Kızılderili soykırımları

Kızılderili soykırımları (İngilizce Indian Genocide, Amerindian genocide, American Indian Genocide[1], Native American Genocide[2], Genocide of Native Americans[3], American Indian Holocaust[4][5], American Holocaust[6]; İspanyolca genocidio de la población indígena americana, genocidio de la población indígena de las Américas, holocausto indígena; Portekizce genocídio dos índios, genocídio indígena), Kristof Kolomb'un 1492 yılında Amerika'ya ulaşmasından sonraki beş asır boyunca Beyaz Avrupalılar ve Amerikalılar tarafından kıtanın yerlileri olan Kızılderililere karşı yapılan soykırım silsilesidir.

16. yy. Mezoamerika resimli elyazması olan Codex Kingsborough'da Aztek yerleşimi Tepetlaoztoc'ta Kızılderiliyi öldüren bir encomienda
Sorumlusu Arjantinli mühendis Julius Popper(?) (1857 – 1893) olan Selknam Soykırımında sonradan Şili ve Arjantin arasında paylaşılan Ateş Toprakları'nda yaşayan Selknam Kızılderilileri ödül avcıları tarafından avlanılmış ve ölü getirilen her Selknam için ödül avcılarına dönemin değerleriyle 1 İngiliz sterlini verilmiştir. Resimde ön kısımda öldürülmüş bir Selknam erkeği yatmaktadır.

Doğrudan Kızılderili katliamları gibi katliam ve etnik temizlik yapılması, Kızılderili Tehciri gibi geleneksel topraklarından apayrı başka topraklara tehcir (zorunlu göç) edilip Kızılderili rezervasyonu ile Kızılderili rezervi gibi alanlara kapatılmaları, bağışıklık sistemlerine yabancı olan çiçek hastalığı gibi Eski Dünya hastalıklarının bilinçli olarak Kızılderililere bulaştırılması (çiçek soykırımı ya da smallpox genocide[7]), Uzun süre Hristiyan misyonerlerince eğitim verilen Kanada yerli yatılı okulları ile ABD yerli yatılı okulları gibi okullarda ailelerinden koparılan Kızılderili çocuklarının anadilleri dışında eğitim almaları ve anadillerini konuşamamaları (dil soykırımı ve kültürel soykırım ya da linguistic genocide, linguicide ve cultural genocide, culturicide[3]) gibi soykırım türleri görülür. Kızılderilileri soykırıma uğratma yöntemleri arasında onların fiziksel imhası, topraklarının gaspedilmesi, kültürel baskıya uğramaları, «imha» (extermination/termination), tehcir ve zorla kısırlaştırma (forced sterilization) görülmektedir.[8][9] Ekonomik kaynakların kontrolünü elde etmeyi amaçlayan soykırıma faydacı soykırım (utilitarian genocide) denir ve örneklerine günümüzde Brezilya Kızılderilileri ve Paraguay Kızılderililerine (özellikle de Aché) yapılan soykırımlarda rastlanmaktadır.[10] Günümüzde bazı Kızılderili gruplarında işsizlik oranı yüksek olup % 50-70 arasında değişmektedir.[11]

12 Ekim 1492 tarihi Kızılderililer için trajik bir gündür ve o günü Kolomb Günü olarak kutlamak, soykırım, kölelik, tecavüz ve yağma (en:plunder) mirasını kutlamak demektir.[12] Benzer şekilde Şükran Günü kutlamaları ABD Kızılderililerine karşı yapılan soykırımın kutlaması olarak görülmektedir.[13]

ABD'de Kızılderili İşleri Bürosu başkanı Batılıların uyguladığı "etnik temizlik" hareketinde büronun katkılarından dolayı 8 Eylül 2000 günü resmen özür dilemiştir.[14]

Birleşmiş Milletler'in 1948’deki Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi’nin 2. maddesine göre soykırım tanımlaması: ulusal, etnik, ırksal ve dinsel bir grubun bütününün ya da bir bölümünün yok edilmesi niyetiyle girişilen şu hareketlerden herhangi biridir: grubun üyelerinin öldürülmesi; grubun üyelerine ciddi bedensel ya da zihinsel hasar verilmesi; grubun yaşam koşullarının bunun grubun bütününe ya da bir kısmına getireceği fiziksel yıkım hesaplanarak kasti olarak bozulması; grup içinde doğumları engelleyecek yöntemlerin uygulanması; [ve] çocukların zorla bir gruptan alınıp bir diğerine verilmesi. [15]

Kızılderililere önyargılı yaklaşan ve yaşamı boyunca onları düşman olarak gören General Philip Sheridan'a mal edilen söz:

“ The only good Indian is a dead Indian
(En iyi Kızılderili, ölü Kızılderilidir)		 ”

—General Philip Sheridan (1851), [16]

Çiçek soykırımı
Yeni Dünya'daki belgelenmiş çiçek salgınları[17]
Yıl Yer Tanım
1520–1527Meksika, Orta Amerika, Güney AmerikaMilyonlarca Meksika Kızılderilisinin çiçek yüzünden ölmesi. 23 Nisan 1520 tarihinde İspanyol kâşif ve asker Panfilo de Narvaez'ın Veracruz'a gelmesiyle başlamış[18] ve Hernán Cortés'in 1521 yılında Azteklerin başkenti Tenochtitlan'a (günümüzdeki Meksiko) ulaşmasıyla devam etmiştir. çiçek salgınında İnkaların imparatoru Huayna Capac dahil 200.000 kişi ölmüş ve İnka İmparatorluğu zayıflamıştır.
1561–1562ŞiliÖlenlerin kesin rakamı olmasa da yerlilerin % 20 ilâ 25 oranında öldükleri yolunda tahmin edilmektedir. Alonso de Góngora Marmolejo'a göre madende çalıştırılan birçok Kızılderili ölmüş ve İspanyol altın madenleri kapanmak zorunda kalmıştır.[19]
1617–1619Kuzey Amerika'nın kuzeydoğu kıyılarıMassachusetts Körfezi Kızılderililerinin % 90 ı ölmüştür
1674ÇerokilerÖlenlerin tam sayısı bilinmiyor. 1674 yılındaki nüfusları yaklaşık 50.000 kişidir. 1729, 1738 ve 1753 çiçek salgınları sonrası nüfusları ancak 25.000 kişidir.
1692Boston, MA
1702–1703St. Lawrence Vadisi, NY
1721Boston, MA
1736Pennsylvania
1738Güney Karolina
1770sKuzey Amerika'nın batı kıyılarıBatı Kızıyısındaki Kızılderililerin % 30 u ölmüştür
1781–1783Büyük Göller
1830sAlaskaOrtagüney Alaska'da Cook Inlet bölgesindeki Alaska Atabasklarından Denağinaların nüfusunun yarısının ölmesi[20] Çiçek salgını ayrıca batı Alaska'daki Eskimolardan Yupikleri de kırmıştır.
1860–1861Pennsylvania
1865–1873Philadelphia, PA, New York, Boston, MA ve New Orleans, LAWashington D.C., Baltimore, MD ve Memphis, TN yörelerinde çiçekle eş zamanlı olarak kolera ve seri olarak tifo, kızıl hastalığı ve sarıhumma salgınları görülmüştür
1877Los Angeles, CA
1902Boston, Massachusetts

Hemen hemen bütün bilginlerin ortak olduğu konu Kızılderili nüfusundaki büyük nüfus azalmasının ana sebebi olarak onların bağışıklık sistemine yabancı olan ve Eski Dünya'dan Yeni Dünya'ya Avrupalılarca getirilen çiçek hastalığı gibi salgın hastalıkları görmeleridir.[21] Avrupalılarla ilk temastan sonra Yeni Dünya'daki yerli nüfusunun % 90–95 kadarı Eski Dünya'dan getirilen hastalıklar sonucu ölmüştür.[22] Bu yeni hastalıklar içinde en ölümcülü çiçek hastalığıdır ve hastalıktan ölümlerin neredeyse tamamı bundan kaynaklanır. 16 yüzyılın başlarındaki ilk temastan 1754-1767 yıllarındaki Fransız ve Kızılderili savaşlarının sonlarına kadar 200 yıldan daha fazla sürede, çoğu Avrupalıların kasıtlı iletimi olmadan, bütün yerliler çiçek hastalığından etkilenmiştir.[23]

Teksas'taki Kızılderili Soykırım Müzesi'nde korunan bir belgeye göre, çiçek hastalığı ile enfekte olmuş battaniyeler Lenape Kızılderililerine Teksas-Kızılderili savaşları sırasında Teksas askerleri tarafından verilmiştir.[24]

Mezoamerika ile Güney Amerika çiçek salgınları
"Codex Florentinus" yazmasında çiçek hastalığı salgını.

Karayiplerdeki Hispaniola adasında ilk çiçek salgını Aralık 1518 ya da Ocak 1519 tarihinde çıkmıştır.[25] 1518–1519 salgınında bölge yerlilerin nüfusu önemli ölçüde azalmıştır.[26]

İspanyol kâşif ve asker Hernán Cortés 1519 Şubat ayında Meksika'daki Aztek İmparatorluğunu işgal etmiştir. 1520 yılında bir başka İspanyol işgal grubu Hispaniola adasından Meksikaya gelmiş, gelirken de adada iki yıl salgın olarak süren çiçek hastalığını anakıtaya bulaştırmıştır. Diğer grubu duyan Cortés gider ve onları yener, ancak bu temasta adamlarından biri de çiçeğe yakalanır. 21 Mayıs 1520 tarihinde Tenochtitlan'da bulunan Templo Mayor tapınağında Azteklerin İspanyollarca öldürülmesi Tóxcatl Katliamı olarak bilinir. Cortés 1521 Ağustosuna kadar başkente dönmemiştir. Bu arada Aztek nüfusunun çoğu asker % 25 kadarı çiçek salgınından ölmüştür[27]. Fransiskan tarikatından İspanyol misyoneri Toribio de Benavente Motolinia Azteklerdeki bu çiçek salgınını şöyle tasvir eder: Hastalığın çaresini bilmeyen Kızılderililer tahtakuruları gibi yığınlar hâlinde öldüler. Birçok yerde hane halkının hepsi öldü ve ölü sayısının çokluğundan onları gömmek olanaksızdı. Evleri mezarları hâline geldi[28]. Geri dönen Cortés çiçekten henüz ölmeyen Aztek askerlerinin ise oldukça zayıf olduğu görür ve 13 Ağustos 1521 tarihinde ise Aztek İmparatorluğunu yıkar.

II. Montezuma'nın cesedini atan İspanyol işgalciler, "Codex Florentinus", 16. yy.

Çiçek hastalığı salgınının İnka İmparatorluğu Tahuantinsuyu üzerindeki etkisi ise Azteklerinkinden daha da yıkıcı olmuştur. İspanyol işgalcilerin imparatorluğu gelmesinden önce çiçek salgını Kolombiya'dan başlayarak yayılmıştır. Salgının böylesine hızla yayılmasında muhtemelen işlek İnka yol sistemi yardımcı olmuştur. Ay içerisinde, hastalıktan Sapa Inca Huayna Capac, halefi ve diğer liderlerin çoğu ölmüştür. Hayatta kalan oğullarından ikisi güç savaşına girer ve kanlı pahalı bir savaştan sonra Atahualpa yeni Sapa Inca olur. Başkent Cusco'ya dönen Atahualpa ile onun en iyi generalini İspanyol işgalci Francisco Pizarro bir dizi aldatmayla yakalar ve İmparatorluk ele geçirilir. Birkaç yıl içerisinde İnkaların % 60-90 kadarı[29] çiçek ve diğer Avrupa hastalıklarından dolayı kırılmıştır. Bazı tarihçiler Bartonella cinsinden bakterilerin yaptığı bartonelloz hastalığının sorumlu olduğunu iddia ederler, ancak bu görüş bilim dünyasında azınlıkta kalmıştır.[30] Antik Peru'daki Moche kültürüne ait seramiklerde bartonellanın etkileri tasvir edilmiştir.[31]

Yeni Dünya'daki iki büyük imparatorluğu salgınla yerle bir eden çiçek hastalığı ölümcül ilerleyişine devam eder. 1561 yılında yeni vali Francisco de Villagra'yı taşıyan geminin La Serena'ya yanaşmasıyla çiçek hastalığı Şili'ye de ulaşmış olur. Peru'dan Atakama Çölü ve And Dağlarıyla izole olan Şili'deki yerli Kızılderililer 1561 sonları ile 1562 başlarında çiçek salgınından kırılırlar. Vakanüvisler ölü sayısı üzerine kesin bir rakam vermeseler de, yeni tahminlere göre Şili'deki Kızılderili nüfusun % 20-25 kadarının öldüğü yolundadır. İspanyol tarihçi Alonso de Góngora Marmolejoy'a göre İspanyol altın madenlerinde çalıştırılan Kızılderililerin hepsi ölmüş ve maden kapanmak zorunda kalmıştır.[32] Araukanya (Araucanía) bölgesinde yerli Mapuçe Kızılderilileriyle İspanyol işgalciler arasındaki Arauco Savaşı'nda onları yenmenin mümkün olmadığını gören yeni vali Francisco de Villagra çiçek hastalığı salgınını sihirli bir girişim olarak kabul etmiştir.[19]

