2014 İsrail-Gazze çatışması

2014 İsrail-Gazze çatışması ya da İsrail hükûmetinin ifade ettiği adla Koruyucu Hat Operasyonu (İbranice: מִבְצָע צוּק אֵיתָן, Mivtza' Tzuk Eitan) İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF)'nin 8 Temmuz 2014'te Gazze Şeridi'ne yönelik başlattığı kara, hava ve deniz operasyonlarını içeren askerî harekât.

2014 İsrail–Gazze Savaşı
Arap-İsrail Savaşları
Demir Kubbe tarafından düşürülen bir roket (sol) İsrail bombardımanı sonucu yıkılmış, Filistinlilere ait bir ev (sağ)
Tarih 8 Temmuz 2014 – 26 Ağustos 2014 Bölge Gazze Şeridi, Gazze Şeridi İsrail Sonuç Filistin (Hamas) ve İsrail savaşı aynı anda kazandıklarını söyledi.
Taraflar
İsrail İsrail Savunma Kuvvetleri İsrail Güney Komutanlığı Şin Bet İsrail Hava Kuvvetleri Destekleyenler:  ABD [1] Almanya Kanada	Filistin Devleti Hamas İslami Cihad FKÖ FDHKC El Fetih El-Kaide Demokratik Filistin Kurtuluş Cephesi Popüler Direniş Komiteleri El Aksa Şehitleri Tugayları Abdullah Azzam Tugayları Destekleyenler:  Katar (finansal,politik)  İran (finansal,politik)
Komutanlar ve liderler
Benjamin Netanyahu Moşe Ya'alon Benny Gantz Amir Eshel Sami Turgeman Yoram Cohen	İsmail Haniye Halid Meşal Muhammed Deif Ramazan Şallah Mahmud Abbas Rami Hamdallah Naif Havatme Fethi Şikaki
Çatışan birlikler
İsrail Kara Kuvvetleri176,500 aktif asker İsrail Kara Kuvvetleri445,000 yedek asker İsrail Hava Kuvvetleri İsrail Deniz Kuvvetleri Şin Bet	Filistin Devleti Hamas İslami Cihad FKÖ FDHKC El Fetih El-Kaide El Aksa Şehitleri Tugayı Ebu Ali Mustafa Tugayları Al-Nasır Salah al Deen Tugayları Kudüs Tugayları Demokratik Filistin Kurtuluş Cephesi Popüler Direniş Komiteleri El Aksa Şehitleri Tugayları Abdullah Azzam Tugayları
Güçler
İsrail Kara Kuvvetleri176,500 aktif asker İsrail Kara Kuvvetleri445,000 yedek asker İsrail Hava Kuvvetleri İsrail Deniz Kuvvetleri Şin Bet	İzzeddin el Kassam Tugayları 10.000 - 40.000 Kudüs Tugayları ~10,000 Filistin Devleti Hamas İslami Cihad FKÖ FDHKC El Fetih El-Kaide El Aksa Şehitleri Tugayı Ebu Ali Mustafa Tugayları Al-Nasır Salah al Deen Tugayları Kudüs Tugayları Demokratik Filistin Kurtuluş Cephesi Popüler Direniş Komiteleri El Aksa Şehitleri Tugayları Abdullah Azzam Tugayları
Kayıplar
75 asker ve 8 sivil ve 1 yabancı çalışan öldü 1.000 asker[2] ve 32 sivil yaralı[3] 2 asker Kayıp[2] (İsrail İddiası) 180 asker ve 15 sivil öldü 590 asker ve 1.090 sivil yaralı 3 asker esir 2 Esir Asker Öldü (Hamas İddiası)	2.110 ölü ve 10.750 yaralı[4] (%80'i siviller) 1.437 ölü 8.300 yaralı (Gazze Sağlık Bakanlığı)[5] 528 ölü (200'i sivil, 156 militan, 172 bilinmeyen) (ITIC) 857 ölü (649 sivil, 122 militan, 86 bilinmeyen) (OCHA) 330 militan öldürüldü[6] 178'i yakalandı[2] (İsrail Savunma Kuvvetleri)

Arka plan

Hamas militanları tarafından 3 İsrailli gencin kaçırılıp öldürülmesi sonucu İsrail Savunma Kuvvetleri militanların liderlerini tutuklamak için kardeş koruyucusu opreasyonunu yürüttü. Hamas, İsrail'e roketler atmasıyla 7 haftalık çatışma başlamış oldu. İsrail darbeleri, Filistin'in roket saldırılarıyla ve kara harekâtıyla 1000'lerce insanın ölümüne sebep oldu ve bunların büyük bir kısmı Gaza'da yaşayan Filistinliler oldu.[7][8]

