Syngman Rhee

Yi Seungman (kendisinin kullandığı İngilizce imzası: Syngman Rhee, d. 26 Mart 1875 - ö. 19 Temmuz 1965), Güney Kore'nin ilk cumhurbaşkanı.

Syngman Rhee 이승만(李承晩)
1. Güney Kore Cumhurbaşkanı
Görev süresi 24 Temmuz 1948 - 26 Nisan 1960
Yardımcı	Yi Si-yeong Kim Seong-su Ham Tae-young Chang Myon Yun Posun
Yerine geldiği	Yeni makam
Yerine gelen	Yun Posun
Kore Cumhuriyeti Geçici Hükümeti Devlet Konseyi Başkanı
Görev süresi 3 Mart 1947 - 15 Ağustos 1948
Yardımcı	Kim Koo
Yerine geldiği	Kim Koo
Yerine gelen	Makam kaldırıldı
Kore Ulusal Meclisi Başkanı
Görev süresi 31 Mayıs 1948 - 24 Temmuz 1948
Yerine geldiği	Yeni makam
Yerine gelen	Shin Ik-hee
Kore Cumhuriyeti Geçici Hükümeti Başkanı
Görev süresi 11 Eylül 1919 - 23 Mart 1925
Başbakan	Yi Donghwi Yi Dongnyeong Sin Gyu-sik No Baek-rin Park Eunsik
Yerine geldiği	Yeni makam
Yerine gelen	Park Eunsik
Kişisel bilgiler
Doğum	Rhee Syngman 26 Mart 1875 Neungnae-dong, Daegyeong-ri, Masan-myeon, Pyongsan, Hwanghae, Joseon (şimdi Kuzey Hwanghae, Kuzey Kore)
Ölüm	19 Temmuz 1965 (90 yaşında) Honolulu, Hawaii, ABD
Partisi	Liberal
Evlilik(ler)	Seungseon Park (e. 1890–1910) Francesca Donner Rhee (e. 1934–1965)
İmzası

1948 Ağustos'undan 1960 Nisan'ına kadar Kore Yarımadasındaki Soğuk Savaş gerginliğinin yaşandığı dönemde Başkanlık yaptı. Tartışmalı bir seçimin ardından halkın protestosu, Başkanlığını sona erdirdi. Hawaii'de sürgünde öldü.

Çocukluğu

Syngman Rhee, Hwanghae Eyaleti'nin Daegyeong-ri şehrinde, asilzade Yangban soyunun bir üyesi olarak doğdu. Rhee, Joseon Kralı Kral Taejo'nun en büyük oğlu olan Prens Yangnyeong'un soyundan geliyordu. Pai Chai Hak Dang'a devam ederken Kore'nin Japon hegamonyasına karşı mücadelesinde aktif olmaya başladı. Japon monarşisine karşı yaptığı gösteri nedeniyle tutuklandı. 1904'te serbest bırakıldıktan sonra Birleşik Devletler'e gitti. George Washington ve Princeton Üniversitelerinden mezun olarak birkaç dereceye sahip oldu. Batılılaşarak ailesinin önceki adını ve kendi adını batılı tarzda yazmaya başladı.

1910'da Japonya istilaya başlamıştı ki, Kore'ye döndü. Politik çığırtkanlığı ordu tarafından hoş karşılanmayınca 1912'de Çin'e gitti. 1919'da bütün bağımsızlık yandaşı gruplarla bir araya gelerek Şangay'de "Geçici Hükûmet"i oluşturdu. Başkan olarak seçildi ve görevini 1925'e kadar sürdürdü. "Geçici Meclis"teki otoritesini kötüye kullanma suçuyla itham edildi.

Başkanlığı

Kore, Japonya'dan bağımsızlığını kazandıktan sonra Rhee, diğer bağımsızlık yanlısı liderlerden önce Seul'e döndü. 1945'te Kore Hükûmeti'nin başı olarak seçildi. Rhee, sol kanadın seçimi boykot etmesinden sonra parlamentonun oy çokluğuyla 10 Mayıs 1948'de yapılan seçimle Güney Kore'nin İlk Meclisi'ni kurma yetkisi verildi. Ve Rhee, Geçici Hükûmet'in son Başkanı olan Kim Koo'ya karşı 13'e 182 gibi büyük bir farkla 20 Temmuz 1948'de Güney Kore Başkanı oldu. 15 Ağustos 1948'de resmi olarak Birleşik Devletler ordusunun gücünü devraldı ve Geçici Hükûmet'ten beri Kore halkının egemenliğini yasallaştırdı.