Kuzey Amerika çiçek salgınları

1633 yılında Kuzeydoğu ABD'de Plymouth, Massachusetts'te çiçek hastalığı virüsü Kızılderililere bulaşmış ve diğer yerlerde olduğu gibi burada da yerli nüfus yok olmuştur. 1634 yılında Mohavklara ulaşan[33] çiçek hastalığı 1636'da Ontario Gölü'ne ve 1679'da da İrokuaların topraklarına ulaşmıştır. 1770 lerde ABD'nin Batı Kıyılarındaki Kızılderililerin % 30 kadarı çiçek hastalığı salgınında ölmüştür.[34][35] 1780-1782 yılları arasındaki çiçek salgını ise Ova Kızılderililerini kırmış ve nüfuslarında ciddi azalma meydana getirmiştir.[36] Bu çiçek hastalığı salgını Avrupalılardaki bağışıklık ile Avrupalı olmayanlardaki bağışık olmama durumunun klasik bir örneğidir. Muhtemelen Mississippi'deki Yılan Kızılderililerinden (Snake Indians) yerliler hastalığa yakalanmıştır. Oradan da doğuya ve kuzeye Saskatchewan Nehri'ne yayılmıştır. David Thompson’un hesabına göre, 15 Ekim 1781 tarihinde Hudson’s House'dan kürk tüccarları hastalığı ilk kez duymuşlardır.[37] Bir hafta sonra bu hastalığı Hudson’s Bay Company şirketinin Hudson ve Cumberland ticaret karakolları sorumluları olan William Walker ve William Tomison rapor etmiştir. Şubat ayında hastalık Basquia Tribe (günümüzde yer adı: Basquia, Saskatchewan) kabilesine kadar yayılmıştır. Çiçek salgınına bütün kabileler yakalanmış ve birkaç kurtulan kalmıştır. E. E. Rich salgını şöyle tarif eder: aileler çadırlarında gömülmeden yatarken, kurtulan birkaçı da kaçarak hastalığı yaymıştır[38] Houston and Houston, Hudson ve Cumberland evlerindeki yerlilerin % 95 kadarının öldüğünü hesaplamıştır.[36] Paul Hackett Anişinabelerden Grand Portage'daki Ojibvaların üçte birinin çiçekten öldüğünü kaydetmiştir. Bataklık Krileri de benzer biçimde çiçekten yaklaşık % 75 kayıp vermişlerdir.[39] 1785 yılında Büyük Ovalar'daki Siyu Kızılderilileri de salgından etkilenmiştir.[40] Çiçek salgınında yalnızca Kızılderililer ölmemiş, diğerleri de etkilenmiştir. William Walker çiçek salgınını şöyle tarif eder: the Indians [are] all Dying by this Distemper … lying Dead about the Barren Ground like a rotten sheep, their Tents left standing & the Wild beast Devouring them.[37]

Boston, Massachusetts'te bir dizi çiçek salgını olmuştur. 1636 yılından 1698 yılına kadar, Boston'ta altı salgın görülmüştür. 1721 yılındaki salgın en ağırı olmuştur. Şehirdeki bütün nüfus kaçmış ve salgını On Üç Koloni'nin geri kalanına taşımıştır.

Amerikan Bağımsızlık Savaşı sırasında, 1770 lerin sonunda, çiçek hastalığı bir kere daha gelmiş ve yaklaşık 125.000 kişi ölmüştür.[41] Pehr Kalm'in Travels in North America adlı gezi yazısında, ölmekte olan Kızılderili köylerinin cesetlerle dolduğunu ve bu cesetler ve henüz ölmemiş zayıflamış mağdurlar üzerinde kurtların şölen yaptığını yazmıştır.[42]

1832 yılında ABD federal hükûmeti Kızılderililer için çiçek aşısı programı başlatmıştır.[43]

Kanada'da 1702-1703 yılları arasında, Québec şehrinin yaklaşık dörtte biri çiçek salgınında ölmüştür.[40]

Karayip Adaları
6 Aralık 1492 günü Hispaniola adasına çıkıp Taynolarla karşılaşan Kristof Kolomb, 1594 yılında yapılan bir gravür

Karayipler ya da Karayip Adaları Amerika'nın keşfedildiği ilk yer olduğu gibi Kızılderili soykırımlarının açılışı da Beyazlar (İspanyollar) tarafından burada yapılmıştır. Karayip Adalarının barışçıl Aravaklarına yapılan soykırım kasvetli kronoloji olarak Kolomb'un kendi mektup ve jurnalleri[44] ile onun en ateşli hayranı olan tarihçi Bartolomé de las Casas'ın sayfalarında belgelenmiştir.[45]

Kolomb 1492 yılında Batı Hint Adaları'na geldiğinde bölgede üç büyük yerli grubu bulunuyordu: batı Küba ile Haiti'de yaşayan ve dilleri hakkında birkaç kelime dışında bir şey bilinmeyen Ciboney Kızılderilileri; Büyük Antiller'de (Küba, Jamaika, Haiti, Dominik Cumhuriyeti, Porto Riko, Trinidad) yaşayan Tayno Aravakları; Küçük Antiller'de yaşayan Karib Kızılderilileri.[46]

Tayno Soykırımı (Taíno Genocide)

Tayno ya da Aravak Soykırımı (İng. Taíno Genocide, Arawak Genocide), Büyük Antiller'de (Küba, Haiti, Dominik Cumhuriyeti, Porto Riko, Jamaika) ve Bahamalar'da yaşayan ve Aravak dillerini konuşan Tayno (ya da dar anlamda Aravak) Kızılderililerine karşı İspanyollar tarafından yapılan soykırım. Beş büyük Tayno kasikliği (caciquat) bulunan Hispaniola'daki ilk temasta yerli nüfusun sayısı belirsizdir ve birkaç yüz bin ile bir milyon arası oldukları tahmin edilmektedir.[47] Kolomb'un Avrupa'ya geri dönüşünden sonra daha fazla İspanyol yerleşimci gelmiş ve 1504 yılında son kasiklik olan Higüey yapılan savaşla devrilmiştir. Sonraki on yıl içinde Taynoların yaşam koşulları giderek azalmıştır. İspanyol sömürgeciler tarafından adanın altın rezervleri sömürülmüş ve kalan Taynolar köleleştirilmiştir. Haiti'de Kolomb'un gelmesinden sonraki 25 yıl içinde Taynoların sayısı köleleştirme, katliam ve hastalıklar sebebiyle azalmıştır. 1514 yılında Hispaniola adasında sağ kalan tayno sayısı yalnızca 32.000 kişidir.[48] 1515 yılında yalnızca Hispaniola adasında, en muhafazakâr tahminlere göre, savaş ve kölelik yüzünden Taynoların toplam nüfusunun % 80 kadarına denk gelen 200.000 kişi öldürülmüş, sonraki yıllarda ise yerliler tamamen silinmişlerdir.[49] Harvard Üniversitesi'nden denizcilik tarihi üzerine uzman olan Amerikalı tarihçi Samuel Eliot Morison «Kolomb tarafından başlatılan ve halefleri (ardılları) tarafından devam ettirilen zulüm politikası tam bir soykırım ile sonuçlanmıştır» (cruel policy initiated by Columbus and pursued by his successors resulted in complete genocide) demiştir.[50] Günümüzde "safkan" Tayno yoktur ve soykırımdan kurtulanların tamamına yakını mestizo olarak İspanyol ve Afrika kültürü içinde erimiştir. Yine de bazıları Tayno mirasının varisleri olduklarını iddia etmektedirler. Dominikli eğitimci E. Antonio de Moya'nın «Kızılderili soykırımı tarihimizin büyük bir yalanıdır ... Dominik Taynoları Avrupalılarla temastan 500 yıl sonra bile yaşamaya devam etmektedir» (the [Indian] genocide is the big lie of our history... the Dominican Taínos continue to live, 500 years after European contact)[51] demesi de bu mirasın varisleri olduklarını iddia etme politikası gereğidir.

Kalinago Soykırımı (Kalinago Genocide)

Kalinago ya da Karip Soykırımı (İng. Kalinago Genocide, Carib Genocide) Küçük Antiller'de yaşayan ve Karip dillerini konuşan Kalinago (ya da dar anlamda Karip) Kızılderililerine karşı İngiliz ve Fransızlar tarafından yapılan soykırım. Küçük Antiller'e Avrupalı yerleşimcilerin doluşması üzerine, Dominika dahil çevre adalardan gelen çok sayıda Kalingo Kızılderilisi 1626 yılında Saint Kitts adasında toplanır. Fakat bu toplantı Barbe adlı bir kadın tarafından İngiliz yerleşimcilere söylenmiş ve İngiliz ve Fransız güçleri St. Kitts adasına sürpriz bir gece baskını yapmışlar ve bugün Bloody Point olarak adlandırılan noktada Kariplerin çoğunu öldürmüştür.[52][53]

Karip Sürgünü (Carib Expulsion), 1660 yılında Martinik adasında Fransızların yerli Karip Kızılderililerini etnik temizlik kapsamında sürgün (sınır dışı etme) etmesidir.

Britanya Amerikası

Amerika'nın Britanya tarafından sömürgeleştirilmesi sürecinde Britanya Amerikası'nda (1607-1783) Beyazlar tarafından işlenen soykırımları içerir. Bu dönemdeki Kızılderili katliamlarında İngilizler tarafından kafa derisi yüzme geleneğinin yaygınlaştırıldığı görülür.[54]

Pequot Soykırımı (Pequot Genocide)

1637-1638 Pequot Soykırımı ya da Pequot Savaşı (Pequot War, Pequot Genocide): Pequot kabilesinden Algonkin Kızılderilileri ile Massachusetts Bay, Plymouth ve Saybrook sömürgelerindeki İngiliz sömürgeciler ve mütttefiği olan Mohegan ile Narragansett Kızılderilileri arasındaki savaş ve bu savaş sırasında işlenen soykırım. Pequot Savaşı sırasında, 26 Mayıs 1637 tarihinde Mystic Katliamı olarak adlandırılan olayda John Mason komutasındaki İngiliz sömürgecilerin Kızılderili kabilelerinden Mohegan ve Narragansett müttefikleriyle birlikte, günümüzdeki Connecticut eyaletinde Mystic Nehri kıyısındaki büyük bir Pequot köyüne gece baskını düzenlemiş ve evlerinde uyumakta olan yaklaşık 600–700 kadar soydaş Kızılderilileri evleriyle birlikte yakmış ve yanmaktan kurtulabilenleri de öldürmüşlerdir.[55] Pequot Savaşında Pequot Kızılderililerinin yüzlercesi öldürülmüş, yüzlercesi tutsak alınmış ve Batı Hint Adaları'na köle olarak satılmışlardır.[56][57] Kurtulabilenler ise dağılmışlardır.