Gelişmeler

Çocuk ve sivillere yönelik saldırılar

Şucaiye'de yirmi sivil, Hamas'a karşı protesto yaparken öldürüldü.[9] Birkaç gün sonra, Hamas yemek dağıtımı sırasında çıkan çatışmada iki Gazzeliyi öldürdüğünü ve on sivilde yaraladığını rapor etti.[10]

IDF'in 31 Temmuz'da verdiği raporlara göre, 280'den fazla Hamas roketi[11] arızalı olduğundan Gazze sınırları içine düşmüştür. Bu roketlerin düştüğü yerlerin içinde Al-Shifa Hastanesi ve Al-Shati göçmen kampı bulunmaktadır.[12] En az 11 kişi ölmüş ve düzinelerce kişiyi yaralamıştır. Hamas bu haberleri yalanladı[11][13][14] fakat Filistin kaynaklarına göre çok sayıda Hamas roketi sonunda Gazze sınırları içine düşmüş ve çok sayıda sivil bu sebepten öldürüldü ya da yaralandı. Amnesty International'ın verdiği rapora göre, 28 Temmuz'da Shati göçmen kampına düşen füze 13 sivilin ölümüne sebep olmuştu. Bu füzenin sorumlusu Filistin füzesi olmasına rağmen Filistin, İsrail roketlerinin vurduğunu ilan etti.[15]

Canlı kalkan

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Navi Pillay, Hamas militanlarının "okullarda ve hastanelerde ya da nüfusu yüksek bölgelerde roket bulundurmaktan" dolayı uluslararası insan haklarının suistimalinden suçladı.[16] Birleşmiş Milletler, Hamas'ın Gazze'deki sivil toplumu canlı kalkan olarak kullanmasını kınadı.[17]

28 Temmuz tarihinde Fransız Haber Ajansı bir İsrail tankının bir çocuğu hedef aldığını[18] açıklamış, saldırılarda havadan ve karadan İsrail saldırılarının hedefi olan Filistinli yaralı sivillerin tedavi gördüğü Şifa Hastanesi İsrail Savunma Kuvvetleri tarafından 29 Temmuz tarihinde bombalanmış, 10'dan fazla çocuk hayatını kaybetmişti.[19]

İsrail saldırıları sonucunda Gazze'de sağlık hizmetleri durma noktasına gelmiş, hastanelerde ilaç ve tıbbi malzeme eksikliği giderek artmakta, saldırılarda yaralanan ancak hastaneye getirilen yaralılar yaşamanı kaybetmektedir.[20]

Elektrik santralinin bombalanması

İsrail Hava Kuvvetleri tarafından düzenlenen, Gazze'deki hükûmet ve camileri de hedef alan saldırılardan birinde de Gazze'deki hayati önem arz eden tek elektrik santrali 19 Temmuz tarihinde bombalanmıştır.[21]

Şucaiyye katliamı

Gazze'nin Şucaiyye mahallesine rastgele açılan ateş sonucu 72 Filistinli sivil[22] öldü. 420 kişinin yaralandığı katliamda, Uluslararası Kızılhaç Örgütü'nün ölü ve yaralıların çıkarılması için İsrail ordusu'nun onayı ile saat 13.30'da başlayan 2 saatlik ateşkes, 15.30 sona erdi.[23]

Zaman çizelgesi

20 Temmuz tarihinde Gazze'ye yönelik süren İsrail saldırılarında 378 Filistin'li yaşamını yitirirken 2 bin 685 yaralı olduğu bildirildi.[24] Eski Filistin hükûmeti sağlık bakanlığı sözcüsü Eşref el Kudra, İsrail Hava Kuvvetleri tarafından 21 Temmuz tarihinde hedef alınan bir hastanede en az dört Filistinli'nin hayatını kaybettiğini söyledi.[25] El Kudra, olayda 16 kişinin de yaralandığını belirtti.

27 Temmuz tarihinde iki taraf için geçerli 12 saatlik ateşkes ilan edildi. Fakat İsrail ateşkesin üzerinden 2 saat geçtikten sonra ateşkesi ihlal edip kara saldırısına devam etti. İsrail'in attığı füzelerden 40 kişi daha öldü.

Tepkiler

Protestolar

İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırılarını kınamak ve Filistinliler'e İsrail'in düzenlediği saldırılara karşılık destek vermek için birçok ülkenin başkentinde protestolar düzenlendi.[26]

Uluslararası Tepkiler:

  İsrail ve Gazze Şeridi

  İsrail'in duruşunu destekleyen ve/veya Hamas'ın roket saldırılarını kınayan ülkeler.

