Vurgu

Vurgu; dil biliminde, bazı hecelere veya sözcüklere daha fazla önem yüklemektir. Sözlü anlatımlarda vurgulanan hece ya da sözcük diğerlerinden farklı tonlanır.

Sözcük vurgusu

• Tek heceli kelimelerde vurgu aranmaz.
• İki heceli kelimelerde vurgu genellikle son hecede olur.

Osman , Okul , Kapı

• Pekiştirme ekleri alan kelimelerde pekiştirme ekleri vurguludur.

Dümdüz, Sapsarı, Masmavi

• Birleşik sözcüklerde vurgu birimi sözcük üzerindedir.

Anayasa, Hanımeli

• İki heceli yer adlarında vurgu ilk hecededir.

Sinop, Urfa

• 'de' bağlacı vurgu olmaz. “De” bağlacının bulunduğu cümlelerde “de” den önceki sözcüğün son hecesi vurguludur.

Halk şiirinden koşmayı da öğrendik. Gecede sizi de bekliyoruz.

• (ki) bağlacı vurgusuz ilgi zamiri olan ve sıfat türeten –ki vurguludur. Vurgu, ki bağlacından önceki sözcüğün son hecesidir.
• Üç veya daha çok heceli yer adlarında vurgu ya harf sayısı çok olan hecededir, ya da

sessiz harf ile biten hece üzerindedir. Kastamonu, Pütürge

• Köklere eklenen ( ile, iken, ise, idi, imiş) ekleri vurgu almazlar. Bu ekleri alan sözcüklerde vurgu bu eklerden bir önceki hece üzerindedir.

Okurken sevgiyle yaşarmış.

• Ek fiilin geniş zaman ekleri (im, sın,dir,iz,sinir,dirler) ekleri vurgu almazlar. Bu ekleri alan sözcüklerde vurgu bu eklerden önceki hece üzerindedir.

Kardeşimdir. Kardeşiz.

• ( - leyin) eki zaman anlamında kullanılmışsa vurguludur.
• Bazı sözcüklerin vurgusu cümledeki kullanımına göre değişir. ( Düşünce Ayağını Kesti.)

Cümle vurgusu

Bir cümlede herhangi bir sözcük cümledeki yerinden bağımsız olarak vurgu alabilir. Yazılı anlatımda genellikle yüklemden önce gelen öğenin vurgulandığı varsayılır. Yüklem vurgulanacaksa genellikle cümle başına kaydırılır. İsim cümlelerinde vurgu yüklemdedir.