Beothuk Soykırımı (Beothuk Genocide)

Beothuk Kızılderilileri: Son Beothuk kadını Shanawdithit'in 1829 yılında ölmesiyle birlikte soyları tükenmiştir. Avrupalıların Amerika yerlilerine karşı soykırım yapıp yapmadığı konusu tartışmalı bir konudur ve olaylara bilginlerin ve siyasi partilerin bakış açısı farklıdır.[58]. Bazı bilginler Beothukların soyunun soykırım dışı sebeplerle tükendiğini söylerken, başkalarıysa soykırımların Avrupalılar tarafından yürütülen bir kampanyanın sonucu olduğunu söylerler. Soykırım olmadığı savunanlar vali John Bryon'un Beothuklara zarar vermenin ciddi suç olduğunu ilan etmesini gösterirler.[59]

Kanada
Ana madde: Kanada'da insan hakları

Kanada Kızılderili Soykırımı (First Nation Genocide, Canadian Genocide, Canadian Holocaust): Kanada'da Kızılderili politikasının bürokratik yapısı soykırımlara yol açmıştır.[60]

Kanada yerli yatılı okulları

Kanada İnuitleri, Kanada Kızılderilileri ve Métisler'den oluşan Kanada yerlilerine yakın zamana kadar eğitim-öğretim verilen yatılı okullar ağı olan Kanada yerli yatılı okulları soykırım merkezleri olarak görülmektedir.[61] Kimilerine göreyse bu okullarda yapılan asimilasyon ve diğer eylemlerin "soykırım" olarak nitelendirilmesi tartışmalıdır ve konsensüs gerekir ve kesinlikle bir soykırım bulgusunun Kanada'da sosyal ve siyasi sonuçları olacaktır[62]. Bu okullarda hükûmet ve Kilise elele vererek Kızılderili çocuklarını kardeşlerinden ayırmış, anadillerini konuşmaları yasaklanmış ve kendi manevi inanç ve kültürlerine yabancılaştırılmıştır. Ayrıca, bu okullarda rahibelerin sert elleri ile rahiplerin cinsel istismarı nadir değildir.[63]

Amerika Birleşik Devletleri
Ana maddeler: Manifest Destiny ve ABD Kızılderili savaşları

19. yüzyılda Amerika Birleşik Devletleri'nde Amerikalı yerleşimcilerce kıtanın doğu kıyısından batı kıyısına kadar genişlemenin mukadder olduğunu ifade eden Manifest Destiny çağrı yapılınca Kızılderililer yerlerinden olmuş ve sık sık Kızılderili katliamları ve zaman zaman Kızılderili soykırımları görülmüştür.[64] ABD'nin temas öncesi Kızılderili nüfusu en muhafazakâr tahminlere göre 12 milyon daha büyüktü ve dört asır sonra ise % 95 azalarak 237 bine gerilemiştir.[65] Holokost (Almanların Yahudi Soykırımı) uzmanı David Cesarani ABD devleti ve politikalarının Manifest Destiny doktrinini ilerleterek yerliler üzerinde soykırım yaptığını söyler. Cesarinin Kızılderili Soykırımında (Native American Genocide) ölenlerin Yahudi Soykırımında ölenleri aştığını vurgulamıştır.[66] American Holocaust[67] kitabının yazarı David E. Stannard Batı Yarıküre'de ABD dahil birçok ülkenin yerli halklara karşı soykırım ve ırkçı dehşeti işlendiğinin yazmıştır.[68] 1894 yılındaki Amerika Birleşik Devletleri Nüfus Sayım Bürosu'na (Bureau of the Census) göre ABD ile Kızılderililer arasından 40'tan fazla savaş yaşanmış, çoluk çocuk dahil yaklaşık 30.000 Kızılderili ile 19.000 Beyaz yaşamını kaybetmiştir[69].

Amerika bizonu
Çevre ırkçılığı (environmental racism) çerçevesinde de değerlendirilen Amerika bizonu 1870 lerde neredeyse tükenmek üzereydi. ABD Ordusu geçimini bizondan sağlayan Kızılderili kabilelerini geleneksel topraklarından çıkarıp Kızılderili rezervasyonlarına kapatabilmek için avını teşvik etmiştir

ABD'nin orta bölgesindeki Ova Kızılderililerinin ana geçim kaynağı olan Amerika bizonunun sistematik öldürülmesi soykırımla ilişkilendirilmektedir.[70] William Frederick Cody 1867–1868 yıllarında 18 ay içinde 4.280 bizonu avlayarak Buffalo Bill («Bizon William») lakabını kazanmıştır.[71]

Bizonun Kuzey Amerika'daki nüfusu:[4]

Kızılderili zamanlarında 60.000.000 baş
1800 yılında 40.000.000 baş
1850 yılında 20.000.000 baş
1865 yılında 15.000.000 baş
1870 yılında 14.000.000 baş
1875 yılında 1.000.000 baş
1880 yılında 395.000 baş
1885 yılında 20.000 baş
1889 yılında 1.091 baş
1895 yılında 1.000 den az
1902 yılında 1.940 baş
1983 yılında 50.000 baş

Kaliforniya
“ A war of extermination will continue to be waged between the two races until the Indian race becomes extinct
(«Kızılderili ırkı yok olana kadar bu iki ırk arasında yürütülen imha savaşı devam edecektir»)		 ”

—Kaliforniya valisi Peter Hardeman Burnett (Ocak 1851), [72]

Batılılarla temas öncesi Kaliforniya Kızılderilileri dağılım haritası

Kaliforniya Kızılderili Soykırımı (California Indian Genocide, Genocide of California Indians[73], Great California Genocide[72], California Genocide[74][75], Genocides of California[76]): Batılılarla temas öncesi 300.000 nüfusa sahip olan Kaliforniya Kızılderilileri 1900 yılında 16.000 rakamına gerilemiştir[74]. 19. yüzyılın ikinci yarısında Kaliforniya'daki Avrupalı-Amerikalılar tarafından kendi özel çıkarlarını korumak ve geliştirmek için demokratik süreçleri ve mekanizmaları kullanarak yerli Kaliforniya Kızılderililerine karşı cinayet, tecavüz ve binlerce yerli Kızılderilinin köleleştirilmesi gibi araçlar kullanılarak kitlesel soykırım (mass genocide) uygulamıştır.[77] 1848 yılında Meksika'dan alınan Kaliforniya'da 1846 Kaliforniya Altına Hücumu sırasında yerli dağ kabilelerinin kadınları madenciler tarafından cariye, erkekleri köle ya da silah talim hedefi (shooting targets for sport) olarak kullanılmıştır[74]. Öldürülen Kızılderililer dönemin gazetelerinde manşetleri doldurmuştur[74]. 1850-1860 yılları arasında Beyaz yerleşimcileri yerli Kaliforniya Kızılderililerinden "korumak" amacıyla Beyaz milisleri kiralamak için Kaliforniya eyaleti 1.5 milyon dolar (ki bunun 250.000 kadarı federal hükûmet tarafından karşılanmıştır) ödemiştir[78] Avcı ve toplayıcı olan bu yerliler sonraki yıllarda genellikle küçük ve izole edilmiş Kızılderili rezervasyonu ve rancheria adı verilen kamplara yerleştirilmişler ve bu yeni yerleşimleri doğal kaynaklar bakımından fakir olup onların geçimlerini sağlayacak finansmandan da yoksun bırakılmışlardır.[79] Sonuç olarak Kaliforniya'nın yükselişi yerlilerin çöküşü pahasına yapılmıştır. Benjamin Madley, Lindsay C. Brendan ve Ed Castillo gibi bilim adamları Kaliforniya hükûmetinin bu yaptıklarını bir soykırım (genocide) olarak tanımlamaktadırlar.[80] Eyalet ve federal hükûmet arşivlerinde yüzlerce gazete makalesi, iddialar, dilekçeler ve diğer soykırım belgeleri bulunmaktadır.[77] Katliamlar ve soykırım sona erdiğinde Kaliforniya Kızılderili nüfusu % 90 azalmıştır.[77] 1840 yılında Kaliforniya'da yaklaşık 4.000 Avrupalı (yalnızca 400 kadarı Amerikalı) yaşıyordu[72]. Kaliforniya Altına Hücumu sırasında bu sayı artmış, artışla birlikte Kızılderili soykırımları da artmıştır. 1860 ların ortalarında hayatta kalan Kızılderili sayısı yalnızca 34.000 kişidir ve % 90 kadarının soyu kırılmıştır[72]. 1870 lerde federal hükûmet Kaliforniya'da Kızılderili rezervasyonları kurmak üzere harekete geçmiştir. 1875 ve 1877 yılları arasında 13 olan bu rezervasyonların sayısı 1930'da yeni kurulan 36 rezervasyonla artmıştır.[72]

1846-48 Meksika-Amerika Savaşını bitiren Guadalupe Hidalgo Antlaşmasının 1848 yılında imzalanmasıyla birlikte Kaliforniya'nın % 90'ını oluşturan 200.000 yerli Kızılderili ABD'nin bir parçası hâline gelmiş, fakat bir asır sonra sayıları azalarak 20.000 rakamına gerilemiştir.[81]

Yana Soykırımı (Yana Genocide)

Yana Soykırımı (Yana Genocide, Genocide of California's Yana Indians), kuzeymerkezî Kaliforniya'da yaşamış avcı ve toplayıcı Yana Kızılderililerine karşı Beyaz yerleşimciler tarafından 1850 lerde yapılan soykırım. Yanaların Yahi kabilesinden son kişi olan İşi'nin 28 Ağustos 1911 günü ölmesiyle birlikte Yana halkı ve dili Yanaca yok olmuştur. Yanaların 1847 öncesi nüfusunun 3.000 kişi olduğu tahmin edilmektedir.[82] Yanaların maruz kaldığı soykırım konusu üzerine esas olarak Yale Üniversitesi'nden tarihçi Benjamin Madley çalışmıştır.

Modok Soykırımı (Modoc Genocide)

Modok Soykırımı (Modok Genocide), kuzeydoğu Kaliforniya ile merkezî Güney Oregon'da yaşayan avcı ve toplayıcı Modok Kızılderililerine karşı Beyazlar tarafından 1851-1873 yıllarında yapılan soykırım.[83][84]

Yuki Soykırımı (Yuki Genocide)
Ana madde: Yuki Soykırımı
Etnik gulag olarak nitelendirilen Nome Cult çiftliğindeki Yukiler, yaklaşık 1858. Kapatıldıkları bu rezervasyon çiftliğinde çalıştırılan Yukilere yalnızca kişi başına günde altı buğday başağı olarak açlık diyeti (starvation diet) uygulanmış ve 1858 yılında rezervasyonu ziyaret eden bir San Francisco Alta California raportörü yetersiz beslenme ve hastalıklardan ölümler görüldüğünü rapor etmiştir.

Kuzeybatı Kaliforniya'da yaşayan avcı ve toplayıcı Yuki Kızılderilileri 1851-1910 yıllarında Kaliforniya eyalet yetkilileri tarafından bilinçli olarak soykırıma uğratılmışlardır[77][85][86][87] Kaliforniya'da kendini human («insan») olarak vasıflandıran birçok Beyaz yerleşimci tarafından Yukiler subhuman («insan-altı, alt-insan : insan olmayan, insanla aynı kategoride bulunmayan, insandan daha aşağıda bulunan») olarak görülmüştür. Yukilerin maruz kaldığı soykırım konusu üzerine esas olarak Yale Üniversitesi'nden tarihçi Benjamin Madley çalışmıştır. Ona göre Yuki felaketi dört evre olarak gelişim göstermiştir: birinci evre, yerleşimcilerin 1854 ve 1855 akınları ve daha sonra 1856 yılındaki yerleşimleri ile Yuki topraklarının gaspedilip kadın (squaw) ve çocukların (papoose) kaçırılması ve köleleştirilmesi; ikinci evre, 1857-1859 yıllarında Yukilerin orantısız güç doğrultusunda topluca öldürülmesi; üçüncü evre, Kaliforniya valisi tarafından kiralanan milis güçlerinçe Yukilerin avlanması; dördüncü ve son evre ise federal yetkililer tarafından Yukilerin rezervasyona kapatılması.[88] 1854-1864 yıllarında Yukilerin nüfusu:[89]

1854 yılında 6.000-20.000 kişi
1856 yılında 5.000+ kişi
1858 yılında 2.300-3.000+ kişi
1861 yılında 500-600+ kişi
1864 yılında 300-600 kişi

Viyot Soykırımı (Wiyot Genocide)

Viyot Soykırımı ya da 1860 Viyot Katliamı (1860 Wiyot Massacre, Wiyot Genocide, Indian Island Massacre): Kuzeybatı Kaliforniya'da yaşayan avcı ve toplayıcı barışçıl Viyot Kızılderilileri 26 Şubat 1860 tarihinde saldırıya uğramıştır. Beyaz yerleşimciler tarafından Humboldt County'de Eureka yakınlarında günümüzde Indian Island olarak bilinen Tuluwat adasında eşzamanlı üç saldırının birinde çoğu kadın ve çocuk yaklaşık 188 Kızılderili öldürülmüştür.[90][91][92][93]

Tolova Soykırımı (Tolowa Genocide)

Tolova Soykırımı (Tolowa Genocide), kuzeybatı Kaliforniya ile güneybatı Oregon'da yaşayan avcı ve toplayıcı Tolova Kızılderililerine karşı yerel beyaz milisler, gönüllüler ve yerleşimciler tarafından 1850-1860 yıllarında yapılan soykırım. Bu süreçte öldürülenlerin sayısı en az 250 en fazla 1.055 kişi olarak tahmin edilmektedir.[94] 1853 yılında Tolova Atabasklarına karşı Yontoket Katliamı ile Achulet Katliamı gerçekleştirilmiştir. 1855–56 Rogue Nehri Savaşları sonrası hayatta kalan 600 Tolova tehcire tabi tutulmuş ve Oregon'daki Kızılderili rezervasyonuna kapatılmışlardır. Tolovaların maruz kaldığı soykırım konusu üzerine esas olarak Yale Üniversitesi'nden tarihçi Benjamin Madley çalışmıştır.