  İsrail'in eylemlerini eleştiren ve/veya eylemlerinden endişe duyan ülkeler.

  Her iki tarafın eylemlerini eleştiren ve/veya eylemlerinden endişe duyan ülkeler.

  Resmi tepkilere karışık yaklaşımı olan ülkeler.

Kuruluşlar:

• Birleşmiş Milletler - BM Cenevre Ofisi'nden yapılan yazılı açıklamada, Doğu Kudüs dahil işgal altındaki Filistin topraklarındaki insan hakları durumunun görüşüleceği bildirildi.[27]

Ülkeler:

• Katar - Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Hamad bin Casim el Sani, İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırılarının cezasız kalmamasını istedi.[28]
• Mısır - Mısır Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Yasir Ali, Arap Birliği'ne İsrail'in saldırılarına yönelik caydırıcı karar alınması çağrısında bulunmuş, Mısır Cumhurbaşkanının siyasi danışmanı Muhammed Seyfüddevle de İsrail'in Gazze saldırısının, "Gazze'den önce Mısır'a yöneltilmiş bir darbe" olduğunu belirterek, saldırıların kabul edilemez olduğunu belirtmiş, "İsrail'in saldırısı Mısır devrimini ve Mısır Cumhurbaşkanı Mursi'nin popülaritesini zedelemek istiyor. İsrail, fiziki olarak Ahmed el-Caberi'ye, manevi olarak Mursi'ye suikast düzenlemiştir" dedi.[28]
• Pakistan - Pakistan'da, İsrail'in Gazze saldırılarında hayatını kaybeden Filistinliler için 1 günlük yas ilan edildi.[29]
• Tunus - Tunus Cumhurbaşkanlığı'ndan yapılan yazılı açıklamada İsrail'in Gazze'de sivil halka ve Filistin direniş gruplarına karşı düzenlediği saldırıları kınandı.[28]
• Türkiye - Türkiye'de saldırılardan dolayı yurt genelinde 3 günlük ulusal yas ilan edildi.[30] Türkiye Başbakanı Yardımcısı Bülent Arınç saldırılarla ilgili olarak "İsrail'in Filistin halkına karşı uyguladığı bu acımasız ve topluca cezalandırmanın ulaştığı noktada katliamı lanetliyoruz." dedi. Türkiye Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu İsrail'in kara harekâtı öncesi yaptığı açıklamada "İsrail'in hava saldırılarıyla işlediği insanlık dışı cinayetlerin ardından şimdi de Gazze'ye kara harekatı başlatmış olmasını lanetliyoruz" demiş,[31] Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan İsrail tarafından gerçekleştirilen saldırıları Nazi Almanyası'na benzetmiş, İsrail'i "devlet terörü" yapmakla suçlamıştır.[32] Eski Türkiye Cumhurbaşkanı Abdullah Gül İsrail'in Filistinliler'e yönelik saldırılarına ilişkin "İsrail'i bir kez daha ikaz ediyorum. Bu saldırganlığı ve bu tırmanmayı durdurmazsa çok daha büyük olaylar doğuracaktır" demiştir.[33][34] Ayrıca İsrail'in Filistinliler'e yönelik saldırıları TBMM'de kınanmıştır.[35]

Destekleyenler

• Almanya - Almanya Başbakanı Angela Merkel İsraili desteklediklerini belirtmiş ve Hamas'ın bu teröre son vermesi gerektiğini dile getirmiştir.

