Commodus
Marcus Aurelius Commodus Antoninus (d. 31 Ağustos 161 – ö. 31 Aralık 192) 180-192 arası Roma İmparatoru.
| Commodus | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 İmparator Commodus'un büstü | |||||
| 18. Roma İmparatoru | |||||
| Hüküm süresi |
177 – 17 Mart 180 (Marcus Aurelius ile) 18 Mart 180 – 31 Aralık 192 (yalnız) | ||||
| Önce gelen | Marcus Aurelius | ||||
| Sonra gelen | Pertinax | ||||
| Eş(leri) | Bruttia Crispina | ||||
| |||||
| Hanedan | Nervan-Antoninler Hanedanı | ||||
| Babası | Marcus Aurelius | ||||
| Annesi | Genç Faustina | ||||
| Doğum |
31 Ağustos 161 Lanuvium | ||||
| Ölüm |
31 Aralık 192 (31 yaşında) Roma | ||||
| |||||||||||||||||||||||
Hayatı
Çocukluğu
Commodus 31 Ağustos 161'de yönetimdeki İmparator Marcus Aurelius'un oğlu olarak Lanuvium'da Lucius Aelius Aurelius Commodus adıyla doğdu. İkiz kardeşi Aurelius Fulvus Antoninus doğumundan beş yıl sonra 12 Ekim 166'da öldü. Commodus, 169'da ölerek onu babasının yaşayan tek oğlu olarak bırakacak olan küçük kardeşi Marcus Annius Verus'la birlikte Sezar ilan edilmişti.
Commodus babası Marcus Aurelius'un ellerinde 'iyi ustaların serveti' diye tanımladığı geniş bir eğitim almıştı. Commodus'un eğitiminin odağı entelektüel olmak ve imkân dahilinde masraflı askeri eğitimlerdi.
Gençliği
Commodus'un 15 Ekim 172 Markoman Savaşları sırasında babası Marcus Aurelius'un karargâh şehri Carnuntum'da olduğu biliniyor çünkü bu tarihte kendisine Orduda hazır bulunduğu halde zafer nişanesi olarak "Germanicus" unvanı veriliyor. 20 Ocak 175'te sosyal hayattaki kariyerin başlangıç noktası olan Pontifler kolejine girdi.
Nisan 175'te, Suriye valisi Avidius Cassius, Marcus Aurelius'un öldüğü yolundaki söylentiler üzerine imparatorluğunu ilan etti. Kendisini Suriye, Filistin ve Mısır eyaletleri destekledi. Cassius, Marcus'un apaçık hayatta olduğu haberini almasına rağmen isyanı devam ettirdi. Cassius'a karşı yapılacak seferin hazırlıkları sırasında Commodus, toga virilis Tuna cephesinde 7 Temmuz 175'te giyerek yetişkinliğe girdiğini ilan etti. Cassius, neden sonra, kendisine karşı başlayacak seferden önce Centurion'larından biri tarafından öldürüldü.
Commodus, babasının Antakya'yı da ziyaret ettiği uzun doğu seyahati sırasında ona yardımcı olarak eşlik etti. İmparator ve oğlu ardından Atina'ya geçtiler ve Elefsis Gizemleri'nı bilenler üyeliğine kabul edildiler. Roma'ya 176 yılının son baharında döndüler.
Müşterek yönetim
27 Kasım 176'da Marcus Aurelius, Commodus'u Imperator olarak şereflendirdi. 177 ortalarında verdiği Augustus unvanı ile kendisi ile aynı hak ve yetkilere sahip olduğunu kabul etmiş oldu. Aynı yıl 23 Aralık'ta iki Augusti müşterek İmparatorluğu bir triumph ile kutladılar ve Commodus'a tribün gücü verildi. 1 Ocak 177'de Commodus 15 yaşında Roma tarihindeki en genç konsül oldu. Daha sonra 17 Mart 180'de ölerek tek başına imparatorluk yolunu açacak olan babasının Tuna cephesine bir kez daha yapacağı seferden önce 178'de Bruttia Crispina ile evlendi.