Sand Creek Soykırımı (Sand Creek Genocide)

1864 Sand Creek Katliamı alan historiyografisinde belirgin biçimde bir soykırım olayı (genocidal event) örneğidir.[3] Albay John M. Chivington komutasındaki Üçüncü Colorado Süvari alayı 29 Kasım 1864 sabahı Şayenler ve Arapaholardan oluşan Sand Creek'teki reis Black Kettle'ın kampına yerliler uykudayken saldırır ve çok sayıda silahsız Kızılderili adam, kadın ve çocuk öldürülür ya da sakat bırakılır. Kolorado valisi John Evans «bütün bu düşman Kızılderilileri, bulunabilir her yerde, ülkenin düşmanları olarak, öldür ve yok et» (kill and destroy, as enemies of the country, wherever they may be found, all such hostile Indians < ABD Kongresi, House of Representatives, 1865, sayfa: 47) biçiminde talimat vermiştir. Bu politika daha sonra Chivington tarafından «küçük büyük hepsini öldür ve kafa derilerini yüz; bu sirkeler (bit yumurtaları) ve yavşaklar (bit yavrusu) büyür bit olur» (kill and scalp all, little and big; that nits made lice < ABD Kongresi, Senato, 1865, sayfa: 71) biçiminde tekrar edilir.[3] Amerikalı tarihçi Guenter Lewy'ye göre Kızılderili tarihi trajedilerle doludur, fakat bunlar bir soykırım değildir.[95]

ABD Kızılderili yatılı okulları

ABD Kızılderili yatılı okulları'nın Kızılderili İşleri Bürosu tarafından yeniden yapılandırılmasında Carlisle Indian Industrial School meslek lisesinin asimilasyon modeli esas alınmıştır. Carlisle, 1876 yılında ABD Ordusunun subayı Richard Henry Pratt tarafından eski bir askeri tesiste kurulmuştur ve Pratt o zamanlar «Kızılderili dostu» (friend of the Indians) olarak nitelendirilmiştir. 1892 yılındaki bir konuşmasında A great general has said that the only good Indian is a dead one. In a sense, I agree with the sentiment, but only in this: that all the Indian there is in the race should be dead. Kill the Indian in him and save the man[96] demiştir. Pratt, Kızılderilileri assimilation through total immersion yaptığını itiraf etmiştir.[96] Pratt gibi "Kızılderili dostları" fiziksel soykırımdan ziyade kültürel soykırımı savunmuştur.[97] Bu okullarda Kızılderililere karşı kültürel soykırım (cultural genocide) yapılmıştır[98]. Fiziksel ve kültürel soykırım uygulanan bu okulların fiziki altyapısı, müfredatı ve yatılı okulların temel felsefesi gereği bütün yerli kültürünü ve onların anadilini silme ve hatta hayatlarını asimile etme amaçlanmıştır.[99] Bu okullarda genetik ve kültürel soykırım (cultural and genetic genocide) görülür.[100] Alaska yerlileri bu yatılı okullarda zorla Hristiyanlaştırılmışlardır.[101]

Meksika
Ana madde: Meksika Kızılderili savaşları

1984-1985 yıllarında Oaxaca eyaletinde Triki (Triqui, Trique) Kızılderilileri topraklarından çıkarabilmek için uydurma suçlamalarla hapsedilmiştir.[102]

Yaki Soykırımı (Yaqui Genocide)

Yaki Soykırımı (Yaqui Genocide[103]), Yaki savaşları sırasında 18 Ocak 1900 günü cereyan eden Mazocoba Katliamı[104] ya da Mazocoba Savaşı[105] adı verilen olaylarda Meksika ordusu tarafından Sonora eyaletindeki Yaki Kızılderililerine karşı girişilen katliamda yüzlercesi öldürülmüş ya da yaralanmış ve 1000 kişi de esir alınmıştır. Meksika'nın 29. başkanı ve diktatör Porfirio Diaz'ın imha ve tehcir politikaları yüzünden Yucatan'daki henequen tarlalarında ya da Oaxaca'daki şekerkamışı tarlalarında çalıştırılmak üzere götürülen Yakilerin çoğu kötü muamele yüzünden ölmüştür. Tahmini 30.000 kişilik nüfusu sahip olan Yakilerin 8.000 ilâ 15.000 kadarı 1902 ile 1908 yılları arasında sürgün edilmiştir.[105][106][107] American Museum of Anthropology için Hyde Expedition himayesinde Çek biyolojik antropoloji uzmanı Aleš Hrdlička 1902 yılında katliam alanından soykırım kurbanlarına ait fiziksel kalıntılardan örnek almıştır ve bazı bilginler Hrdlička'yı bu yüzden antropolojik ırkçılık yapmakla suçlamıştır.[108]

Guatemala
Ana madde: Guatemala İç Savaşı

Guatemala Maya Soykırımı (Guatemalan Maya Genocide)

Guatemala Maya Soykırımı (İng. Guatemalan Maya Genocide, Guatemalan Genocide, Mayan Genocide, Silent Holocaust ; İsp. genocidio guatemalteco, genocidio maya), Guatemala hükûmeti ile Guatemala Kızılderililerinden olan yoksul Maya köylüleri tarafından desteklenen solcu isyancı gruplar arasında süren 1960-1996 yıllarındaki iç savaş sırasında, özellikle de 1981-1983 yıllarında Guatemala hükûmeti tarafından Maya Kızılderililerine karşı soykırım işlenmiştir.[109][110][111][112] Guatemala ordusu 626 Maya köyüne saldırı düzenlemiş ve 200.000 kadar Maya Kızılderilisi vahşice öldürülmüştür. İç savaş sırasında Guatemala hükûmeti ABD tarafından desteklenmiş ve silah yardımı yapılmıştır.[113] 1982-1983 yıllarında Guatemala'nın 26. başkanı Efraín Ríos Montt görevde idi. Aynı dönemdeki ABD başkanı ise Ronald Reagan'dır. Comisión para el Esclarecimiento Histórico (CEH) tarafından hazırlanan raporda ABD'nin iç savaş ve soykırımda para ve eğitim desteği sağladığı belirtilmiştir.[114]

Fransız Guyanası

Vayana Soykırımı (Wayana Genocide)

Vayana Soykırımı (Wayana Genocide): Fransız Guyanası'nda yaşayan avcı ve toplayıcı Vayana (Wayana, Uaiana, Ajana, Ojana, Waiano, Alucuyana, Guaque, Orcocoyana, Urukuena, Pirixi) Kızılderililerine karşı girişilen ve sorumlusu Fransız hükûmeti olan soykırım.[115]

Ekvador
Çevreye zararlı Lago Agrio petrol sahası atıkları

Ekvador'da çevre yasalarının eksikliği yüzünden Ekvador Kızılderilileri çevre kirliliğine maruz kalmışlardır. 1993 yılında aralarında Cofan, Siona, Huaorani ve Quichua gibi Kızılderili halklarının da olduğu 30.000 Ekvadorlu Lago Agrio petrol sahasında petrol çıkaran ABD petrol şirketi Texaco ile enerji şirketi Chevron Corporation aleyhine dava açmıştır. Texaco şirketi yerel halka zarar veren atıkları kaldırmamıştır.[116] Ucu yerli halka dokunan bu çevre felaketi kimilerine göre çevre ırkçılığı (environmental racism) kimilerine göreyse bir soykırımdır.[117]

Peru

Peru en büyük Kızılderili nüfusu (% 45) barındıran ülkedir.[118] Amazon bölgesinde 16 dil ailesinde 65 ten fazla etnik grup bulunur[119] Peru Amazonları'nda tomrukçular tarafından yapılan kaçak ağaç kesimi bölgedeki temas kurulmamış Kızılderili kabilelerinin kültürel soykırımını teşvik edicidir.[120]

Keçuvaların mitolojisinde geçmişteki soykırımların tarihî yansımaları görülür. Bunlardan Nak'aq ya da Pishtaku («kasap») figürü yerli halkı öldürüp bedenlerindeki yağı dışarı atan berbat bir Beyaz katildir.[121] Diğeri ise kanlı bir nehir hakkındaki şarkıdır.[122]

Kısırlaştırma

Japon kökenli Peru devlet başkanı Alberto Fujimori döneminde (1996-2000) Keçuva ve Aymara kadınlarının aile planlaması kapsamında 1996 yılındaki zorla kısırlaştırılma (compulsory sterilization, forced sterilization, enforced sterilization) kampanyası soykırım olarak görülmektedir.[123][124] En az 200.000 Kızılderili kadını kısırlaştırılmıştır.[125] 21 Ekim 2011 günü Peru başsavcısı José Bardales 2009 yılında zamanaşımına uğrayan zorunlu kısırlaştırma davasını insanlığa karşı işlenen suçlar dahilinde değerlendirerek yeniden açmıştır.[126]

Paraguay

Aché Soykırımı (Aché Genocide)

Aché Soykırımı (Aché Genocide): Paraguay'ın doğusunda Tupi-Guarani dillerinin Guarani dilleri grubundan bir Guarani dili konuşan avcı ve toplayıcı Aché (Ache-Guayaki, Axe, Guayakí, Guoyagui, Guaiaqui) Kızılderililerine karşı girişilen soykırım. 1960 larda Kuzey Aché boyu Paraguay'da Batılıların en geç temas kurduğu son büyük Kızılderili kabilesidir. Temastan sonra sömürgeciler, ağaç tomrukçuları ve sığır çiftçileri tarafından sürekli eziyete maruz kalmışlardır. Bu Beyazlar sistematik biçimde Aché köylerine baskınlar düzenlemiş erkekleri öldürülüp, kadın ve çocukları kaçırılmıştır. 1970 lere kadar bölgede Aché çocukları açıkça satılmıştır. Kuzey Aché kabilesine yapılanlar kimilerince pacification olarak nitelendirilirrken, Alman antropolog Mark Münzel'e göre açıkça soykırımdır. Paraguay askeri yetkilileri tarafından zorla kapatıldıkları rezervasyonda kasıtlı olarak öldürülmüş, çocuklar ise satılıp uzaklara götürülmüştür. Münzel'e göre kaydedilenler buzdağının görünen yüzüdür.[127][128][129] 1970'li yıllarda Londra merkezli insan hakları odaklı sivil toplum örgütü olan Survival International Paraguay hükûmetinin Aché Kızılderililerine karşı soykırım yaptığını belirtmiştir.[130] Aché Kızılderililerine yapılanlar ekonomik kaynakların kontrolünü elde etmeyi amaçlayan faydacı soykırım (utilitarian genocide) örneğidir.[10] Günümüzde Aché nüfusu 1.420 (2006: 1000) kişidir.[131]

Uruguay

Charrúa Soykırımı (Charrúa Genocide)

Charrúa Soykırımı (İng. Charrúa Genocide, İsp. genocidio de la población charrúa[132]): 19 yüzyılda uygulanan kasıtlı bir soykırım sonucunda, Uruguay'ın ana yerli halkı olan Charrúa Kızılderililerinin tamamı yok olmuştur.[133][134] Charrúa Kızılderilileri 11 Nisan 1831 tarihinde Salsipuedes denen yerde Uruguay'ın ilk başkanı olan Fructuoso Rivera'ın yeğeni Bernabé Rivera liderliğindeki bir grup tarafından katledildiler. Bernabé Rivera tarafından toplantıya davet edilen Kıızlderililer pusuya düşürülmüş, erkekleri öldürülüp kadın ve çocukları esir alınmıştır[135] Katliamdan yalnızca birkaçı kurtulmuştur. Bu katliamdan dört ay sonra Rivera liderliğinde Mataojo'da başka bir katliam daha yapılmıştır.[136] Uruguay'ın yerli halklarının soyu Avrupalı yerleşimciler tarafından 19. yüzyıla kadar imha ve ayrımcılık politikalarıyla tamamen tüketilmiştir[137].

Arjantin

Arjantin'de Arjantin Kızılderililerinin nüfusu 600.329[138] kişidir ve 2004 yılı itibarıyla yerli grup sayısı 35 tir[139].

