Tevfik Rüştü Aras

Tevfik Rüştü Aras (1883, Çanakkale - 5 Ocak 1972, İstanbul), 1920-1938 yılları arasında beş dönem milletvekilliği, 1925-1939 yılları arasında Türkiye Dışişleri Bakanlığı yapmış, öncesinde İttihat ve Terakkî'nin önemli isimlerinden biri olmuş, sonrasında da gazete yazıları yazarak hayatını sürdürmüş Türk siyasetçidir.

Tevfik Rüştü Aras
Türkiye Dışişleri Bakanı
Görev süresi
4 Mart 1925 - 11 Kasım 1938
Başbakan İsmet İnönü
Celâl Bayar
Yerine geldiği Şükrü Kaya
Yerine gelen Şükrü Saraçoğlu
Türkiye'nin Birleşik Krallık Büyükelçisi
Görev süresi
1939-1943
Başkan İsmet İnönü
Yerine geldiği Ali Fethi Okyar
Yerine gelen Rauf Orbay
Türkiye Büyük Millet Meclisi
1., 2., 3., 4. ve 5. dönem milletvekili
Seçim Bölgesi 1920 – Muğla
1923 – İzmir
1927 – İzmir
1931 – İzmir
1935 – İzmir
Kişisel bilgiler
Doğum Ahmed Tevfik Rüştü
1883
Çanakkale, Osmanlı Devleti
Ölüm 5 Ocak 1972 (89 yaşında)
İstanbul, Türkiye
Partisi Cumhuriyet Halk Partisi (1923-1950)
Evlilik(ler) Makbule Aras
Bitirdiği okul Beyrut Tıp Mektebi
Mesleği Doktor, Diplomat, Siyasetçi
Dini İslam

Hayatı

1883 yılında Çanakkale'de doğdu. Beyrut Tıp Mektebi'ni bitirdi ve doktor olarak İzmir, Selanik ve İstanbul'da çeşitli görevlerde bulundu.

Siyasi hayatı

İttihat ve Terakkî'ye girdi. Partinin İzmir şubesi umumî kâtipliğini yaptı. Selanik'te Mustafa Kemal ile yakın arkadaş oldu. 1918 yılında Meclisi Ali-i Sıhhi (Yüksek Sağlık Kurulu) üyesiydi. Bu arada İzmir'in önde gelen ailelerinden Evliyazade ailesinin reisi Evliyazade Hacı Mehmet Efendi'nin kızı ve dönemin kadın gazete yazarlarından Makbule Hanım ile evlendi.

1920 yılında TBMM I. Dönem'de Menteşe (Muğla) milletvekili seçildi. İlk dönemde Kastamonu İstiklal Mahkemesi üyeliğine getirildi. 1920 sonbaharında, Türkiye Komünist Fırkası'nın kurucuları arasına girdi. TBMM Hükûmeti'nin Rusya Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne ilk büyükelçi olarak gönderildiği Ali Fuad Paşa delegasyonu ile Moskova'ya gitti. TBMM II. Dönem, III. Dönem, IV. Dönem ve V. Dönem'de (1923'ten 1939'a kadar) İzmir milletvekilliğinde bulundu.

4 Mart 1925 tarihinde III. İnönü Hükümeti'nde Dışişleri Bakanı olarak atandı. Mustafa Kemal Atatürk'ün ölümüne kadar kurulan bütün hükûmetlerde bu görevi sürdürdü. Mustafa Kemal Atatürk'ün komşu ülkelerle iyi ilişkiler ve başka ülke üzerinde siyasal baskı kurmaya karşı çıkmaya dayalı dış politikasının kilit ismi ve sözcüsü oldu. Sovyet Dışişleri Komiseri Maksim Litvinov'un davetlisi olarak üç kez Sovyetler Birliği'ne gitti. 1926 yılında Odessa'da, 1930 yılında ve 1937 yılında Moskova'da Sovyet ileri gelenleriyle görüşmeler yaptı. 1937 yılında Milletler Cemiyeti Başkanlığı yaptı. Kızı Dışişleri diplomatlarından Fatin Rüştü Zorlu ile evlendi. 1939 yılında Londra Büyükelçiliğine atandı ve üç buçuk yıl İngiltere'de kaldı. 1943 yılında emekli oldu. Savaşın sonlarında Tan Gazetesi'nde yazılar yazdı. Demokrat Parti'nin kuruluş mücadelesini destekledi. 1952-1959 yılları arasında Türkiye İş Bankası Yönetim Kurulu Başkanlığı yaptı.

Ölümü

5 Ocak 1972 tarihinde İstanbul'da öldü. Rumelihisarı'nda toprağa verildi.

Eserleri

Dışişleri Bakanlığı sırasında verdiği söylevleri 1937 yılında Numan Menemencioğlu tarafından derlenerek "Lozan'ın İzlerinde On Yıl" ismi altında kitap haline getirildi. Günlük basında çıkan yazılarının güncel olmayanlarını "Görüşlerim" (1945 ve 1963) adlı iki cilt kitapta topladı.

Kaynakça

Dış bağlantılar
Siyasi görevi
Önce gelen:
Şükrü Kaya		 Türkiye Dışişleri Bakanı
4 Mart 1925 - 11 Kasım 1938		 Sonra gelen:
Şükrü Saraçoğlu
Diplomatik görevi
Önce gelen:
Carlos Saavedra Lamas		 Milletler Cemiyeti Başkanı
1937		 Sonra gelen:
Muhammed Şah Ağa Han
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.