Mesut Yılmaz
Ahmet Mesut Yılmaz (6 Kasım 1947 - 30 Ekim 2020),[1] Türk siyasetçi, eski başbakan ve eski Anavatan Partisi Genel Başkanıydı. 1991-1999 yılları arasında toplam 2 yıl 3 ay boyunca 3 kez başbakanlık ve çeşitli bakanlıklar yapmıştır. 1991-2002 yılları arasında ise Anavatan Partisi genel başkanlığı görevini üstlenmiştir.
| Ahmet Mesut Yılmaz | |
|---|---|
.jpg.webp) | |
| 21. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı | |
| Görev süresi 23 Haziran 1991 - 20 Kasım 1991 | |
| Cumhurbaşkanı | Turgut Özal |
| Yerine geldiği | Yıldırım Akbulut |
| Yerine gelen | Süleyman Demirel |
| Görev süresi 6 Mart 1996 - 28 Haziran 1996 | |
| Cumhurbaşkanı | Süleyman Demirel |
| Yerine geldiği | Tansu Çiller |
| Yerine gelen | Necmettin Erbakan |
| Görev süresi 30 Haziran 1997 - 11 Ocak 1999 | |
| Cumhurbaşkanı | Süleyman Demirel |
| Yerine geldiği | Necmettin Erbakan |
| Yerine gelen | Bülent Ecevit |
| Anavatan Partisi Genel Başkanı | |
| Görev süresi 15 Haziran 1991 - 27 Kasım 2002 | |
| Yerine geldiği | Yıldırım Akbulut |
| Yerine gelen | Ali Talip Özdemir |
| Türkiye Başbakan Yardımcısı | |
| Görev süresi 13 Temmuz 2000 - 19 Kasım 2002 | |
| Cumhurbaşkanı | Ahmet Necdet Sezer |
| Başbakan | Bülent Ecevit |
| Yerine geldiği | Hüsamettin Özkan Hikmet Uluğbay |
| Yerine gelen | Mehmet Ali Şahin Ertuğrul Yalçınbayır Abdüllatif Şener |
| Türkiye Dışişleri Bakanı | |
| Görev süresi 22 Aralık 1987 - 20 Şubat 1990 | |
| Cumhurbaşkanı | Kenan Evren (1987-1989) Turgut Özal (1989-1990) |
| Başbakan | Turgut Özal (1987-1989) Yıldırım Akbulut (1989-1990) |
| Yerine geldiği | Vahit Melih Halefoğlu |
| Yerine gelen | Ali Bozer |
| Türkiye Kültür ve Turizm Bakanı | |
| Görev süresi 17 Ekim 1986 - 22 Aralık 1987 | |
| Cumhurbaşkanı | Kenan Evren |
| Başbakan | Turgut Özal |
| Yerine geldiği | Mükerrem Taşçıoğlu |
| Yerine gelen | Tınaz Titiz |
| Türkiye Büyük Millet Meclisi 17., 18., 19., 20., 21. ve 23. dönem milletvekili | |
| Görev süresi 24 Kasım 1983 - 14 Kasım 2002 | |
| Seçim Bölgesi | 1983 - Rize 1987 - Rize 1991 - Rize 1995 - Rize 1999 - Rize |
| Görev süresi 23 Temmuz 2007 - 28 Haziran 2011 | |
| Seçim Bölgesi | 2007 - Rize |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 6 Kasım 1947 İstanbul |
| Ölüm | 30 Ekim 2020 (72 yaşında) Şişli, İstanbul |
| Yattığı yer | Kanlıca Mezarlığı |
| Partisi | Anavatan Partisi (1983-2007) Demokrat Parti (2009-2011) |
| Evlilik(ler) | Berna Yılmaz (1976-2020) |
| Hükûmeti | 48, 53, 55 |
| İmzası |  |
1983 yılında kurulan ANAP'ın kurucu üyeleri arasında yer almıştır ve Genel Başkan yardımcılığı yapmıştır. İlk defa 1983 Türkiye genel seçimlerinde ANAP Rize milletvekili olarak meclise girmiştir. 1986 ve 1990 yılları arasında Turgut Özal tarafından kurulan hükûmetlerde Dışişleri Bakanı ve Kültür ve Turizm Bakanı olarak görevlendirilmiştir. ANAP Genel Başkanı Yıldırım Akbulut'un istifasının ardından 1991 yılında yapılan kongrede yeni genel başkan seçilerek başbakan olmuştur. 1995 Türkiye genel seçimlerinin ardından kurulan koalisyon hükûmetinde tekrar başbakan olarak görevlendirilmiştir. 1997-1999 yılları arasında da başbakan olarak görev yapmıştır. 2000-2002 yılları arasında DSP-MHP-ANAP koalisyonunda devlet bakanı ve başbakan yardımcısı olarak yer almıştır. Partisi 2002 Türkiye genel seçimlerinde meclise giremeyince istifa etmiştir. 2007 Türkiye genel seçimlerinde Rize'den bağımsız milletvekili olarak meclise girmiştir. 15 Ocak 2009-2011 yılları arasında ANAP ve Doğru Yol Partisi'nin birleşmesi sonucu kurulan Demokrat Parti'de siyasi yaşamına devam etmiştir. 2004 yılında Yüce Divan’da yargılanmıştır. Cumhuriyet tarihinde Yüce Divan’da yargılanan ilk başbakan olmuştur.