19. yüzyılın sonunda, ağırlıklı olarak Gran Chaco, Pampa ve Patagonya yörelerindeki Kızılderililerin özerkliğini kırmak için soykırım, nefret (hatred) ve şiddet ana yoldu.[140] Bu yörelerde yeni sömürgecilik modernitesi sonrası yerlilere karşı katliam başlamış, binlercesi imha edilmiştir.[141]

Chaco Soykırımı

Chaco Soykırımı (Genocidio en el Chaco)

19 Temmuz 1924 tarihinde Napalpí Katliamı olarak anılan olaylarda kuzeydoğu Arjantin'deki Chaco eyaletinde kadın ve çocuk dahil 400 kadar Toba Kızılderilisi 130 kadar Arjantin polisi, sığırtmaç (rancher) ve Beyaz yerleşimci tarafından machete adı verilen palalarla katledilmiştir.[142][143][144]

Şili - Arjantin

Selknam Soykırımı (Selk'nam Genocide)
Selknam Soykırımı sırasında Selknam Kızılderililerine karşı insan avı başlatan Arjantinli mühendis Julius Popper(?) ve hemen yanıbaşında avlanmış yerde yatan bir Selknam Kızılderilisi

Selknam Soykırımı (İng. Selknam Genocide, Selk'nam Genocide ; İsp. genocidio de los selk'nam, genocidio selknam, genocidio selk'nam, genocidio ona): Arjantin ve Şili'nin güney ucunda Patagonya bölgesinde ve Ateş Toprakları'nda yaşayan avcı ve toplayıcı Selknam (Selk'nam, Ona, Onawo) Kızılderililerine karşı girişilen soykırım.[145][146][147][148][149] Selknamların İspanyol sömürgecilerle karşılaşması az olmuştur. Ateş Toprakları Altına Hücumu sırasında Beyazlarla karşılaşsalar da, esas yoğun karşılaşma 19. yüzyılın sonlarında olmuştur. Arjantin ve Şili hükûmetleri 19 yüzyılda Ateş Toprakları'nı bölüşmeye başlamıştır. Koyun yetiştiriciliğinin bölgede başlatılmasından sonra Avrupalı, Arjantinli ve Şilili yerleşimciler ile yerliler arasında çatışmalar başlamıştır. Büyük koyun yetiştirici şirketleri tarafından finanse edilen insan avı vaşlatılmış ve ölü getirilen her Selknam adamı için cazadores de indios («Kızılderili avcıları») denen ödül avcılarına dönemin değerleriyle 1 İngiliz sterlini verilmiştir. Öldürdüğünün kanıtı olarak bu Kızılderililerin kafası, elleri ya da kulakları getirilmiştir. Kızılderililere karşı yapılan saldırgan baskılar 20. yüzyılda da devam etmiştir.[150] Son "safkan" Selknam Kızılderilisi olan Ángela Loij 1974 yılında ölmüştür. 2004 yılında 91 yaşında ölen Enriqueta Gastelumendi en son ölen Selknamdır.[151] Selknamcayı konuşan son kişi 1980 lerde ölmüştür ve UNESCO'nun 2010 Atlasına (Atlas of the World's Languages in Danger) göre artık ölü dildir.[150] Soykırımın ana sorumlusu mühendis Julius Popper'dir ve bizzat kendisinin öldürdüğü Kızılderililerin sayısı bilinememektedir.[152]

Brezilya

Brezilya Kızılderili Soykırımı (Port. genocídio dos índios brasileiros, genocídio brasileiro): Brezilya Kızılderilileriyle ilk teması 21 Nisan 1500 tarihinde Portekizliler kurmuştur. Brezilya'da 1500 yılında 1000 değişik kabile bulunurken, bugün bu sayı 215 tir ve 1500 yılındaki Brezilya Kızılderililerinin nüfusu 5 milyon iken bugün yalnızca 350.000 kişidir.[153] Günümüzde Brezilya Kızılderililerine ait yasal yer (parques e terras indigenas) sayısı 625 tir ve bunlar Brezilya'nın % 12,33 kısmına denk gelir.[154] Bunlardan Fundação Nacional do Índio (FUNAI ya da Funai) adlı devlet kuruluşu sorumludur. Devlet başkanı Getúlio Vargas tarafından 1943 yılında bir kanun hükmünde kararname ile 19 Nisan günü Brezilya Kızılderili Günü (Dia do Índio) olarak kutlanmaya başlamıştır ve bu gün daha çok okullarda yerliler gibi giyinerek kutlanmaktadır. Günümüzde Brezilya Kızılderililerine yapılanlar ekonomik kaynakların kontrolünü elde etmeyi amaçlayan faydacı soykırım (utilitarian genocide) örneğidir.[10]

Brezilya Kızılderili Soykırımı (Brazilian Indian Genocide 1957 - 1968): 1950 lerin sonlarında, Brezilya Kızılderilileri şiddet kullanılarak pasivize ve entegre edilmeye çalışılmştır. Bunların gerçek boyutu Figueiredo'nun raporunun 1967 yılında tamamlanmasıyla ortaya çıkmıştır. 5.000 sayfalık bu raporda, katliam, işkence ve bakteriyolojik savaş gibi ağır suçlar, kölelik ve cinsel istismar yer almıştır ve dünya çapında protestolara sebep olmuştur.[155]

  • Awá Genocide (Port. genocídio dos Awá-Guajá): Doğu Amazon ormanlarında yaşayan ve sayıları ancak 300 kişi kalan Awá-Guajá (Awá, Guajá) Kıızlderililerinin soyu tehlikededir ve soykırıma açıktır.
  • Kaiowá-Guarani Genocide, Guarani-Kaiowá Genocide (Port. genocídio dos Guarani Kaiowá): Mato Grosso do Sul eyaletindeki Guarani-Kaiowá (Kaiowá-Guarani, Kaiwá, Kaiova, Kayova, Caiua, Caiwa, Caingua, Cayua) Kızılderililerinin soyu tehlikededir ve soykırıma açıktır.

Yanomami Soykırımı (Yanomami Genocide)

Yanomami Soykırımı (İng. Yanomami Genocide, Yanomami Holocaust; Port. genocídio Yanomami): kuzeybatı Brezilya ile güney Venezuela sınırında Yanomami dillerini konuşan avcı ve toplayıcı Yanomami (Yąnomamö', Yanomama) Kızılderililerine karşı 1974-1993[156] yılları arasında girişilen soykırım. Brezilya'da 1993 yılında yasa dışı maden arayan Beyazlar (garimpeiros) tarafından Yanomamilere karşı girişilen Haximu Katliamı (ya da Yanomami Katliamı) sırasında 16 (fakat The Globe and Mail ile The New York Times gazetelerine göre: 73[157][158]) Kızılderilinin öldürülmesi Indianist Missionary Council tarafından açıklanan 7 Ağustos 2006 tarihli bültenine göre Brezilya Yüksek Federal Mahkemesi (STF) tarafından Haximu Katliamı soykırım gibi olduğu belirtilmiştir.[159][160] Yanomamiler geç temas kurulan halklardandır ve Batılılarla ilk sürekli temas 1940-1960 larda olmuştur.[161]

Akuntsu Soykırımı (Akuntsu Genocide)

Akuntsu Soykırımı (Akuntsu Genocide): Brezilya'nın Rondônia eyaletinde Tupi-Guarani dillerinin Tupi dilleri grubundan bir dil konuşan avcı ve toplayıcı Akuntsu (Akunt'su, Akunsu) Kızılderililerine karşı girişilen soykırım. İlk kez 1995 yılında Fundação Nacional do Índio (Funai) tarafından resmi olarak temas kurulan Akuntsuların 1980 lerde sığır çiftçisi Beyazlarca katliama uğradığı anlaşılmıştır.[162] 1985 yılında katliam mahallinin buldozerlerle örtüldüğü Funai tarafından tespit edilmiştir.[163] 2010 yılındaki nüfusları yalnızca 5 (beş) kişidir[164]

Botokudo Soykırımı (Botocudo Genocide)

Botokudo Soykırımı (İng. Botocudo Genocide; Port. genocídio dos índios botocudos): doğu Brezilya'da (Mato Grosso, Minas Gerais, São Paulo) yaşayan avcı ve toplayıcı Botokudo (Krenak) Kızılderililerine karşı girişilen soykırım.[165][166] Krenakların 2010 yılındaki nüfusu yalnızca 350 kişidir.[167]

Capacete Katliamı (Helmet Massacre)

Capacete Katliamı (İng. Helmet Massacre; Port. massacre do Capacete, massacre dos ticunas): Brezilya'nın Amazon bölgesinde yaşayan Tikuna (Ticuna, Tucuna, Tukuna, Magüta) Kızılderililerine karşı 28 Mart 1988 tarihinde Oscar Almeida Castelo Branco liderliğindeki tomrukçular (Port. madeireiros) tarafından yapılan katliam. Adını Boca do Capacete'den alır. Amazonas eyaletinin beşkenti Manaus'a 1116 km uzaklıktaki Constant Benjamin kasabasında olan katliamda 4 Kızılderili öldürülmüş, 23 tanesi yaralanmış ve 10 kişi de kayıptır. Uluslararası yankı bulmuştur. Başlangıçta "adam öldürme" (Port. homicídio) olarak tanımlanan katliam, 1994 yılında Brezilya mahkemeleri tarafından "soykırım" (Port. genocídio) olarak kabul edilmiştir.[168] Suçlu 13 adam 2001 yılında soykırım suçundan mahkûm edilmiştir. Fakat, Kasım 2004 tarihinde Brezilya federal temyiz mahkemesinde suçluların lideri soykırım suçundan beraat etmiş, diğer tomrukçuların 15-25 yıl olan cezaları da 12 yıla indirilmiştir.

Misyonerlerin soykırıma etkisi

Kuzey Amerika'daki Kızılderililerin Hristiyanlaştırılmaları sürecinde misyonerlerin etkisi genelde yıkıcı olmuştur ve sonuçları kültürel soykırım olarak yansır.[169]

Kolomb Günü ile Şükran Günü
İlk Şükran Günü yemeği, Jean Leon Gerome Ferris 1912-1915 arası

12 Ekim 1492 tarihi Kızılderililer için trajik bir gündür ve o günü Kolomb Günü olarak kutlamak, soykırım, kölelik, tecavüz ve yağma (en:plunder) mirasını kutlamak demektir.[12] Amerikalı antropolog Jack Weatherford'a göre Kolomb Günü'nü kutlamak, Amerikalıların Kızılderililerin tarihteki en büyük soykırım dalgalarını kutlaması anlamına gelmektedir.[170] 1990 yazında, Kuzey ve Güney bütün Amerika kıtasındaki Kızılderili gruplarından 350 temsilci Kolomb Günü kutlamalarına karşı olduklarını göstermek üzere ilk Intercontinental Gathering of Indigenous People in the Americas toplantısını Ekvador'un başkenti Quito'da yapmıştır. Sonraki yaz, Davis, Kaliforniya'da Quito konferansını takip eden bir toplantıda yüzden fazla Kızılderili bir araya gelmiş ve 12 Ekim 1992 gününü "Uluslararası Yerli Halklar Dayanışma Günü" olarak ilân etmişlerdir. ABD'nin en büyük ekümenik yapılanması olan National Council of Churches, Kolomb Günü kutlaması yapmaktan kaçınmaları konusunda Hristiyanları uyarmış ve demiştir: sonradan gelenler için yeni özgürlük, umut ve fırsat olan Kolomb Günü, yerliler için zulüm, bozulma ve soykırım için bir fırsat günüdür.[171]

Benzer şekilde Şükran Günü kutlamaları ABD Kızılderililerine karşı yapılan soykırımın kutlaması olarak görülmektedir.[13]

Tarih yazımı

Kuzey Amerika'da ve Yerli Amerika'da soykırım çalışmalarının historiyografisi (tarih yazımı) ağır ilerlemektedir[3]. Büyük ölçüde sonuçsuz definitionalist tartışma tuzaklarından kaçınarak, soykırım Kuzey Amerika'da yaygın olsun ya da olmasın ortaya konması ve polemikten uzak bilginlerin bilim literatürüne değerli katkıları olmuştur. Dengeli ve dikkatle araştırılmış, bölgesel ya da tematik dar (monografik) çalışmaların genişleyerek sürmesi ve ileriki yıllarda artması beklenmektedir. Gelecek yıllarda yapılacak daha derin ve kapsamlı çalışmalar Kuzey Amerika'nın geçmişini ortaya koyacaktır[3].

