Mahfiruz Hatice Sultan
Hadice Mâhirûze,[2] Hadice Mâhfirûze, Mâh-i Feyrûz[3] ya da Mahfiruz Hatice Sultan (y. 1590 - 26 Ekim 1620, İstanbul), Osmanlı Padişahı II. Osman'ın ve Şehzade Mehmed'in[1] annesi ve Sultan I. Ahmed'in ilk hasekisi ve eşidir. İlk adı Hatice'dir, saraya geldiğinde ise Mahfiruz ismi verilmiştir.
| Mahfiruz Hatice Sultan | |
|---|---|
 Mahfiruze Hatice Sultan'ın defnedildiği yer olan Haliç'teki Eyüp Mezarlığı'nın girişi. (Eyüp, İstanbul) | |
| Valide Sultan | |
| Hüküm süresi | 26 Şubat 1618 - 28 Ekim 1620 |
| Önce gelen | Halime Sultan |
| Sonra gelen | Halime Sultan |
| Eş(leri) | I. Ahmed |
| Çocukları |
II. Osman Şehzade Mehmed[1] |
| Hanedan | Osmanlı Hanedanı |
| Doğum |
y. 1590 (?)[1] |
| Ölüm |
28 Ekim 1620 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Dini | İslam |
Hayatı
Kökeni
Milliyeti, ailesi ve kökeni bilinmemesine rağmen bazı yabancı kaynaklar Yunan asıllı olduğunu iddia eder.[1]
Yükselişi
Kasım 1604'te Sultan I. Ahmed'den en büyük çocuğu II. Osman'ın annesi olmuştur. Böylece I. Ahmed'in haremdeki baş hasekisi olmuştur. I. Ahmed'in babaannesi olan Safiye Sultan'ın Eski Saray'a gönderilmesi ve Handan Sultan'ın genç yaşta ölümüyle haremdeki en kudretli kadın oldu.
Valide sultanlık dönemi
I. Ahmed 21 Kasım'ı 22 Kasım'a bağlayan gece 1617 yılında öldü ve oğlu Osman daha küçük yaşta olması nedeniyle I. Mustafa tahta oturdu. I. Mustafa devlet meseleleri ile ilgilenmediğini ifade ederek saltanatı kabul etmediyse de bu hal, devlet erkânı tarafından göz önüne alınmadı. Ancak gerçekten I. Mustafa devlet işleri ile ilgilenmeyip, devlet işlerini ehline teslim etmek istedi. Nitekim tahta çıktıktan 96 gün sonra 26 Şubat 1618 günü tahttan indirildi. Genç Osman'ın 1618'de 14 yaşındayken tahta geçmesi üzerine Valide Sultan oldu. Kendisine Devletlu İsmetlu Mâh-Firûze Hadice Valide Sultan Ahiyât üs-Şan Hazretleri unvanıyla hitap edilirdi. Mahfiruz'ın etkisiyle Kösem Sultan Eski Saray'a gönderildi. 1620'de oğlunun saltanatı sırasında öldü.
Popüler kültürdeki yeri
2010 yapımı Mahpeyker adlı filmde kendisini Öykü Çelik canlandırmıştır. 2015 yılından itibaren yayınlanmakta olan Muhteşem Yüzyıl: Kösem adlı Türk dizisinde ise Dilara Aksüyek canlandırmıştır.
Bibliyografya
- Von Anrep, Natalia, Mahidevran, Lychatz Verlag/Leipzig, 2015
- Clot, Andre: Mektuplar, 1980 - 1985
- Öztuna, Yılmaz: Devletler ve Hanedanlar 2.Cilt, 1989.
- Peirce, Leslie P., The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire, Oxford University Press, 1993, ISBN 0-19-508677-5.
- Uluçay, Çağatay, Padişahların Kadınları ve Kızları, Ankara 1992
Kaynakça
- Necdet Sakaoğlu, Bu Mülkün Kadın Sultanları, 4. baskı, Sayfa: 223
- Sakaoğlu, Necdet (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Publications. s. 238. ISBN 978-9-753-29623-6. (Mâh-i Rûze adı, Farsça Mâh=Ay ile Rûz=Gündüz kelimelerinden oluşmuştur.)
- Çakıroğlu, Ekrem (1999). Osmanlılar ansiklopedisi. Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık. s. 53. ISBN 9789750800719. 12 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020. (Mâh-ı Fey'rûze adı, Farsça Mâh=Ay ile Fey'rûz=Gündüz vaktinden sonraki gölge kelimelerinden oluşmuş olup Ayın gündüz vaktinden sonraki gölgesi anlamına gelir.)
| Önce gelen: Halime Sultan |
Valide Sultan 1618 - 1620 |
Sonra gelen: Kösem Sultan |