Mihrişah Valide Sultan

Mihrişah Valide Sultan (ö. 16 Ekim 1805[1][2]), Osmanlı İmparatorluğu'nun Valide Sultanı, Osmanlı Padişahı III. Selim'in annesi ve III. Mustafa'ın eşi.

Mihrişah Sultan'ın oğlu, Sultan III. Selim.
Emine Mihrişah Kadınefendi ile karıştırılmamalıdır.
Mihrişah Valide Sultan
مہر شاہ سلطان
Mihrişah Sultan Türbesi, Eyüpsultan
Ölüm 16 Ekim 1805[1]
İstanbul
Defin yeri Eyüpsultan'daki Mihrişah Valide Sultan Türbesi, İstanbul
Din Sünni İslam
Evlilik III. Mustafa
Çocuk(lar) Osmanlı Padişahı III. Selim, Hibetullah Sultan, Fâtıma Sultan

Hayatı
Mihrişah Valide Sultan Türbesi'nin kubbesi.

Gürcü[3][4][5][6][7] asıllıydı fakat doğduğu zamanki ismi bilinmemektedir. Aslen Gürcü Ortodoks bir papazın kızı olan Mihrişah Sultan,[8][9] sarayda Gürcü Güzeli olarak anılmaktaydı.[10][11] 1789 yılında oğlu III. Selim'in tahta çıkması üzerine valide sultan oldu. 1795 yılında İstanbul'un Eyüpsultan semtindeki Mihrişah Valide Sultan Okulu ve Külliyesi'ni, 1796 yılında Bahçeköy'deki Arabacı Mandırası Deresi üzerindeki Valide Bendi'ni, 1801 yılında Levet Kışlası ve Hasköy Lâğımcılar Kışlası camileri ile Kasımpaşa Mevlevihanesi de Mihrişah Valide Sultan tarafından yaptırılmıştır.[1] 1805 yılında Yeniköy'deki Mihrişah Valide Sultan Çeşmesi'ni yaptırmıştır. Haremin hazinedar ustalarından çaşnigir Zeyneb için Eminönü Balıkpazarı'nda yaptırdığı kitâbesinde Hazinedar usta çaşnigir Zeyneb yazmasına rağmen halk arasında Mihrişah Vâlide Sultan Çeşmesi olarak bilinen çeşme de bugün yerinde yoktur.[1] Halıcıoğlu Kışlası ile Haliç Köprüsü arasındaki iki minareli Mihrişah Valide Sultan (Kumbarhane) Camii'ni yaptıran da odur.[12] Eyüpsultan semtinde 1795 yılında inşa ettirdiği imaret ise 225 yıldan beri faaliyetlerini sürdürmektedir.[13]

Divan edebiyatındaki yeri

Şair Münib, Mihrişah Sultan hakkında aşağıdaki dizeleri yazmıştır:

Mihr-î-Şah Kadın o Hûrşid-ü Kamer kevkebe kim
Pertev-i şânı kadar gamkede-i âlem-i şen
Mehdi-i ulyâmi edüb refêti temdit-i sürûr
Kimsenin tıfl-ı derd ile olmaz şiven

Küçüksu'daki Mihrişah Vâlide Sultan Çeşmesi.

Vefatı

Oğlunun saltanatı sırasında 1805 yılında öldü ve Eyüpsultan'da 1792 yılında yaptırılan Mihrişah Valide Sultan Türbesi'ne defnedildi. Türbe içinde Mihrişah Sultan’dan başka III. Mustafa ile Adilşah Sultan’ın kızlarından Beynan Sultan, Perestu Sultan (II. Abdülhamid’i büyütmüştür), Hatice sultan da yatmaktadır.[14] Mihrişah Valide Sultan ve oğlu Padişah III. Selim'in her ikisi de Mevlevî (Muhammed Celaleddin-i Rumi) Tarîkatı mensubuydular.

Popüler kültürdeki yeri

2012 yılında yayınlanan Esir Sultan adlı Türk televizyon dizisinde Mihrişah Sultan'ı İpek Tenolcay canlandırdı.[15]

Ayrıca bakınız

Galeri
  • Mihrişah Valide Sultan Türbesi, Eyüpsultan
  • Mihrişah Valide Sultan külliyenin bir parçası olan Türbesi ve Cülus Yolu.
  • Mihrişah Valide Sultan Haziresi Giriş Kapısı, Eyüpsultan
  • Mihrişah Valide Sultan İmareti Giriş Kapısı, Eyüpsultan
  • Mihrişah Valide Sultan Sebili, Eyüpsultan

Kaynakça
  1. Sakaoğlu, Necdet (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık. s. 332. ISBN 978-9-753-29623-6.
  2. E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913-1936, Martijn Theodoor Houtsma, 1987
  3. Gábor Ágoston,Bruce Alan Masters, Encyclopedia of the Ottoman Empire, Infobase Publishing, 2009, ISBN 1438110251, 9781438110257, p. 514.
  4. Albert Habib Hourani, Philip Shukry Khoury, Mary Christina Wilson, The Modern Middle East: A Reader, University of California Press, 1993, ISBN 0520082400, 9780520082403, p. 42.
  5. M. Th Houtsma, E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam 1913-1936, BRILL, 1987, ISBN 9004082654, 9789004082656, p. 1117.
  6. İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Enver Ziya Karal, Osmanlı tarihi: cilt. Karal, E.Z. Nizam-ı Cedit ve Tanzimat devirleri, 1789-1856 (1957), Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1961, pp. 13, 16.
  7. Necati Elgin, Üçüncü Sultan Selim (İlhâmî), Yıldız Basımevi, 1959, p. 9.
  8. H. Mirgül Eren Griffe, Galip Ali Paşa Rızvanbegovic-Stocevic, Babil, 2005, p. 55.
  9. Y. İzzettin Barış, Osmanlı padişahlarının yaşamlarından kesitler, hastalıkları ve ölüm sebepleri, Bilimsel Tıp Yayınevi, 2002, ISBN 9756986174, 9789756986172, pp. 184, 191.
  10. İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Publications de la Société d'histoire turque: XIII sér, Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1961, pp. 13, 16.
  11. Osman Horata, Esrâr Dede: hayatı, şiir dünyası ve dı̂vânı, T.C. Kültür Bakanlığı, 1998, p. 60.
  12. İbrahim Pazan, Padişah Anneleri, Babıali Kültür Yayıncılığı, Ocak 2013, p.118,119
  13. Eyüp'ün Tarihi ve Turistik Değerleri. eyup.gov.tr. Erişim Tarihi. 20.10.2016
  14. Mihrişah Valide Sultan Türbesi. eyup.istanbul/tr. Erişim Tarihi:16.10.2016
  15. "Arşivlenmiş kopya". 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2015.
Önce gelen:
Şehsuvar Sultan		 Valide Sultan
1789-1805		 Sonra gelen:
Ayşe Sineperver Sultan
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.