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. "American Indian Genocide Museum". 23 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2013.
  2. Native American Genocide Still Haunts United States 12 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. By Leah Trabich
  3. Brenden Rensink (2011), Genocide of Native Americans: Historical Facts and Historiographic Debates 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Dissertations, Theses, & Student Research, Department of History, University of Nebraska - Lincoln, 1-1-2011
  4. Thornton, Russell (1990). American Indian Holocaust and Survival: A Population History since 1492. Norman: University of Oklahoma Press. 312 pp.
  5. "American Indian Holocaust". 2 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2013.
  6. Stannard, David (1992). American Holocaust: The Conquest of the New World. New York: Oxford University Press. 358 pp.
  7. Constance Cappel (2007). The smallpox genocide of the Odawa tribe at L'Arbre Croche, 1763: the history of a Native American people. Edwin Mellen Press. ISBN 0-7734-5220-6.
  8. Bradford, William C. (2006). "Acknowledging and Rectifying the Genocide of American Indians: 'Why is it That They Carry their Lives on Their Fingernails?'" 20 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Metaphilosophy 37 (3-4): 515-543.
  9. Johnston, Sharon (1996). The Genocide of Native Americans: A Sociological View 12 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 1996.
  10. Hitchcock & Twedt 1997, sayfa: 547
  11. Hitchcock & Twedt 1997, sayfa: 537
  12. Apology To The Native American Indians 3 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. By Dr. Mary Hamer, M.D
  13. Thanksgiving: Celebrating the Genocide of Native Americans 6 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by Gilbert Mercier. News Junkie Post. November 25, 2010
  14. "An apology from the BIA". tahtonka (Global Culture, Exploring the Humanities of Humans). 2000. 9 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2010.
  15. Office of the High Commissioner for Human Rights. Genocide Convention 2 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  16. Hutton, Paul Andrew. 1999. Phil Sheridan and His Army. p. 180
  17. Worldwide Epidemics 1999 20 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Genealogy Inc
  18. The Demon in the Freezer 20 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Randomhouse.com. Retrieved on 2011-12-06.
  19. Alonso de Góngora Marmolejo Historia de Chile desde su descubrimiento hasta el año 1575 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Cervantesvirtual.com. Retrieved on 2011-12-06.
  20. Boraas AS (1991). Peter Kalifornsky: A Biography. In: A Dena’ina Legacy — K’tl’egh’i Sukdu: The Collected Writings of Peter Kalifornsky (Kari J, Boraas AS, eds). Fairbanks, AK: Alaska Yerli Dil Merkezi, University of Alaska Fairbanks. s. 475.
  21. Cook, Noble David. Born To Die, pp. 1-11.
  22. The Story Of... Smallpox 25 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Pbs.org. Retrieved on 2011-12-06.
  23. Henderson DA; Inglesby TV; Bartlett JG; Ascher, MS; Eitzen, E; Jahrling, PB; Hauer, J; Layton, M; McDade, J (1999). "Smallpox as a biological weapon: medical and public health management. Working Group on Civilian Biodefense" (PDF). JAMA. 281 (22). ss. 2127-37. doi:10.1001/jama.281.22.2127. PMID 10367824. 7 Mart 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2013.
  24. Norrell, Brenda (23 Eylül 2004). "Remembering Indian Genocide in Texas". AlterNet.org. 1 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2012.
  25. Alfred W. Crosby, The Columbian Exchange Westport, 1972, p. 47
  26. Kohn, George C. (2008). Encyclopedia of plague and pestilence: from ancient times to the present. Infobase Publishing. s. 160. ISBN 0-8160-6935-2.
  27. Worldviews: Contact and Change (Alberta grade 8 social studies textbook), sayfa: 233.
  28. Quoted in Tzvetan Todorov, The Conquest of America: The Question of the Other (1999:136).
  29. Silent Killers of the New World. millersville.edu
  30. Cook, Noble David (2004). "Smallpox or Bartonellosis?": Comment on "Epidemics and Demographic Disaster in Colonial Latin America: A Reassessment" (PDF). 18 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2013.
  31. Berrin, Katherine & Larco Museum. The Spirit of Ancient Peru:Treasures from the Larco Museum|Museo Arqueológico Rafael Larco Herrera. New York: Thames and Hudson, 1997.
  32. Diego Barros Arana, Historia general de Chile, Tomo Segundo 27 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., pg. 51 note 87, pg. 231–232.
  33. Dutch Children's Disease Kills Thousands of Mohawks 17 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Paulkeeslerbooks.com. Retrieved on 2011-12-06.
  34. Smallpox 7 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The Canadian Encyclopedia
  35. Lange, Greg. (2003-01-23) Smallpox epidemic ravages Native Americans on the northwest coast of North America in the 1770s 10 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Historyink.com. Retrieved on 2011-12-06.
  36. Houston CS, Houston S (2000). "The first smallpox epidemic on the Canadian Plains: In the fur-traders' words". Can J Infect Dis. 11 (2). ss. 112-5. PMC 2094753 $2. PMID 18159275.
  37. Rich, E. E. and Johnson, A. M. (1952). Cumberland House Journals and Inland Journals 1775–82. Londra: The Hudson’s Bay Record Society.
  38. Rich EE (1967). The Fur Trade and the Northwest to 1875 (11th bas.). McClelland and Stewart Limited.
  39. Paul Hackett (2002). A Very Remarkable Sickness. University of Manitoba Press. ISBN 0-88755-659-0.
  40. Fenner, Frank, Donald A. Henderson, Isao Arita, Zdenek Jezek, and Ivan Danilovich Ladnyi. Smallpox and its Eradication. Geneva: World Health Organization, 1988. WHO Library Database.
  41. Fenn EA (2001). Pox Americana: The Great Smallpox Epidemic of 1775–82 (1st bas.). Hill and Wang. ISBN 0-8090-7820-1.
  42. "Groundhog day at the wolf wars". 5 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2007.
  43. Lewis Cass and the Politics of Disease: The Indian Vaccination Act of 1832 5 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Muse.jhu.edu. Retrieved on 2011-12-06.
  44. "The Journal of Christopher Columbus (1492)". 7 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2013.
  45. Stone, Edward T. (1975). Columbus And Genocide 7 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. American Heritage October 1975
  46. "Arawaks and Caribs: Genocide in Paradise". 7 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2013.
  47. Keegan, William F., "Destruction of the Taino" in Archaeology. January/February 1992, sayfa: 51-56
  48. Yale University Genocide Studies Program: Hispaniola 6 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  49. "Celebrating Genocide". 6 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2013.
  50. Morison 1955, sayfa: 129
  51. Antonio de Moya, E. (l993). "Animación sociocultural y polisíntesis en la transformación del sistema educativo Dominicano." La Revista de Educación. 1(2): 6-10.
  52. Du Tertre, Jean Baptiste, 1667: Histoire Generale des Antilles... 2 vols. Paris: Jolly
  53. Lea, David (2001). A Political Chronology of the Americas. Routledge. s. 201. ISBN 1-85743-118-9.
  54. MacLellan. Louisbourg. Appendix: Scalping ; John Grenier. The first way of war: American war making on the frontier, 1607-1814 Cambridge University Press. 2005.
  55. Cave, Alfred A., The Pequot War, University of Massachusetts Press, 1996, sayfa: 144–154.
  56. Lion Gardiner, "Relation of the Pequot Warres", in History of the Pequot War: The Contemporary Accounts of Mason, Underhill, Vincent, and Gardiner (Cleveland, 1897), p. 138; Ethel Boissevain, "Whatever Became of the New England Indians Shipped to Bermuda to be Sold as Slaves," Man in the Northwest 11 (Spring 1981), pp. 103-114; Karen O. Kupperman, Providence Island, 1630-1641: The Other Puritan Colony (Cambridge, MA: Harvard University Press, 1993), p. 172
  57. John Winthrop, Journal of John Winthrop. ed. Dunn, Savage, Yeandle (Cambridge, MA: Harvard University Press, 1996), 228.
  58. Rubinstein, WD (2004). "Genocide and Historical Debate: William D. Rubinstein Ascribes the Bitterness of Historians' Arguments to the Lack of an Agreed Definition and to Political Agendas". History Today. Cilt 54.
  59. "The Beothuk of Newfoundland". Visitnewfoundland.ca. 20 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2013.
  60. Neu, Dean, and Therrien, Richard (2003). Accounting for Genocide: Canada s Bureaucratic Assault on Aboriginal People. Winnipeg, MB: Fernwood Publishing - Zed Books. 192 pp.
  61. Hidden from history: The canadian Holocaust 26 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. The Untold Story of the Genocide of Aboriginal Peoples by Church and State in Canada. The Truth Commission into Genocide in Canada, 2001
  62. David B. MacDonald and Graham Hudson (2011). “The Genocide Question and Indian Residential Schools in Canada” 11 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  63. "Cultural Genocide - Boarding schools". 2 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2013.
  64. Anderson Eugene Newton and Anderson, Barbara A. (2013). Warning Signs of Genocide: An Anthropological Perspective. Lexington Books ISBN 978-0-7391-7515-6
  65. Leah Trabich, Leah (1997). Native American Genocide Still Haunts United States 12 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. An End To Intolerance, volume 5, June 1997
  66. Cesarani 2004, sayfa: 381
  67. David E. Stannard, American Holocaust: The Conquest of the New World, Oxford University Press, 1993.
  68. Cesarani 2004, sayfa: 380–381
  69. United States (1894, 1994 reprint). Report on Indians taxed and Indians not taxed in the United States (except Alaska). U.S. Government Printing Office. s. 637. 28 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2013. Tarih değerini gözden geçirin: |tarih= (yardım)
  70. Macdonald, Jim (2005). Genocide Against the American Indian, Destruction of the Buffalo, & Imperialism in Iraq 2 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. October 12, 2005, 7PM, Flemming Center, Washington, DC
  71. Cody, Col. William F: The Adventures of Buffalo Bill Cody, 1st ed. page viii. New York and London: Harper & Brother, 1904
  72. The Great California Genocide 22 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., January 27, 2011
  73. Coffer 1977
  74. "California Genocide". 8 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2013.
  75. California Genocide 21 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. By : Mike Connolly
  76. "Genocides of California". 26 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2013.
  77. Brendan C. Lindsay (2012), Murder State: California's Native American Genocide, 1846-1873 22 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. University of Nebraska Press, Lincoln, NE, pp. 455
  78. "California Militia and Expeditions Against the Indians, 1850–1859". Militarymuseum.org. 18 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2012.
  79. "INDIANS of CALIFORNIA – American Period". Cabrillo.edu. 25 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2012.
  80. Benjamin Madley, American Genocide: The California Indian Catastrophe, 1846–1873, Yale University Press, 2012.]
  81. California Indians- Double Genocide. Native American Right Fund Announcement, volume 1, no. 4, September 1972
  82. Madley, Benjamin (1997). "The Genocide of Californis's Yana Indians". In Centuries of Genocide, essays and eyewitness accounts. Edited by Samuel Totten and William S. Persons. Fourth edition published 2013
  83. The Modoc Genocide in Northern California and Southern Oregon, 1851-1873 2 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by Benjamin Madley, Yale University, USA