Kaynakça

1. "US condemns shelling of UN school in Gaza but restocks Israeli ammunition" (İngilizce). The Guardian. 31 Temmuz 2014. 10 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2014.
2. "LiveBlog: Two more Israeli soldiers killed in Gaza fighting overnight". 23 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2014.
3. "Operation Protective Edge – Update No. 5" (PDF). 2 Eylül 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2014.
4. Gaza death toll hits over 1,820 on day 28 of Israeli offensive 9 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2014 (İngilizce)
5. "Live Updates: Two Israeli officers killed in Gaza Tuesday evening". Haaretz. 23 Temmuz 2014. 29 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2014.
6. "Two more soldiers killed in Gaza, bringing IDF fatalities up to 27". 27 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2014.
7. "Occupied Palestinian Territory: Gaza Emergency 17 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi." (PDF). 4 Eylül 2014.
8. Ministry of Health: “2145 Palestinians, Including 578 Children, Killed In Israel’s Aggression”/ 29 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 30 Eylül 2014'te alınmış.
9. Solomon, Ariel Ben (29 Eylül 2014).REPORT: HAMAS EXECUTES ALLEGED SPIES, SHOOTS PROTESTERS IN 10 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Jerusalem Post. 30 Eylül 2014'te alınmıştır.
10. Hamas Police Shoot, Kill Starving Gazans a Day After Executing Protesters 1 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Algemeiner.com. 29 Eylül 2014.
11. Hamas Launches Rockets on Civilians in Gaza/ idfblog.com. 31 Temmuz 2014.
12. Mohyeldin, Ayman; Nassar, Paul Ziad; Smith, Alexander (28 July 2014).Strikes Near Gaza’s Shifa Hospital, Refugee Camp Kill at Least 10 1 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. NBC News.
13. Israel: 10 percent of Hamas rockets misfired, landed in Gaza Strip World Tribune. 30 July 2014. Archived from the original on 1 August 2014. Retrieved 3 August 2014. But Palestinian sources said numerous rocket launches ended up falling in Gaza communities and that scores of people have been killed or injured.
14. 10 PALESTINIANS KILLED IN FAILED GAZAN ROCKET ATTACK ON ISRAEL, IDF SAYS 3 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. JPost. 28 July 2014. Retrieved 22 August 2014.
15. Amnesty International Sees Evidence of Palestinian War Crimes in 2014 Gaza Conflict 4 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.  New York Times (March 25, 2015)
16. ANNE BAYEFSKY. Undermining Israel's right to self-defense: The UN pathology 4 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 15 temmuz 2014.
17. Barak Ravid. European Union: Hamas, Other Gaza Terror Groups Must Disarm 22 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. 22 Temmuz 2014.
18. "İsrail tankı Gazze'yi vurdu: Bir çocuk hayatını kaybetti". BBC Türkçe. 28 Temmuz 2014. 24 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2014.
19. "İsrail hastane bombaladı: En az 10 çocuk şehit". Haber 7. 29 Temmuz 2014. 29 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2014.
20. İsrail Filistin Gazze'yi Vurmaya Devam Ediyor (Gazze'de Son Durum) 6 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., NTVMSNBC, Yayım tarihi: 19 Temmuz 2014
21. "İsrail, Gazze'nin tek elektrik santralini vurdu". Cihan Haber Ajansı. 29 Temmuz 2014. 9 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2014.
22. "Sınırda katliam dansı". Sabah. 20 Temmuz 2014. 27 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2014.
23. Metin Yüksel Kaya (20 Temmuz 2014). "İsrail'in Şucaiyye katliamı". Anadolu Ajansı. 21 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2014.
24. "Gazze'de Son Durum Nedir?". Star. 20 Temmuz 2014. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2014.
25. "İsrail, Gazze'de hastane vurdu". Hürriyet. 21 Temmuz 2014. 11 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2014.
26. "İsrail'e tepki büyüyor". TRT Haber. 26 Temmuz 2014. 9 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2014.
27. "BM Gazze'yi özel oturumda görüşecek". Sabah. 21 Temmuz 2014. 21 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2014.
28. "Dünya'dan İsrail'e sert tepkiler". Time Türk. 18 Temmuz 2014. 29 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2014.
29. "Pakistan'da bir günlük Filistin yası". Anadolu Ajansı. HABERTÜRK. 24 Temmuz 2014. 29 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2014.
30. "Filistin için 3 günlük yas ilan edildi". Sabah. 21 Temmuz 2014. 23 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2014.
31. "Ahmet Davutoğlu'ndan İsrail'in kara harekatı açıklaması". Hürriyet. 18 Temmuz 2014. 8 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2014.
32. "'İsrail terör devleti'". Sabah. 21 Temmuz 2014. 17 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2014.
33. "Abdullah Gül'den İsrail'e sert uyarı". Bugün. 18 Temmuz 2014. 20 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2014.
34. "Abdullah Gül'den sert açıklama: İkaz ediyorum!". Cumhuriyet. 11 Temmuz 2014. 29 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2014.
35. Derya Yetim, Musa Erdoğan, Onur Emre Budak (18 Temmuz 2014). "TBMM'den İsrail'in Filistin'e saldırısına sert tepki". İHA. 21 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2014.

Dış bağlantılar

• Wikimedia Commons'ta 2014 İsrail-Gazze çatışması ile ilgili çoklu ortam kategorisi bulunur.
• İstatistik Değil İnsan27 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: İsrail saldırılarında hayatını kaybedenlerin listesi.