Başkan olarak Rhee, 1950'de patlak veren Kore Savaşı'ndan önce diktatör bir tutum sergiledi. İç güvenlik birimlerinin (sağ kolu olan Kim Chang-ryon'un başkanlığında) Komünistlerin zanlı olarak tutulmasına ve Kuzey Koreli ajanların işkence edilmesine izin verdi. Hükûmeti aynı zamanda birkaç katliamı yöneterek, Jeju Adası'ndaki solcu grupların baş kaldırılarına karşılık vermiş oldu. Başkan Rhee döneminde, Güney Kore Barış ve Uzlaşma Komisyonu komiseri Kim Dang-Çun'a göre en az 100.000 kişinin idam edildiği, bazı kaynaklara göre ise yaklaşık 200.000 komünistin katledildiğini belirtmektedir.[1]

Seul'deki vatandaşların cesaretlendirmesiyle Rhee, ününe daha fazla zarar verdi. Ülkenin başkenti savaşın baş göstermesiyle tek sığınak olarak kaldı. Han Nehri üzerindeki köprü aracılığıyla komünist rejimden kaçan binlerce vatandaşı önlemeye karar vermişti. Birleşmiş Milletler ve Güney Kore kuvvetleri mücadele edip Kuzey Korelileri kuzeye, Yalu Nehri'ne doğru geri püskürtmeye başladı ki; Rhee, Kuzey Kore ile yapılacak ateşkes anlaşmasını reddederek barış zeminini zedelemiş ve Kore'nin bölünmesi kesinleşince halkın gözünden düşmüştü. Birleşmiş Milletler'in yardımıyla birleşik bir Kore'nin lideri olma umudunu taşıyarak Hükûmet'ten tamamen yoksun bir kuzeyin bağlanmasını isteyerek bütün barış planlarını veto etmiştir. Ayrıca güçlü yöntemlerle gönülsüz olan Birleşmiş Milletler aracılığıyla Çin'e karşı yaptırımlar uygulanmasını istemiştir.

Kore Savaşı'nın ardından, yönetiminden geriye kalan sürede Kore İmparatorluğu'nun Sunjeong İmparatoriçesi'ni, Jeongneung'da Suin Hapishane'sinde sınırlı ve uygun olmayan nitelikler taşıyan bir kulübede hapsetmiştir.

İstifası ve Kaçışı

1960'ta Rhee, dördüncü dönem başkanlığını oyların %90'ını alarak garantilemiştir. Bu seçim zaferinin ardından ana muhalefet lideri adayı Cho Byeong-ok 15 Mart seçimlerinden kısa bir süre önce öldü.

Bununla birlikte Rhee, Lee Gibung'un bağımsız bir Başkan Yardımcısı olmasını kararlaştırarak oylamayla seçtirdi. Ancak Lee, Kore Savaşı boyunca Birleşik Devletler eski Büyük Elçisi Chang Myon'a karşı anormal çoğunlukla bir üstünlük sağlaması çıkarlara göre düzenlenmiş bir seçim olduğu sonucunu doğurdu. Bu durum Kore halkının gruplaşarak bölünmesine dönüşen bir öfkeye sebep oldu. Masan'da düzenlenen bir mitingde polis göstericilere ateş etti. Öğrenciler tarafından yapılan 19 Nisan İhtilali sonucu Rhee, 26 Nisan'da istifa etti.

28 Nisan'da CIA'in düzenlediği operasyonla Rhee Cheong, Wa Dae'den apar topar Güney Kore'den kaçırıldı. Ekonomi Bakanı Kim Yong-kap, Rhee'nin Hükûmet fonundan 20 milyon US $'dan fazla parayı zimmetine geçirdiğini ortaya çıkardı.

Önceki Başkan, Avusturya uyruklu eşi Franziska Donner ve eşinin oğlunu kabul ederek Honolulu-Hawaii'de sürgünde yaşamaya devam etti.

19 Temmuz 1965'te Rhee kalp krizi sonucu öldü. Naaşı Seul'e getirilerek Ulusal Mezarlığa 27 Temmuz'da defnedildi.

Bağlantılar

• Yun Chi-ho
• Yun Boseon
• Kim Gu
• Kim Sungsu
• Heo Jeong
• Kim Kyu-sik
• Chang Myon

Ayrıca bakınız

• Bodo League Katliamı
• Kore İle İlgili Konuların Listesi 2 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
• Güney Kore Başkanlığı (İngilizce)

Dış bağlantılar

• Syngman Rhee (İngilizce)
• Syngman Rhee Memorial

Kaynakça

1. http://www.koreatimes.co.kr/www/news/nation/2009/03/117_40555.html 20 Ocak 2013 tarihinde WebCite sitesinde arşivlendi Gov’t Killed 3,400 Civilians During War