  84. The Modoc Genocide, 1851‑1873 3 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by Benjamin Madley, Yale University
  85. Madley, Benjamin (2004). "Patterns of frontier genocide 1803–1910: the Aboriginal Tasmanians, the Yuki of California, and the Herero of Namibia." 26 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 'Journal of Genocide Research (2004), 6(2), June, 167–192.
  86. Madley, Benjamin (2008). "California's Yuki Indians: Defining Genocide in Native American History." Western Historical Quarterly 39( 3): 303-332.
  87. Carranco, Lynwood, and Estle Beard (1981). Genocide and Vendetta: The Round Valley Wars of Northern California. Norman: University of Oklahoma Press. 384 pp.
  88. Madley 2008, sayfa: 310
  89. Madley 2008, sayfa: 329
  90. "In 1860 six murderers nearly wiped out the Wiyot Indian tribe—in 2004 its members have found ways to heal" 26 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., SFGate.com
  91. Michno 2003, sayfa: 72–73
  92. Heizer 1993
  93. Rohde, Jerry (25 Şubat 2010). "Genocide and Extortion: 150 years later, the hidden motive behind the Indian Island Massacre". North Coast Journal. 4 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2012.
  94. Author discusses Tolowa genocide 2 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by Anthony Skeens, The Triplicate, May 24, 2011
  95. Lewy, Guenter (2004). "Were American Indians the Victims of Genocide?" 2 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Commentary, September, 55-63.
  96. Charla Bear, "American Indian Boarding Schools Haunt Many" 7 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Part 1, NPR, 12 May 2008, accessed 5 July 2011
  97. David B. MacDonald and Graham Hudson (2011). Reparations and American Indian Boarding Schools: A Critical Appraisal 12 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by The Boarding School Healing Project
  98. Adams, David Wallace (1995). Education for Extinction: American Indians and the Boarding School Experience, 1875-1928. Lawrence: University of Kansas Press. 396 pp.
  99. Churchill, Ward (2004). Kill the Indian, Save the Man: The Genocidal Impact of American Indian Residential Schools. San Francisco, CA: City Lights Books. 128 pp.
  100. Smith, Andrea (2005). Conquest: Sexual Violence and American Indian Genocide. Cambridge, MA: South End Press. 250 pp.
  101. La Belle, Jim and Stacy L. Smith (2005), Boarding School: Historical Trauma among Alaskaís Native People 20 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. University of Alaska, Anchorage National Resource Center for American Indian, Alaska Native, and Native Hawaiian Elders
  102. Hitchcock & Twedt 1997, sayfa: 538
  103. Griffith 1992, sayfa: 94
  104. "Yaqui history: A Short History". 6 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2013.
  105. "History of Mexico - The State of Sonora". 8 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2013.
  106. Vandervort, sayfa: 237-239
  107. "History Department at Brown University". 6 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2013.
  108. "XI Southwest Symposium Building Transnational Archaeologists: Collaborating Across Cultures". 2 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2013.
  109. "Human Rights Testimony Given Before the United States Congressional Human Rights Caucus (Human Rights Watch Press release, )". Hrw.org. 16 Ekim 2003. 11 Kasım 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2009.
  110. "Yale University: Genocide Studies program : Guatemala". 1 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2013.
  111. El genocidio de la población maya-ixil 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İspanyolca)
  112. Justice for Genocide in Guatemala 29 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. NISGUA (Network in Solidarity with the People of Guatemala)
  113. Guatemala (Mayan) Genocide: 1981-1983 ‘The Silent Holocaust’
  114. U.S. Role in Genocide in Guatemala 11 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Monday, March 1, 1999
  115. Sallantin, Thierry & Keulig, Steffen (2006)
  116. Copland, Liesl; Kamen, Jon; Berlinger, Joe. 2009. Crude: The Real Price of Oil; United States. Entendre Films, Red Envelope Entertainment.
  117. "Kerry Kennedy Accuses Chevron of Cultural Genocide in Ecuador Rainforest". 6 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2013.
  118. "People and Society: Peru." 5 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. CIA - The World Factbook. Retrieved 28 Dec 2011.
  119. Kathrin Wessendorf (2008). The Indigenous World 2008 (PDF). Copenhagen, Denmark: International Work Group for Indigenous Affairs. s. 158. ISBN 978-87-91563-44-7 8791563445 |isbn= değerini kontrol edin: length (yardım). 3 Eylül 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2009.
  120. Genocide in Peru: The impacts of illegal logging on the uncontacted peoples in the Amazon 25 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. December 10, 2011
  121. Examples (Ancash-Quechua with Spanischer translation) at http://celia.cnrs.fr/FichExt/Am/A_25_09.htm 19 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. sowie (nur Chanka-Quechua) http://www.runasimi.de/nakaq.htm 12 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  122. Karneval von Tambobamba. In: José María Arguedas: El sueño del pongo, cuento quechua y Canciones quechuas tradicionales. Editorial Universitaria, Santiago de Chile 1969. Online: http://www.runasimi.de/takikuna.htm#tambubamba 5 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (auf Chanka-Quechua). German translation in: Juliane Bambula Diaz and Mario Razzeto: Ketschua-Lyrik. Reclam, Leipzig 1976, p. 172
  123. Getgen, Jocelyn E. (2009). Untold Truths: The Exclusion of Enforced Sterilizations from the Peruvian Truth Commission's Final Report 10 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. & "Untold Truths: The Exclusion of Enforced Sterilizations from the Peruvian Truth Commission's Final Report 7 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Cornell Law School Berger International Speaker Papers. Paper 8.
  124. Mass sterilization scandal shocks Peru 10 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., BBC, July 24, 2002
  125. Vasquez del Aguila, Ernesto (2006). Invisible women: forced sterilization, reproductive rights, and structural inequalities in Peru of Fujimori and Toledo 9 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Estudos e Pesquisas em Psicología 6 (I):109-24
  126. Thousands of Forced Sterilization Cases Reopened in Peru 26 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Impunity Watch, published November 14, 2011
  127. Melia, B a, L. Miraglia, M. Munzel, and C. Munzel. (1973). La Agonia de 10s Aché Guayaki: Hisoria y Cantos. Centro de Estudios Antropologicos, Universidad Catolica: Asunción.
  128. Munzel, Mark (1973). The Aché Indians : Genocide in Paraguay 5 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. IWGIA Document No. 11, Copenhagen, January 1973
  129. Munzel, Mark (1974). The Aché: Genocide Continues in Paraguay 3 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. IWGIA Document 17, Copenhagen
  130. Hitchcock & Twedt 1997, sayfa: 558
  131. "ethnologue.com: Aché". 2 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2013.
  132. Picerno 2010
  133. UNHCR : World Directory of Minorities and Indigenous Peoples - Uruguay : Overview
  134. "Uruguay: 180 years of genocide at Salsipuedes". 24 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2013.
  135. Burford, Tim (2010). Uruguay. 1 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Bucks, UK: Bradt Travel Guides, 2011. ISBN 978-1-84162-316-0.
  136. "Uruguay and the memory of the Charrúa tribe". 14 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2013.
  137. "Nuestro pasado indígena". Bilinmeyen parametre |obra= görmezden gelindi (|work= kullanımı öneriliyor) (yardım); Bilinmeyen parametre |fecha= görmezden gelindi (|date= kullanımı öneriliyor) (yardım)
  138. "Indigenous Peoples in Argentina." 27 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. International Work Group for Indigenous Affairs. (retrieved 28 April 2011)
  139. "Encuesta Complementaria de Pueblos Indígenas". 11 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2013.
  140. Balazote & Radovich 1999
  141. Trinchero 2006, sayfa: 127
  142. Martínez Sarasola, Carlos: Nuestros paisanos los indios. Buenos Aires: Emecé Editores, 1992 ISBN 950-04-1153-9
  143. Aboriginal victims of Argentina's 'silent genocide' 4 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. By Andres Schipani in Villa Rio Bermejito. The Independent Tuesday 02 October 2007
  144. genocidioamericano.com.ar: Journey to the genocide of the Chaco
  145. Penazzo 1995
  146. Martinic 1990
  147. Odone, C. and M.Palma, 'La muerte exhibida fotografias de Julius Popper en Tierra del Fuego', in Mason and Odone, eds, 12 miradas. Culturas de Patagonia: 12 Miradas: Ensayos sobre los pueblos patagonicos', Cited in Mason, Peter. 2001. The lives of images. P.153
  148. Ray, Leslie. 2007. "Language of the land: the Mapuche in Argentina and Chile ". P.80
  149. "Genocide In Chile: A Monument Is Not Enough". 14 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2013.
  150. Adelaar 2010, sayfa: 92
  151. Latin American feminism's long march: the last Selknam and Las Tapadas. (LIBERTAD). March 01, 2006
  152. José María Borrero, La Patagonia Trágica 14 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  153. Survival International 2000
  154. Sabbatini, Renato M.E. (2005). Aboriginal Telehealth in Brazil 6 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  155. icd: Acts of genocide committed since the adoption of the convention on the prevention and punishment of the crime of genocide in 1951 28 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  156. "Chronology pf the Yanomami Genocide". 1 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2013.
  157. Vincent, Isabel. “Was there a massacre in the Amazon?”, The Globe and Mail, August 28, 1993, front page.
  158. “Death in the Rain Forest,” The New York Times, August 27, 1993, sec. A28.
  159. Supreme Court upholds genocide ruling 13 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Survival International 4 August 2006
  160. "Federal Court is competent to judge the Haximu genocide". Indianist Missionary Council. 28 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2013.
  161. "Yanomami Timeline" (PDF). 19 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2013.
  162. "Arşivlenmiş kopya". 15 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2013.
  163. "The Akuntsu: Tribe's last five survivors speak of genocide". 19 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2013.
  164. "Akuntsu: Introduction." 27 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Povos Indígenas no Brasil. Retrieved 16 Feb 2012.
  165. Alves, Márcio Resende Ferrari & José Eustáquio Diniz Alves. D. João VI e o genocídio dos índios botocudos 7 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Portekizce)
  166. Marcial 2010
  167. "Krenak: Introduction." 24 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Povos Indígenas no Brasil. (retrieved 23 June 2011)
  168. Brown 2011, sayfa: 42 (= Also, the Brazilian courts have treated the Helmet massacre of the Tikuna people in 1988 as genocide.)
  169. Tinker, George E. (1993). Missionary Conquest: The Gospel and Native American Cultural Genocide. Minneapolis, MN: Fortress Press. 196 pp.
  170. Jack Weatherford-‘Examining the reputation of Christopher Columbus’ 20 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  171. A Faithful Response to the 500th Anniversary of the Arrival of Christopher Columbus in A Resolution of the National Council of the Churches of Christ in the USA, paragraph 1.