Fiziksel Cesareti
Commodus ve Herkül
Commodus, babasının felsefeye olan eğilimine duyduğu gurura karşın fiziksel cesaretinden de oldukça gurur duyardı. Kendisini Herkül gibi aslan postu ve elinde sopa ile gösteren birçok heykel sipariş etmişti. Kendini Herkül'ün bir reankarnasyonu olarak görüyor, sık sık arenada efsanevi kahramana benzemeye çalışarak değişik vahşi hayvanlarla dövüşüyordu. Cassius Dio Historia Augusta'da Commodus'un son hızla koşan bir deve kuşunu başından vurabilecek kadar usta bir okçu olduğunu ve arenada kurbanına saldırmak üzere olan siyah bir panteri öldürdüğünü yazmaktadır.
Gladyatör Commodus
İmparator aynı zamanda gladyatör dövüşlerine arena'da gladyatör kıyafetleriyle dolaşacak kadar meraklıydı. Bu durum, Senato için kabul edilemez bir skandaldı. Zira gladyatörler esasen toplumun en alt tabakasını oluşturan kölelerdi. Arena dövüşlerinde Commodus, rakipleri İmparatora karşı her zaman teslim olduğundan dolayı sürekli kazanıyordu. Özel olarak, bu onun rakiplerini vahşice öldürme geleneğinin alıştırmasıydı. Arenada her görünüşü Roma şehrinden bir milyon sestertius alıyordu. Bu da Roma ekonomisini zorlamaya başlıyordu.
Colonia Commodiana
192'de Roma'nın bir kısmı yanınca Commodus, Roma şehrini kendi onuruna Colonia Commodiana adıyla yeniden kurma işiyle meşgul oldu. Takvimdeki tüm aylar Commodus onuruna (Lucius, Aelius, Aurelius, Commodus, Augustus, Herculeus, Romanus, Exsuperatorius, Amazonius, Invictus, Felix, Pius) olarak yeniden adlandırıldı.[1]
Ölümü
Colonia Commodiana'dan bir yıl sonra Commodus metresi ve kuzeni Marcia'nın gönderdiği güreşçi olan Narcissus tarafından 192'de kendi hamamında boğularak öldürüldü. Ölümünden bir gün önce Senato'ya gladyatör kıyafetiyle yürüyüp konsül olarak görev yapmayı planlamıştı. Ölümü üzerine senatosu damnatio memoriae uyguladı ve şehrin ismini tekrar Roma olarak değiştirdi. Yine de 195'te, İmparator Septimius Severus, Marcus Aurelius ailesi ile bağları olduğunu ispatlamak için Commodus'a itibarını iade etti ve senato tarafından tanrı olarak kutsanmasını sağladı.
Commodus'un ölümünü takiben İmparator olan Pertinax'ın saltanatı çok kısa sürdü. O, Beş İmparator Yılı olarak bilinen yılın ilk kurbanı oldu. Commodus ile birlikte Nerva-Antonin Hanedanı'nı sona ermiştir.
Popüler kültürde Commodus
Film
- 1964'te ''Roma İmparatorluğu'nun Çöküşü filminde Christopher Plummer tarafından canlandırıldı.
- 2000'de Gladyatör, Joaquin Phoenix'in canlandırdığı Commodus karakteri ile Akademi Ödülü'ne aday oldu. Filmde Commodus karakteri tahtı ele geçirmek için Marcus Aurelius'u öldüren delirmiş bir megaloman olarak kurgulanmıştır. (Tarihte Marcus Aurelius'un kendi oğlu tarafından öldürüldüğüne dair herhangi bir kanıt yoktur. Filmin kahramanı Maximus Decimus Meridius (Russell Crowe tarafından canlandırıldı) Commodus'un gerçek katili Narcissus'dan biraz esinlenilmiştir.)
- Roma İmparatorluğu Kanlı Saltanat, 2016 - Commodus'un hayatını konu edinen belgesel-drama dizisi.
Notlar
Dış bağlantılar
 |
Wikimedia Commons'ta Commodus ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Commodus Antoninler Hanedanı Alt kolu Nervan-Antoninler Hanedanı Doğumu: 31 Ağustos 161 Ölümü: 31 Aralık 192 | ||
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Marcus Aurelius |
 Roma İmparatoru 180 - 192 |
Sonra gelen: Pertinax |