

Mürettebat/crew:1 , motor/engine:Rolls Royce Merlin 70, gücü/power:1470HP, kanat açıklığı/ wingspan: 11.25m, uzunluk/length:9.15m, yükseklik/height:3.48m, azamî hız/max speed: 640 km/h, tavan/ceiling: 12000m, silah donanımı/armament: lütfen yukarıdaki metine bakınız/Please see text above.

Spitfire Mk.XI

Mürettebat/crew:1 , motor/engine:Rolls Royce Merlin 61, gücü/power:1565HP, kanat açıklığı/ wingspan: 11.25m, uzunluk/length:9.15m, yükseklik/height:3.48m, azamî hız/max speed: 590 km/h, tavan/ceiling: 10500m, silah donanımı/armament: 4 x kamera/camer

Spitfire Mk.XIX

Mürettebat/crew:1 , motor/engine:Rolls Royce Griffon 65, gücü/power:2035HP, kanat açıklığı/ wingspan: 11.23m, uzunluk/length:9.53m, yükseklik/height:3.40m, azamî hız/max speed: 736 km/h, tavan/ceiling: 10500m, silah donanımı/armament: 4 x kamera/camera

Türk Hava Kuvvetleri

Savaş yıllarında Türk hükümeti tarafından millî bütçe imkânları ile Spitfire'ın çeşitli tiplerinden satın alınarak hava kuvvetlerinin avcı filolarına güç kazandırılmıştır. Özellikle İkinci Dünya Savaşından sonra Türk Hava Kuvvetlerinin standart av uçağı olarak görev almıştır. Spitfire uçakları Türk Hava Kuvvetleri'nin envanterinde 1938-1954 yılları arasında kalmıştır.[1]

Spitfire'ın Avrupa'da savaştığı Focke-Wulf Fw 190 A3 Alman av uçakları ile aynı filolarda Türk Hava Kuvvetleri işaretleri ile birlikte uçmuştur.

Kullanıcılar

Supermarine Spitfire Mk Vb Tropical (Type 352) (s/n ES187) “C„.
Royal Air Force, 322 Wing, 154 Squadron Tingley, Cezayir, Kuzey Afrika, 1943.

Supermarine Spitfire Mk Vb Tropical (Type 352) “5512„.
Türk Hava Kuvvetleri, 6. Tayyare Alayı, 3. Av Bölüğü, İzmir, Temmuz 1944.

Arjantin (iki, eski sivil, sadece test)  Avustralya  ABD  Belçika  Birleşik Krallık  Hindistan  Burma  Çekoslovakya  Danimarka  Endonezya  Filipinler  Fransa  Güney Afrika  Hindistan  Hollanda  Hong Kong  İrlanda  İsrail  İsveç

İtalya Krallığı  İtalya Cumhuriyeti  Kanada  Mısır  Norveç  Özgür Fransa  Pakistan  Polonya  Portekiz  Rodezya  Sovyetler Birliği  Suriye  Tayland  Tayvan  Türkiye  Uruguay  Yeni Zelanda  Yugoslavya  Yunanistan

Kaynakça

1. Türk Hava Kuvvetleri Uçak Albümü 1911-2009, Hava Basımevi ve Neşriyat Müdürlüğü, Etimesgut, Ankara, 2009.

Dış bağlantılar

• Spitfire Pilot's Manual

Wikimedia Commons'ta Supermarine Spitfire ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.