Bibliyografya
  • Adams, David Wallace (1995). Education for Extinction: American Indians and the Boarding School Experience, 1875-1928. Lawrence: University of Kansas Press. 396 pp.
  • Adelaar, Willem (2010). "South America". In Christopher (ed.), Atlas of the World's Languages in Danger27 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 3rd Edition. UNESCO. pp. 86–94.
  • Albert, Bruce (1992). “Indian Lands, Environmental Policy and Military Geopolitics in the Development of the Brazilian Amazon: The Case of the Yanomami.” Development and Change 23(1): 35-70.
  • Albert, Bruce (1994). “Gold Miners and Yanomami Indians in the Brazilian Amazon: The Hashimu Massacre,” pp. 47–55. In Barbara Rose Johnston (Ed.) Who Pays the Price? The Sociocultural Context of Environmental Crisis. Washington D.C. and Covelo, CA: Island Press.
  • Alvarez, Lucy. American Holocaust: Examination of 19th Century Genocidal Policies of the United States towards American Indians
  • Alves, Márcio Resende Ferrari & José Eustáquio Diniz Alves. D. João VI e o genocídio dos índios botocudos (Portekizce)
  • Amnesty International (1992a). Human Rights Violations Against Indigenous Peoples of the Americas. New York: Amnesty International.
  • Amnesty International (1992b). United States of America: Human Rights and American Indians. New York: Amnesty International.
  • Aranda, Darío (2010). Argentina originaria. Genocidio, saqueos y resistencias, (Buenos Aires, Lavaca-IWGIA) (İspanyolca)
  • Aranda, Darío (2010 b) “Genocidio indígena en argentina”, diario Página12, 18/10/2010 (İspanyolca)
  • Arens, Richard (1976). “Introduction,” pp. 1–16. In Richard Arens (Ed.) Genocide in Paraguay. Philadelphia, PA: Temple University Press.
  • Arens, Richard (1978). The Forest Indians in Stroessner’s Paraguay: Survival or Extinction? Survival International Document Series, No. 4. London: Survival International.
  • Bacca, Paulo Ilich. Genocidio y Crímenes de Lesa Humanidad en Curso: El Caso de los Pueblos Indígenas de Colombia. ONIC (Organización Nacional Indígena de Colombia) (İspanyolca)
  • Baker, Bob (1968). Americans in Bondage: California's Dark History of Indian Slavery and Extermination and the Continuing Oppression of the Klamath River-Yurok Indians. Fairfax, CA: Allan Morris. 20 pp.
  • Balazote, Alejandro O. & Radovich, Juan C. (1999). Present Situation of Indigenous Populations in Argentina24 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. In: IMO Bulletin, CulturLink, Network of Networks for Research and Cooperation in Cultural Development, Nº 28, Vol. 10:157-163, Institut za Medunarodne Osobne. Zagreb, Croacia. August 1999.
  • Bradford, William C. (2006). "Acknowledging and Rectifying the Genocide of American Indians: 'Why is it That They Carry their Lives on Their Fingernails?'" Metaphilosophy 37 (3-4): 515-543.
  • Brave Hear, Maria Yellow Horse, and Lemyra M. DeBruyn (1998). The American Indian Holocaust: healing historical unresolved grief17 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. American Indian and Alaska Native Mental Health Research, v8 n2 p60-82 1998
  • Brave Heart, Maria Yellow Horse, Josephine Chase, Jennifer Elkins & Deborah B. Altschul (2011), Historical Trauma Among Indigenous Peoples of the Americas: Concepts, Research, and Clinical Considerations. Journal of Psychoactive Drugs, 43 (4), 282–290, 2011 ISSN: 0279-1072
  • Brown, Bartram S. (2011). Research Handbook on International Criminal Law. Edward Elgar Publishing Limited
  • Cappel, Constance (2007). The smallpox genocide of the Odawa tribe at L'Arbre Croche, 1763: the history of a Native American people. Edwin Mellen Press. ISBN 0-7734-5220-6.
  • Carranco, Lynwood, and Estle Beard (1981). Genocide and Vendetta: The Round Valley Wars of Northern California. Norman: University of Oklahoma Press. 384 pp.
  • Carroll, John M. (Ed.) (1973). The Sand Creek Massacre: A Documented History. New York: Sol Lewis.
  • Castillo, Beatriz Huertas (2004). Indigenous Peoples in Isolation in the Peruvian Amazon. Copenhagen: International Work Group for Indigenous Affairs.
  • Cesarani, David (2004). Holocaust: Critical Concepts in Historical Studies, Routledge
  • Chagnon, Napoleon A. (1993a). “Anti-Science and Native Rights: Genocide of the Yanomami.” Human Behavior and Evolution Society Newsletter 2(3):1-4.
  • Chagnon, Napoleon A. (1993b). “Covering Up the Yanomamo Massacre.” The New York Times. October 23, p. 13.
  • Chagnon, Napoleon A. (1993c). “Killed by Kindness? The Dubious Influence of the Salesian Missions in Amazonas.” Times Literary Supplement, December 24, 1993, pp. 11–12.
  • Churchill, Ward (1994). Indians are Us? Culture and Genocide in Native North America. Monroe, ME: Common Courage Press. 382 pp.
  • Churchill, Ward (1997). A Little Matter of Genocide: Holocaust and Denial in the Americas 1492 to the Present. San Francisco: City Lights Books. ISBN 978-0-87286-323-1 (hardcover: ISBN 978-0-87286-343-9)
  • Churchill, Ward (2004). Kill the Indian, Save the Man: The Genocidal Impact of American Indian Residential Schools. San Francisco, CA: City Lights Books. 128 pp.
  • Churchill, Ward (2001). A Little Matter of Genocide: Holocaust and Denial in the Americas, 1492 to the Present. San Francisco, CA: City Light Books. 531 pp.
  • Churchill, Ward (2002). Struggle for the Land: Native North American Resistance to Genocide, Ecocide, and Colonization. San Francisco, CA: City Lights Books. 460 pp.
  • Coffer, William E. (1977). “Genocide of the California Indians, with a Comparative Study of Other Minorities”. Indian Historian 10 (Spring): 8–15
  • Cook, Sherburne F. (1978). "Historical Demography". In California, edited by Robert F. Heizer, pp. 91–98. Handbook of North American Indians, William C. Sturtevant, general editor, vol. 8. Smithsonian Institution, Washington, D.C.
  • Cook-Lynn, Elizabeth (2001). Anti-Indianism in Modern America: A Voice from Tatekeya's Earth. Board of the Trustees of the University of Illinois
  • Costo, Rupert and Jeannette Henry Costo (Eds.) (1987). The Missions of California: A Legacy of Genocide. San Francisco, CA: The Indian Historian Press. 246 pp.
  • Deloria, Vine Jr. (1969). Custer Diedfor Your Sins: An Indian Manifesto. New York: The Macmillan Company. 279 pp.
  • Devonish, Hubert (2010). ‘The Language Heritage of the Caribbean: Linguistic Genocide and Resistance’. Glossa, Vol 5, No.1 (March 2010). Universidad del Turabo: School of Social Sciences and Humanities, Puerto Rico.
  • Dobyns, Henry F. (1983). Their Numbers Become Thinned: Native American Population Dynamics in Eastern North America. Knoxville: The University of Tennessee Press. 378 pp.
  • Durço, Jonathas; Oliveia, Gerry de; Pereira, Cristiane de Freitas (2000). Considerações Sobre a Carta Régia de 1808 e a utilização de Normas Legais justificando o Genocídio dos Índios do Vale do Rio Doce. Governador Valadares:FADIVALE, 2000. (Portekizce)
  • Falla, Ricardo (1994). Massacres in the Jungle: Ixcan, Guatemala, 1975-1982. Boulder, CO: Westview Press.
  • Fleisher, Kass. (2004). The Bear River Massacre and the Making of History. Albany: State University of New York Press. 352 pp.
  • Fontán, Marcelino. Genocidio de los pueblos indígenas y desaparición cultural de la generación americanista de la Independencia: ¿Punto final?7 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Freeman, Michael (1995). "Puritans and Pequots: The Question of Genocide." New England Quarterly 68 (2): 278-293.
  • Friedberg, Lilian (2000). "Dare to Compare: Americanizing the Holocaust." American Indian Quarterly 24 (3): 353-380.
  • Girard, Philippe R. (2005). "Caribbean genocide: racial war in Haiti, 1802-4". Patterns of Prejudice, 39 (2005), 138-61.
  • Griffith, James S. (1992). Beliefs and Holy Places: a spiritual geography of the Pimeria Alta. The University Arizona Press
  • Hauptman, LaurenceM., and James D. Wherry (Eds.) (1990). The Pequots in Southern New England: The Fall and Rise of an American Indian Nation. Norman: University of Oklahoma Press. 288 pp.
  • Hitchcock, Robert K., and Tara M. Twedt (1997). "Physical and Cultural Genocide of Various Peoples." In Century of Genocide, Eyewitness Accounts and Critical Views, ed. Samuel Totten, Israel W. Charny, and William S. Parsons. New York: Garland Publishing.
  • Hoig, Stan (1961). The Sand Creek Massacre. Norman: University of Oklahoma Press.
  • Jaimes, M. Annette (Ed.) (1992). The State of Native America: Genocide, Colonization, and Resistance. Boston, MA: South End Press. 468 pp.
  • Katz, Steven T. (1991). "The Pequot War Reconsidered." New England Quarterly 64 (2): 206-224.
  • Katz, Steven T. (1995). "Pequots and the Question of Genocide: A Reply to Michael Freeman." New England Quarterly 68 (4), 641-649.
  • Katz, Steven T. (1996). “The Uniqueness of the Holocaust: The Historical Dimension.” sayfa: 19-38 in Is the Holocaust Unique? Perspectives of Comparative Genocide. Boulder, CO: Westview Press.
  • Kiernan, Ben (2007). Blood and Soil: A World History of Genocide and Extermination from Sparta to Darfur. New Haven, CT: Yale University Press.
  • Legters, Lyman H. (1988). “The American Genocide: Pathologies of Indian-White Relations.” Policy Studies Journal 16(4): 768-777.
  • Lewy, Guenter (2004). "Were American Indians the Victims of Genocide?" Commentary, September, 55-63.
  • Lindsay, Brendan C. (2007).Naturalizing atrocity: California's Indian genocide, 1846-1916. Unpublished doctoral dissertation, University of California, Riverside.
  • Lindsay, Brendan C. (2012). Murder State: California's Native American Genocide, 1846-1873. University of Nebraska Press, Lincoln, NE, pp. 455.
  • Madley, Benjamin (2004). "Patterns of frontier genocide 1803–1910: the Aboriginal Tasmanians, the Yuki of California, and the Herero of Namibia." 'Journal of Genocide Research (2004), 6(2), June, 167–192.
  • Madley, Benjamin (2008). "California's Yuki Indians: Defining Genocide in Native American History."22 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Western Historical Quarterly 39( 3): 303-332. → JSTOR
  • Madley, Benjamin (2011). Reexamining the American Genocide Debate: Meaning, Historiography, and New Methods. May 2011
  • Madley, Benjamin (2012). American Genocide: The California Indian Catastrophe, 1846–1873, Yale University Press, 2012.
  • Marcial, Naíme Mansur (2010). Caminhos legais para o massacre indígena no sertão mineiro: diretrizes políticas do estado em relação os índios botocudos nas primeiras décadas do século xix (1808 – 1831). revista vox – nº 2 jan-jul 2010. (Portekizce)
  • Martinic, Mateo (1990) «El genocidio selk’nam: nuevos antecedentes». Anales del Instituto de la Patagonia, 19: 23-28, 1990. (İspanyolca)
  • Maybury-Lewis, David and, Howe, James (1980). The Indian Peoples of Paraguay: Their Plight and Their Prospects. Cultural Survival Special Reports No. 2. Cambridge, MA: Cultural Survival Inc.
  • McDonnell, Michael A., and Moses, Dirk (2005). "Raphael Lemkin as Historian of Genocide in the Americas." Journal of Genocide Research 7 (4): 501-529.
  • Menchu, Rigoberta (1984). I, Rigoberta Menchu, An Indian Woman of Guatemala. Edited and Introduced by Elisabeth Burgos-Debray. London: Verso Editions.
  • Montejo, Victor (1987). Testimony: Death of a Guatemalan Village. Willimantic, CT: Curbstone Press.
  • Montejo, Victor (n.d.). “Testimony of Violence in Guatemala: A Mayan Indian Account.” Unpublished manuscript. University of California, Davis. Department of Native American Studies.
  • Morison, Samuel Eliot (1955). Christopher Columbus, Mariner. Boston: Little, Brown and Company
  • Munzel, Mark (1973). The Ache Indians: Genocide in Paraguay. IWGIA Document No. 11. Copenhagen: International Work Group for Indigenous Affairs.
  • Munzel, Mark (1974). The Ache: Genocide Continues in Paraguay. Copenhagen: International Work Group for Indigenous Affairs.
  • Neu, Dean, and Therrien, Richard (2003). Accountingfor Genocide: Canada s Bureaucratic Assault on Aboriginal People. Winnipeg, MB: Fernwood Publishing - Zed Books. 192 pp.
  • Norton, Jack (1979). When Our Worlds Cried: Genocide in Northwestern California. San Francisco: The Indian Historian Press.
  • Norton, Jack and Jana, with Thomas Hunnicutt (1998). The Bridge Gulch Massacre, 1853: A Teacher’s Sourcebook on Genocide. J&J Norton.
  • Nelly Iris Penazzo de Penazzo & Guillermo Tercero Penazzo Documentos del genocidio Ona ISBN 10 9879114027 LCCN 96117754 LC F2986.P45 1995 (İspanyolca)
  • Picerno, José Eduardo (2010). El genocidio de la población charrúa : documentación y análisis. Montevideo, Uruguay (İspanyolca)
  • The Politics of genocide against the Indians of Brazil. (1975). Toronto: Brazilian Studies, Latin American Research Unit
  • Rabben, Linda (1998). Unnatural Selection: The Yanomami, the Kayapao, and the Onslaught of Civilization. Seattle, WA: University of Washington Press.
  • Ramos, Alcida Rita (1998). Indigenism: Ethnic Politics in Brazil. University of Wisconsin Press.
  • Robins, Nicholas A. (2002). Genocide and Millennialism in Upper Peru : the Great Rebellion of 1780-1782. Westport, Conn. : Praeger, 2002
  • Robins, Nicholas A. and Jones, Adam (2009). Genocides by the Oppressed: Subaltern Genocide in Theory and Practice16 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Indiana University Press. p.1. ISBN 0253220777
  • Rosenbaum, Alan S. (Ed.). Is the Holocaust Unique? Perspectives on Comparative Genocide. Boulder, CO: Westview Press. 288 pp.
  • Sallantin, Thierry & Keulig, Steffen (2006). France plans the ethnocide of three indigenous tribes and is responsible for the genocide on the Wayana Indians in French Guiana29 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. October 2006
  • Sanford, Victoria (2003). Buried Secrets: Truth and Human Rights in Guatemala. New York: Palgrave Macmillan.
  • Scheper-Hughes, Nancy (2001). "Ishi's Brain, Ishi's Ashes: Anthropology and Genocide." Anthropology Today 17 (1): 12-18.
  • Smith, Andrea (2005). Conquest: Sexual Violence and American Indian Genocide. Cambridge, MA: South End Press. 250 pp.
  • Smith, R.C. and B. Melia (1978). Genocide of the Ache-Guayaki? Survival International 3(1):8-13.
  • Sponsel, Leslie (1994). “The Yanomami Holocaust Continues,” pp. 43-46. In Barbara Rose Johnston (Ed.) Who Pays the Price? The Sociocultural Context of Environmental Crisis. Washington D.C. and Covelo, CA: Island Press.
  • Sponsel, Leslie (1997). “The Master Thief: Gold Mining and Mercury Contamination in the Amazon, pp. 99-127. In Barbara Rose Johnston (Ed.) Life and Death Matters: Human Rights and the Environment at the End of the Millennium. Walnut Creek, California: AltaMira Press.
  • Stannard, David (1992). American Holocaust: The Conquest of the New World. New York: Oxford University Press. 358 pp.
  • Stoll, David (1993). Between Two Armies in the Ixil Towns of Guatemala. New York: Columbia University Press.
  • Stoll, David (1999). Rigoberta Menchu and the Story of All Poor Guatemalans. Boulder, CO: Westview Press.
  • Survival International (1990). Ecuador: Oil Companies Force 700 Waorani off Their Land. Urgent Action Bulletin, March 1990. London: Survival International.
  • Survival International (1992). Ecuador: Dallas Oil Company to Invade Waorani Land. Urgent Action Bulletin, July 1992. London: Survival International.
  • Survival International (1996). Mobil Threatens Uncontacted Indians in the Peruvian Amazon. Urgent Action Bulletin, June 1996. London: Survival International.
  • Survival International (2000). Disinherited Indians in Brazil24 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. X Survival, 2001– 2nd edition (pp 100). ISBN 0 946592 11
  • Survival International (2005). Rio Pardo. Brazil: Un-contacted Tribe Faces Genocide. Urgent Action Bulletin, June 2005. London: Survival International.
  • Thornton, Russell (1987). American Indian Holocaust and Survival: A Population History Since 1492. Norman, OK: University of Oklahoma Press.
  • Thornton, Russell (1990). American Indian Holocaust and Survival: A Population History since 1492. Norman: University of Oklahoma Press. 312 pp.
  • Tinker, George E. (1993). Missionary Conquest: The Gospel and Native American Cultural Genocide. Minneapolis, MN: Fortress Press. 196 pp.
  • Trafzer, Clifford E. & Hyer, J. (eds.) (1999). Exterminate Them: Written Accounts of the Murder, Rape, and Slavery of Native Americans during the California Gold Rush, 1848-1868. East Lansing: Michigan State University Press. ISBN 0870135015
  • Trinchero, Héctor Hugo (2006). The genocide of indigenous peoples in the formation of the Argentine Nation-State19 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Journal of Genocide Research 8(2), June, 121 – 135
  • Vandervort, Bruce (2006). Indian wars of Mexico, Canada and the United States, 1812-1900. Taylor & Francis. ISBN 0-415-22471-3.
  • Venables, Robert W. (1990). “The Cost of Columbus: Was There a Holocaust?”. Northeast Indian Quarterly Fall: 29-36.
  • Warren, Kay B. (1998). Indigenous Movements and Their Critics: Pan-Maya Activism in Guatemala. Princeton, NJ: Princeton University Press.
  • Weyler, Rex (1982). Blood of the Land: The Government and Corporate War against the American Indian Movement. New York: Vintage Books.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.