Pergamon Krallığı

Pergamon Krallığı[1] veya Bergama Krallığı,[2] (Yunanca:Βασίλειο της Περγάμου) Batı Anadolu'da başkent Pergamon (bugünkü Bergama[3]) olmak üzere kurulmuş devlettir.[4] Krallığın kurucusu I. Attalos, kuruluş tarihi de MÖ 241 yılı kabul edilmektedir.[5] Bunun nedeni devletin ilk hükümdarı olan Filetairos ve halefi I. Eumenes'in kral unvanını kullanmamış olduklarıdır.[6] MÖ 133 yılında Roma Cumhuriyeti'ne bağlanana kadar varlığını sürdürmüştür.[7]

Βασίλειο της Περγάμου
Pergamon Krallığı
MÖ 241-MÖ 133
Başkent Pergamon (Bergama)
Yaygın diller Koini
Hükûmet Monarşi
Kral  
• MÖ 241–197
I. Attalos
• MÖ 197-159
II. Eumenes
• MÖ 159–138
II. Attalos
• MÖ 138–133
III. Attalos
Tarihçe  
• Kuruluşu
MÖ 241
• Dağılışı
MÖ 133
Ardıllar
Roma Cumhuriyeti
Anadolu tarihi
dizisinin bir parçası

Tarihçe

Granikos Savaşı'ndan sonra MÖ 334 yılında Pergamon, Büyük İskender'in eline geçmiştir.[8] Bundan sonra İskender, kentin yönetimini oğlu Herakles ile annesi Barsine’ye bırakmıştır.[9] İskender'in ölümünden Pergamon, Trakya hükümdarı Lysimachos'un payına düşmüştür.[10] Lysimachos, Korypedion Savaşı'nda I. Selevkos Nikator tarafından öldürüldükten sonra kendi emrinde çalışmış olan Paflagonyalı Filetairos, efendisinin burada bıraktığı servete nail olarak Pergamon'u ele geçirmiş[11] ve bağımsız bir devlet olarak ilan etmiştir.[6] Filetairos ölmeden önce devletin yönetimini evlatlığı ve yeğeni olan I. Eumenes'e bırakmıştır.[12]

Pergamon Krallığı'nın başkenti Pergamon'un maketi.

I. Eumenes döneminde Pergamon görece sakin bir süreç yaşamış,ardılı ve kuzeni I. Attalos'la birlikte özellikle Galatlara karşı kazınılan zaferle gücünü tüm Anadolu'ya kabul ettirmiştir. I. Attalos'la birlikte Pergamon yöneticileri artık kendilerini Kral olarak adladırmaya başlamıştır.[6] Kral I. Attalos'un oğulları II. Eumenes ve ardından II. Attalos zamanında Pergamon gücünün ve sınırlarınınzirvesine ulaşmıştır. Görkemli Zeus Sunağı bu dönemde inşa edilmiş, ünlü Pergamon Kütüphanesi bu zamanda 200.000 ciltlik kapasiteye ulaşmıştır.Pergamon heykelcilik, tıp ve eczacılıkla ünlenmiştir. Amcası II. Attalos'un ölmüyle başa geçen III. Attalos dengesiz davranışlar göstermiş, bir varisi olmadığından Pergamon'u Roma'ya vasiyet etmiştir.[13] II. Eumenes'in'un evlilik dışı oğlu olduğu söylenen, Aristonikos bu kararı tanımamış, kendini III.Eumenes adıyla Kral ilan etmiş, Roma'ya karşı isyan etmiştir. Son olarak MÖ 129'da Romalılara yenilmiş ve esir düşmüştür. Bundan sonra bu krallık Roma Asya eyaleti olmuştur.

Yöneten hükümdarlar

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Dipnotlar
  1. M. Ali Kaya (2000). "Anadolu'daki Galatlar ve Galatya tarihi". Ege Üniversitesi. ss. s. 65.
  2. Bilge Umar (1982). "Türkiye halkının ilkçağ tarihi". Ege Üniversitesi Basın-Yayın Yüksek Okulu. ss. c.2, s. 132.
  3. Osman Bayatlı (1949). "Bergama tarihi'nde İlkçağ ve Bakırçay Havzası, arkhaikkâsik kültürler". Şaka Matbaası. ss. c. 1, s. 18.
  4. Niyazi Akşit, Ferruh Sanır (1981). "A'dan Z'ye Genel Bilgi Ansiklopedisi". ss. s. 240.
  5. Shipley (2000). "The Greek World After Alexander, 323-30 B.C.". Routledge. ss. s. 313.
  6. "Tarih incelemeleri dergisi". Ege Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü. 1995. ss. c. 10, s. 15.
  7. Zekeriya Özdemir (1998). "Körfezdeki zümrüt Havran". Havran Belediyesi. ss. s. 24.
  8. Halil İbrahim Göktürk (1981). "Atatürk ve Çağlarını Aşanlar'ın biyografileri". ss. s. 28.
  9. Eyüp Eriş (1998). "Dikili'nin mişli geçmişi". Dikili Belediyesi. ss. s. 64.
  10. Richard Allan Tomlinson (1992). "From Mycenae to Constantinople". Routledge. ss. s. 111.
  11. İsmail Hakkı Uzunçarşılı (2000). "Karesi Vilâyeti Tarihçesi". Zağnos Kültür ve Eğitim Vakfı. ss. s. 13.
  12. İsmail Hakkı Uzunçarşılı. a.g.e. ss. s. 14.
  13. Shipley. a.g.e. ss. s. 318-319.
  • Kısaltmalar; a.g.e. (adı geçen eser), c (cilt), s (sayfa), s. x-x (sayfa x ile x arası)
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.