Emetullah Râbia Gülnûş Sultan

Emetullah Râbia Gülnûş Sultan[1] (ö. 6 Kasım 1715, İstanbul), Osmanlı İmparatorluğu'nun Valide Sultan'ı, İki ayrı padişahın annesi (II. Mustafa ve III. Ahmed) ve Sultan IV. Mehmed'in eşiydi.[2] Osmanlı İmparatorluğu'nda Haseki sultan unvanını kullanan son kadın sultandır.

Emetullah Râbia Gülnûş Sultan
Emetullah Râbia Gülnûş Sultan'a ait bir yağlı boya tablosu.
Valide Sultan
Hüküm süresi 1695 - 5 Kasım 1715
Önce gelen Turhan Hatice Sultan
Sonra gelen Saliha Sultan
Eş(leri) IV. Mehmed
Çocukları II. Mustafa
III. Ahmed
Hatice Sultan
Fatma Sultan
Ölüm 5 Kasım 1715
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Dini İslam

Kimliği ve fiziki görünümü

Babasının adının Retimo Verzizzi olduğu Resmo'nun fethi sırasında tutsak edilip saraya sunulduğu iddiaları Hüseyin Kamî Hanyavî'nin Girit Tarihi'ndeki, Serdar Deli Hüseyin Paşa'nın 1646'daki Resmo'nun fethinden sonra saraya On cariye sunduğuna ilişkin habere, yani söz konusu On kızdan tekinin de Gülnuş olduğu varsayımına dayandırılır.[3] O tarihte dört yaşında olan Gülnuş Sultan'ın Resmo'dan getirilmesi bir görüşe göre mümkün değildir.[3] Esmer, düz siyah saçlı ve siyah gözlü, orta boylu, etine dolgun olarak tasvir edilmiştir.

Emetullah Râbi'a Gülnûş Sultan'ın Arolsen Klebeband tarafından yapılmış bir portresi.

Yaşamı

IV. Mehmed'in en sevdiği eşi ve tek hasekisidir.[2] Padişah ava gittiğinde karısını da yanına alırdı ve 1672 Kamyanets-Podilski'nin fethinden sonra burada eşinin adına bir Camii yaptırtmıştır.[4] 1687 senesinde IV. Mehmed'in tahtan indirilmesi ve yerine kardeşi II. Süleyman'ın tahta geçmesi üzerine Gülnûş Sultan da Eski Saray'a gönderildi. 1693'de Sultan Mehmed'in vefatı üzerine ile dul kaldı.

II. Ahmed'in 1695 yılında vefat etmesi üzerine 1695 yılında Gülnûş Sultan'ın oğlu II. Mustafa tahta çıktı. Bunun üzerine Valide Sultan oldu. II. Mustafa padişah olduktan sonra annesini Eski Saray'dan Edirne Sarayı'na getirtti.[5], Gülnuş Sultan Mart ayında taşınmış, II. Ahmed'in Hasekisi olan Rabi'a Sultan kızı Asiye Sultan'la Eski Saraya gönderildi, küçük Şehzade İbrahim Gülnüş Sultan'a verilmiş, eski Kızlar Ağası Uzun İshak Ağa azledilmiş ve Mayıs'ta yeni Darüssade Ağa Yapraksız Ali Ağa Mısır'dan gelmiş. Gülnüş Sultan hep oğlunun yanında bulundu ve II. Mustafa'nın seferine bile katıldı. Gülnûş Sultan Valide Sultanlık Döneminde Hatice Sultan bir kız doğumu yaptığında ve Fatma Sultan düğün yaptığında kızlarının Saraylarını ziyaret etmiştir. Veziriazam, Şeyhülislam ile Bostancıbaşı davetini kabul etmiştir. Devlet işlerine pek karışmadı. Ama II. Mustafa'nın tahtan indirilip yerine diğer oğlu III. Ahmed'in geçirilmesi için kendisinin onayı alındı. Toplam 20 yıl Valide Sultan kaldıktan sonra 1715 yılında oğlu III. Ahmed'in saltanatı sırasında (Lale Devri'nin başlamasından hemen önce) Edirne'de öldü. Vefatından önce, 1708'de yaptırdığı Üsküdar'daki Yeni Valide Camii'nin yanındaki üstü açık türbesine gömüldü.

Vâlide Râbi'a Gülnûş Sultan'ın pâdişâh oğulları
II. Mustafa [6]
III. Ahmed[7]

Çocukları

Erkek çocukları

Kız çocukları

Galeri

Kaynakça
  1. "Diyanet İslâm Ansiklopedisi, cilt: 14, sayfa: 248-249, 1996". 3 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2020.
  2. The Imperial Harem : Women and Sovereignty in the Ottoman Empire 1993, Oxford University Press, ISBN 0-19-508677-5
  3. Necdet Sakaoğlu, Bu Mülkün Kadın Sultanları, 4. Baskı, s. 266
  4. Haseki Gülnus Sultan Camisi, Dominik-Kilesi. "Dominican Church in Kamianets Podilsky". http://www.academia.edu. Muzaffer Özgüleş. |website= dış bağlantı (yardım)
  5. Silahdar Fındıklılı Mehmet Ağa, Nusretnâme. Sadeleştiren İsmet Parmaksızoğlu 2 cilt. (İstanbul 19&2-1966), I, pp. 4-5, 7.
  6. Sakaoğlu, Necdet (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. s. 285. ISBN 978-9-753-29623-6. 1 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2016..
  7. Sakaoğlu, Necdet (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. ss. 266-269. ISBN 978-9-753-29623-6. 1 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2016..

Bibliyografya
  • Bahadıroğlu, Yavuz (2009 2.bas.) Resimli Osmanlı Tarihi, İstanbul: Nesil Yayınları, ISBN 978-975-269-299-2.
  • Uluçay, M. Çağatay (2011 5.bas.). Padişahların kadınları ve kızları, Ankara: Ötüken. ISBN 9789754378405.
  • Sakaoğlu, Necdet (2008) Bu Mülkün Kadın Sultanları (Vâlide Sultanlar, Hâtunlar, Hasekiler, Kadınefendiler, Sultanefendiler), Oğlak Yayıncılık, ISBN 9789753297172
  • Şimşirgil, Ahmet (2014) Valide Sultanlar ve Harem İstanbul: Timaş Yayınları, ISBN 978-605-08-1616-7
  • Peirce, Leslie P. (1993), The Imperial Harem : Women and Sovereignty in the Ottoman Empire Oxford: Oxford University Press, ISBN 0-19-508677-5. (İngilizce) 16 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Önce gelen:
Hüma Şah Sultan		 Haseki Sultan
1662 – 1687		 Sonra gelen:
sonra gelen yoktur
Önce gelen:
Saliha Dilaşub Sultan		 Valide Sultan
1695 - 1715		 Sonra gelen:
Saliha Sultan
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.