Özel Harp Dairesi

Özel Harp Dairesi, Soğuk Savaş dönemi Türkiyesi'nde, Genelkurmay Başkanlığı bünyesinde ABD'nin gizli servisi CIA ve NATO iş birliği ile kurulduğu ileri sürülen gizli örgüt.

Özel Harp Dairesi
Etkin 1952-1992[1]
Ülke  Türkiye
Bağlılık Türk Silahlı Kuvvetleri
Sınıfı Özel kuvvet
Görevi Gayrinizami harp
Parçası Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı

Tarihi

İlk olarak 1952 yılında "Hususi ve Yardımcı Muharip Birlikleri" adıyla kurulmuş ,1953 yılında Seferberlik Tetkik Kurulu adını almıştır. 1970 yılında ise Özel Harp Dairesi adını almıştır.[2][3] Körfez Savaşı'ndan sonra dış tehlikelerin belirmesi ve Irak'ın kuzeyinden tehditler gelmesi nedeniyle 1992 yılında yerleşkesi ve yapısı değiştirilerek yerine Özel Kuvvetler Komutanlığı kurulmuştur.[4][5][6][7]

Görevi

İşgal durumlarında direniş faaliyetlerini başlatarak düşmanı yıpratma ve engellemekle görevlidir.[8] Bunun için daha önceden askerliğini yapmış kişiler seçilirdi.[9] Sefer görev emri verilebilecek yedek personellerden arazide görev yapacak olanlar siyah kuvvet, meskun mahallerde görev yapacak olanlar ise beyaz kuvvet olarak adlandırılır, görev yeteneğini kaybeden personel ise turuncu olarak adlandırılırdı.[10][11] Direnişte kullanılmak üzeri belirli bölgelerde toprak altına gömülü silah ve mühimmat bulunduruldu.[12][13]

Kontrgerilla

Avrupa'da II. Dünya Savaşı'ndan sonra muhaliflerin (o dönem komünistlerin) iktidara gelmesini önlemek için kurulan "Gladio" adlı kontrgerilla örgütünün Türkiye'deki uzantısına siyasi literatürde Özel Harp Dairesi, eylemleri gerçekleştirenlere ise Kontrgerilla denmiştir.[14][15] NATO'nun Özel Harp talimnamelerine göre, üye ülkelerde kurulan NATO birimleri, Türkiye'de önce Seferberlik Tetkik Kurulu adıyla örgütlenmiş sonra doğrudan Genelkurmay Başkanlığı'na bağlı Özel Harp Dairesi çatısı altında ve bunun sivil uzantısı Kontrgerilla olarak faaliyet yürütmüştür.[16]

Seferberlik Tetkik Kurulu

Seferberlik Tetkik Kurulu, 1952 yılında ABD'lilerin teklifiyle Genelkurmay Başkanlığı bünyesinde gizlice kurulmuş bir teşkilattır. STK'nın amacı, Sovyetler Birliği'nin Türkiye'yi işgal etmesi halinde milisleri silahlandırarak gerilla direnişini örgütlemekti. Üyelik yapısı gizli tutulan bu kurulun mali kaynağı, Milli Savunma Bakanlığı tarafından Ankara'da tahsis edilen arazide kurulan Amerikan Yardım Heyeti (JUSMAT) tarafından sağlanıyordu.[17] SSCB'ye karşı kurulmuş olmasına rağmen ilk olarak Kıbrıs'taki Türk direnişini örgütlemekte ve Türk Mukavemet Teşkilatı (TMT) kurulmasında kullanıldı[18][19][20], daha sonra 1960'lı yıllarda başlayan öğrenci ve işçi hareketlerini bastırmak için kullanıldı.[21]

STK, 1967'de Tuğgeneral Cihat Akyol tarafından Özel Harp Dairesi'ne dönüştürüldü.[22]

Özel Harp Dairesi

1967'de Özel Harp Dairesi adını alan oluşum, Kıbrıs Harekatı'ndan sonra 5 Şubat 1975 tarihinde başlayan ABD ambargosu nedeniyle maddi zorluklar yaşadı. Dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Semih Sancar, ödeneği kesilen ÖHD için dönemin Başbakanı Bülent Ecevit'ten örtülü ödenek desteği talep edince ÖHD'nin varlığı ortaya çıktı.[22][23]

1970'li yılların başında ÖHD'nin başında bulunmuş olan Orgeneral Kemal Yamak, sonradan yaptığı açıklamada, Amerikalıların her yıl düzenli olarak ÖHD'ye 1 milyon ABD Doları hibe ettiğini itiraf etti.[24]

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. {{Web kaynağı url = https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/mecliste-dikkat-ceken-ozel-harp-diyalogu-1132320}}
  2. http://www.gazetevatan.com/efsane-gercekmis--526639-gundem/
  3. http://www.agos.com.tr/tr/yazi/4733/genelkurmay-yok-denilen-ozel-kuvvetleri-ayrintilariyla-anlatti
  4. https://www.sakaryayenihaber.com/bir-sinsi-oyun-makale,1432.html
  5. https://www.haberturk.com/yasam/haber/48309-iste-daglari-titreten-ozel-timler
  6. https://www.birgun.net/haber/bu-iste-bir-mit-yenigi-var-16395
  7. https://www.haberler.com/tsk-dan-ozel-kuvvetler-aciklamasi-4336234-haberi/
  8. https://m.aksam.com.tr/siyaset/tskdan-siyah---beyaz-bilgi-notu/haber-182712
  9. https://www.milliyet.com.tr/amp/gundem/efsane-gercekmis-1688271
  10. https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/siyah-ve-beyaz-kuvvet-aciklamasi/259642#
  11. https://www.memurlar.net/haber/356351/genelkurmay-beyaz-kuvvetler-i-anlatti.html?amp=1
  12. https://www.milliyet.com.tr/siyaset/yuz-binlerce-sivil-ozel-harpci-var-1632972
  13. https://m.sabah.com.tr/gundem/2013/01/09/devletin-derin-sivilleri
  14. Mehmet Ali Birand, 12 Eylül Saat 04:00, Karacan Yayınları, 12. Baskı Temmuz 1985 s.89
  15. https://t24.com.tr/amp/haber/gladio-ve-ozel-harpin-57-yillik-tarihi,65268
  16. https://m.youtube.com/watch?v=BeDbw8hgzfo
  17. https://m.yenisafak.com/yazidizileri/italyanin-yaptigini-turkiye-de-yapabilir-232906
  18. https://www.milliyet.com.tr/gundem/ozel-harp-ve-tmt-kibrisli-turkleri-kurtarmak-icin-kuruldu-2595900
  19. https://www.haberturk.com/gundem/haber/554417-kibrista-cami-bile-yaktik
  20. https://m.haberler.com/ozel-harp-dairesi-nin-kurucusu-emekli-albay-tansu-2249399-haberi/
  21. Suavi Aydın, Yüksel Taşkın (2014). 1960'tan Günümüze Türkiye Tarihi (2014 bas.). İstanbul: İletişim Yayınları. ss. 75-76. ISBN 978-975-05-1462-3.
  22. Aydın & Taşkın, a.g.e. s. 264.
  23. http://www.haber7.com/siyaset/haber/466416-ozel-harp-komutanliginin-59-yillik-sirri
  24. https://www.hurriyet.com.tr/gundem/nato-gladio-istedi-reddettik-3731742
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.