Yaşamı
Siyaset öncesi
6 Kasım 1947 tarihinde İstanbul'da doğdu. Ortaöğretimine Avusturya Lisesinde başladı ve İstanbul Erkek Lisesinde bitirdi. 1971 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Maliye ve İktisat Bölümünden mezun oldu. 1972-1974 yılları arasında Almanya'nın Köln Üniversitesi İktisadi ve Sosyal Bilimler Fakültesinde yüksek lisans çalışması yaptı. 1975-1983 yılları arasında kimya, tekstil ve ulaştırma sektörlerinde, çeşitli özel şirketlerde yönetici olarak görev aldı.
Bakanlık dönemi
1983 yılının Mayıs ayında kurulan Anavatan Partisi'nde kurucu üye ve genel başkan yardımcısı oldu. Aynı yıl Kasım ayında yapılan genel seçimde Rize milletvekili seçildi. Birinci Turgut Özal hükûmetinde Bilgilendirmeden Sorumlu Devlet Bakanlığı'na atandı ve hükûmet sözcülüğü yaptı. 1986 yılında Kültür ve Turizm Bakanı oldu. Bu dönemde Türkiye-Batı Almanya ve Türkiye-Yugoslavya ekonomi karma komisyonlarının başkanlıklarını yürüttü. 1986 yılında ANAP içerisinde yaşanan Turgut Özal ile Bedrettin Dalan arasındaki ayrışmada Dalan tarafında olsa da Özal'ı karşısına almamıştır.[2]
29 Kasım 1987 seçimlerinde yeniden Rize milletvekili seçildi. İkinci Özal hükûmetinde Dışişleri Bakanlığı'na atandı. 1988 yılından sonra Avrupa Demokrasi Birliği genel başkan yardımcılığı yaptı. Yılmaz, Akbulut Hükûmeti'nde de üstlendiği bu görevden 20 Şubat 1990'da istifa etti.
ANAP Genel Başkanlığı ve başbakanlıkları
15 Haziran 1991 tarihinde yapılan Anavatan Partisi Büyük Kongresi'nde genel başkanlığa seçildi. Kurduğu hükûmet 5 Temmuz 1991 günü TBMM Genel Kurulu'nda güvenoyu aldı. 20 Ekim 1991 günü yapılan genel seçimlerden sonra ana muhalefet partisi lideri olarak çalışmalarını sürdürdü.
24 Aralık 1995'te yapılan genel seçimler sonrası Anavatan Partisi ile Doğru Yol Partisi tarafından oluşturulan 53. Hükûmet'in başbakanı olarak görev yaptı.
28 Şubat sürecinde mecliste muhalefet milletvekilleri azınlıkta olmasına rağmen, Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel tarafından hükûmeti kurmakla görevlendirildi ve Demirel'in eski partisi DYP'den kendine yakın milletvekillerini istifa ettirerek onları Demokrat Türkiye Partisi adı altında toplayıp ANAP-DSP-DTP koalisyonuna (ANASOL-D hükûmeti, 55. Hükûmet) sokmasıyla 20 Haziran 1997'de üçüncü kez başbakan oldu. 25 Kasım 1998'de, Cumhuriyet Halk Partisi'nin (CHP) kendisi ve devlet bakanı Güneş Taner için verdiği gensoru önergelerinin TBMM'de kabul edilmesinden sonra istifa etti.
18 Nisan 1999 tarihinde yapılan genel seçimlerde partisinin büyük oy kaybına rağmen DSP-MHP-ANAP koalisyonunda yer alarak Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı oldu.
3 Kasım 2002 seçimlerinde partisinin %5 oy oranı ile barajın altında kalmasından sonra görevinden istifa etti. Rize'den milletvekili seçilecek oy oranına ulaşmasına rağmen lideri olduğu ANAP %10'luk barajın altında kaldığından milletvekili seçilememiştir.
