Türk şarabı
Türk şarabı, büyük şarap üreticisi olan ülkelerin gerisinde olmakla birlikte giderek tanınmakta ve üretim miktarı hızla artmaktadır.
Tarihçe
Türkiye toprakları dünyanın en eski şarap bölgelerinden biridir. Batı dillerinde şarap anlamına gelen vin, vino, wine gibi sözcüklerin kökü Anadolu'ya ve Hitit diline uzanır.[1] İslam dininden önce Türklerin geleneksel içkileri olan kımızın yanı sıra şarap üretip tükettikleri de bilinmektedir. 11. yüzyılda Anadolu'ya gelen Türkler İslam dininin yasaklamış olması nedeniyle şarap üretimini daha çok Müslüman olmayan Rum ve Ermenilere bıraktılar. Fakat Osmanlı Devleti'ndeki bazı Müslümanlar bu yasağa rağmen şarap tüketmişlerdir.
Şarap üretimini elinde bulunduran azınlıkların, Türkiye'nin kurulmasından sonra ülkeyi terk etmeleri Türk şarapçılığına büyük darbe vurdu. Daha sonra Tekel işletmeleri kurularak şarap üretimini canlandırma çalışmaları başlatıldı. Daha sonra özelleştirilen Tekel 1990'lara kadar şarap üretiminin % 40'ını elinde bulundurmaktaydı. Ancak son 20 yıllık dönemde bu durum değişmiş, Kavaklıdere, Sevilen, Doluca, Kayra, Pamukkale gibi özel firmalarla birlikte küçük yeni üreticiler (Vinkara, Urla, Kocabağ, Büyülübağ, Corvus) kaliteli şarap üretiminde pazarını büyük ölçüde ellerinde tutmaya başlamışlardır. Türkiye'de kişi başına şarap tüketimi yılda 1 litre civarında olup yılda 1,5 litre olan rakı tüketiminin altındadır. En çok tüketilen şarap türü kırmızı şaraptır. Şarap tüketimi önemli ölçüde Türkiye'yi ziyaret eden turistler tarafından gerçekleştirilir. Ancak büyük kentlerde şarap tüketimi giderek artmaktadır.
Önemli şaraplık üzümler
Kırmızı şarap üzümleri
- Öküzgözü (Doğu Anadolu Bölgesi)
- Boğazkere (Güneydoğu Anadolu Bölgesi)
- Cabernet sauvignon
- Cinsault
- Karasakız / Kuntra (Bozcaada)
- Karalahna (Bozcaada)
- Pinot noir
- Syrah
- Merlot
- Kara dimrit (Kapadokya)
- Papaz karası (Trakya)
- Çal karası (Denizli)
- Horoz karası (Kilis)
- Ada karası (Avşa Adası)
- Kalecik Karası (Ankara)
- Sergi karası
İstatistikler
| Yıl | 2003 | 2004 | 2005 |
|---|---|---|---|
| Miktar | 15.821.623 | 28.895.802 | 21.741.226 |
Not: 2003 değerleri yılın son 6 ayını, 2005 değerleri ise yılın ilk 10 ayını kapsamaktadır.
| Sıra | Ülke | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 |  İtalya | 66.767 | 25.141 | 75.478 | 20.211 | 32.525 | 36.636 | 268.167 | 213.916 |
| 2 |  Fransa | 72.996 | 112.946 | 62.971 | 42.713 | 19.804 | 30.507 | 177.389 | 200.566 |
| 3 |  Şili | 2.757 | - | - | - | 7.740 | 13.860 | 89.897 | 128.364 |
| 4 |  Moldova | - | - | - | 79 | - | - | 42.973 | 115.626 |
| 5 |  Bulgaristan | - | - | 11.250 | - | 7.350 | - | 94.607 | 69.224 |
| 6 |  İspanya | 1.127 | 2.564 | 510 | 25.016 | 1.454 | - | 56.063 | 58.478 |
| - | TOPLAM | 209.734 | 168.854 | 216.265 | 160.455 | 121.397 | 116. 231 | 852.116 | 888.303 |
| Sıra | Ülke | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | .svg.png.webp){kind=small} Belçika | - | - | - | - | 1.096.511 | 1.016.481 | 1.345.209 | 1.021.388 |
| 2 |  Almanya | 1.470.770 | 1.600.019 | 1.503.518 | 1.208.631 | 1.153.020 | 1.158.524 | 971.879 | 1.015.230 |
| 3 |  İngiltere | 15.674 | 124.328 | 254.229 | 293.727 | 291.130 | 304.740 | 396.402 | 311.678 |
| 4 |  ABD | 70.761 | 96.720 | 147.566 | 32.034 | 176.631 | 74.070 | 136.250 | 97.640 |
| 5 | Fransa | 954.887 | 329.803 | 1.731.144 | 1.216.339 | 4.730.653 | 1.420.868 | 134.560 | 70.317 |
| 6 |  Japonya | 88.549 | 88.528 | 53.102 | 78.330 | 59.451 | 75.015 | 48.250 | 34.690 |
| 7 |  Danimarka | 34.500 | 35.850 | 67.476 | 27.900 | 18.090 | 46.416 | 26.670 | 33.590 |
| - | TOPLAM | 4.807.937 | 4.334.196 | 5.867.767 | 4.833.169 | 8.283.758 | 4.795.680 | 4.062.539 | 3.554.835 |
Dış bağlantılar
Kaynakça
- Cumhuriyet gazetesi, 7 Mayıs 2009
- "Avrupa Birliği Genel Sekreterliğinin Türk Şarapları raporu" (PDF). 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2006.