ANAP Sonrası Siyasi Yaşamı
25 Mayıs 2007'de Rize'den bağımsız milletvekilliği adaylığını açıkladı. 22 Temmuz 2007 tarihinde yapılan genel seçimlerde Rize'den bağımsız milletvekili olarak meclise girmeye hak kazandı. 2009 yılında Anavatan Partisi ile Doğru Yol Partisi'nin birleşmeleri sonucu kurulan Demokrat Parti'ye 31 Ekim 2009'da geçti. 15 Ocak 2011 tarihinde Namık Kemal Zeybek'in genel başkan seçilmesinin ardından Demokrat Parti'den 18 Ocak'ta istifa etti.[3]
Yüce Divan Davası
13 Temmuz 2004 tarihinde TBMM tarafından, Güneş Taner ile birlikte "Türkbank ihalesi sürecinde malın satımında ve değerinde fesat oluşturacak ilişki ve görüşmelere girdikleri ve bu eylemlerinin Türk Ceza Kanunu'nun 205. maddesine uyduğu" iddiasıyla hakkında Yüce Divan'a sevk kararı alındı. Yüce Divan sıfatıyla görev yapan Anayasa Mahkemesi, her iki kişinin suçlama kararlarının ayrı ayrı ele alınması gereği nedeniyle kararı iade etti. Karar 27 Ekim 2004'te tekrarlandı ve onaylandı. Böylece Yılmaz, Cumhuriyet tarihinde Yüce Divan'da yargılanan ilk başbakan olmuş oldu. Yüce Divan, 23 Haziran 2006 tarihinde davanın kesin hükme bağlanmasını 4616 sayılı Şartla Salıverilme Yasası uyarınca erteledi. Üç üyenin sanıkların beraatini istemesine karşın oy çokluğuyla verilen karar sonucunda, dava normal zaman aşımı süresine kadar muhafaza edildikten sonra düşecek.
Özel yaşamı
Almanca ve İngilizce bilen Mesut Yılmaz, aslen Hemşinli olup Rize ilinin Çayeli ilçesinin Çataldere köyündendir.[4][5][6] 1975 yılında Berna Hanım (d. 1953) ile tanışan ve 1976 yılında evlenen Mesut Yılmaz'ın bu evlilikten Yavuz (1979-2017) ve Hasan (d. 1987) adlarında iki çocuğu oldu. 30 Ekim 2020'de yaşamını yitirmiştir. Ocak 2019'da yaptırdığı rutin sağlık kontrolünde akciğerinde tümöre rastlanmıştı. Ölümünden önce akciğerindeki kanserli bölge ameliyatla alınmıştı. Mayıs 2020'de bu kez beyin sapında tümör saptanmış ve ameliyat edilmişti.[7][8] Yılmaz'ın cenazesi, 1 Kasım günü Kanlıca Mezarlığı'na, 3 yıl önce hayatını kaybeden oğlu Yavuz'un yanına defnedildi.[9]
Hakkında yazılmış kitaplar
- Faruk Bildirici, Hanedanın Son Prensi (2007)
- Hakan Şanlıtürk, Maratoncunun Molası: Mesut Yıllardan Notlar (2004)
Kaynakça
- Mesut Yılmaz hayatını kaybetti
- Betül Uncular, İşte Böyle Bir Meclis 1983-1991, Bilgi Yayınevi, Temmuz 1991,s.99
- DP’den istifa etti
- Ermeni Müslüman olabilir mi?/http://www.milliyet.com.tr/ermeni-musluman-olabilir-mi-/yasam/haberdetayarsiv/04.01.2011/1334400/default.htm
- "Arşivlenmiş kopya". 20 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2012.
- http://www.odatv.com/n.php?n=bu-da-oldu-eski-kurt-milletvekili-bircok-turk-siyasetcinin-ermeni-oldugunu-iddia-etti-3011071200
- "Mesut Yılmaz hayatını kaybetti". odatv. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
- "Mesut Yılmaz yaşamını yitirdi!". Habertürk. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
- "Mesut Yılmaz son yolculuğuna uğurlandı". hurriyet.com.tr. 1 Kasım 2020. Erişim tarihi: 1 Kasım 2020.
 |
Vikisöz'de Mesut Yılmaz ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
| Basın-Yayın ve Turizm Bakanları (1957-1963) |  | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Turizm ve Tanıtma Bakanları (1963-1981) | |||||
| Kültür Bakanları (1971-1981) | |||||
| Kültür ve Turizm Bakanları (1981-1989) | |||||
| Kültür Bakanları Turizm Bakanları (1989-2003) |
| ||||
| Kültür ve Turizm Bakanları (2003-günümüz) | |||||