Vietnam
Vietnam (Vietnamca: Việt Nam (
Dinle )), resmî adı ile Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti, Güneydoğu Asya'da, Çinhindi Yarımadası'nın doğusunda yer alan bir ülkedir. Uzun, dar bir kara parçası üzerinde yer alan Vietnam'ın kuzeyinde Çin, batısında Kamboçya ile Laos, güneyinde ve doğusunda Güney Çin Denizi yer alır. 1955'te Kuzey Vietnam ve Güney Vietnam olarak iki ayrı cumhuriyete bölünmüş olan ülke, 1976'da Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti olarak tekrar birleşmiştir. Vietnam dağlık bir ülkedir. Song-Koi ve Mekong deltaları önemli alçak düzlükleridir. Kıyı ovaları doğuda yer alır. Geri kalan toprakların büyük bir bölümünü ormanlık, dağlık bölge kaplar. Başlıca ürünleri; pirinç, manyok, kocadarı, mısır, kahve, çay, kauçuk, el işleridir. Önemli kentleri; Ho Chi (Şi) Minh, Hanoi ve Haifong'dur. Eğitim; 12 yaşına kadar parasız ve zorunludur. Kuzey Vietnam ile Güney Vietnam 1976'da tek ülke olarak birleşmiş, ancak yıllarca süren savaş ve bombardıman sonucu büyük bir yıkıma uğramıştır.
Vietnam | |
|---|---|
 Arma
| |
 | |
| Başkent | Hanoi |
| En büyük şehir | Ho Chi (Şi) Minh Kenti |
| Resmî diller | Vietnamca |
| Resmî alfabe | Vietnam alfabesi |
| Hükûmet | Tek partili üniter sosyalist cumhuriyet |
• Cumhurbaşkanı | Nguyễn Phú Trọng |
• Başbakan | Nguyễn Xuân Phúc |
• Komünist Parti Genel Sekreteri | Nguyễn Phú Trọng |
• Kamu Güvenlik Bakanı | Lê Hồng Anh |
| Tarihçe | |
• Fransız Hindiçini | 1862-1945 |
• Fransa'dan bağımsızlık | 2 Eylül 1945 |
• Saygon'un düşüşü | 30 Nisan 1975 |
• Yeniden birleşme | 2 Temmuz 1976 |
• Mevcut anayasa | 28 Kasım 2013 |
| Yüzölçümü | |
• Toplam | 331.210 km2 (127.880 sq mi) (65.) |
• Su (%) | 1,3 |
| Nüfus | |
• 1 Nisan 2014 sayımı | 90.710.000 (13.) |
| GSYİH (SAGP) | 2020 tahminî |
• Toplam | 1,035 trilyon $ (23.) |
• Kişi başına | 8.677 $ (106.) |
| GSYİH (nominal) | 2020 tahminî |
• Toplam | 340,602 milyar $ (35.) |
• Kişi başına | 3.498 $ (130.) |
| Gini (2018) |
35.7 orta |
| İGE (2019) |
 0.704yüksek · 118. |
| Para birimi | Vietnamca: Đồng (₫) (VND) |
| Zaman dilimi | UTC+7 (UTC+07.00) |
| Trafik akışı | sağ |
| Telefon kodu | +84 |
| İnternet alan adı | .vn |
 | |
Tarih
Vietnam'ın arkeolojik tarihi, 2500 yıl öncesine dayanmaktadır. Vietnam, MÖ 1. yüzyıldan 10. yüzyıla kadar Çin Uygarlığı'nın egemenliği altında kaldı. 939 yılında bölge, Çin'e karşı bağımsızlığını kazandı. 968 yılında ise Vietnam, resmi olarak kendi resmî benliğini ilan etti.
Vietnam Savaşı
Vietnam 19. yüzyılda Çinhindi olarak (Kamboçya-Laos-Vietnam) Fransa tarafından sömürgeleştirildi. Yoğunlukla köylü olan halk topraklarından olduğu için Fransız hükûmetine karşı tepkiliydi. Arada milliyetçi ayaklanmalar olduysa da bir başarı elde edilemedi. Japonya'nın Vietnam'ı işgaliyle zayıflayan otoriteye karşı bağımsızlık hareketi ligi Vietminh, 2 Eylül 1945'te cumhuriyeti ilan etti. Bu Fransa ile Vietnamlı komünist lider Ho Chi Minh'i karşı karşıya getirdi. Moskova'da bağlantıları olan, Çin'den silah desteği alan ve Mao Zedong'un Kuomintang'a karşı başarıyla yürüttüğü gerilla hareketi taktiklerini bilinen Ho Chi Minh karşısında duramayan Fransa, 1954'ün mayıs ayında teslim oldu. 1956'da seçim yapılarak tekrar birleştirilmek üzere Vietnam ikiye bölündü. Kuzeyde Ho Chi Minh'in komünist hükûmeti ve güneyde Fransa'nın desteklediği Ngo Dinh Diem hükûmeti kuruldu, fakat söz konusu seçim gerçekleşmedi. Saygon'daki hükûmet, ABD destekli otoriter bir politika izlemekteydi. Bu güneyde tepkilerin artmasına neden oldu ve kuzeyden silah desteği alan Vietkong cephesi kurularak ABD'nin de dahil olduğu iç savaş başladı. Amerikalı askerler teknik açıdan üstün olsalar da coğrafyasını bilmedikleri bir yerde, alışkın olmadıkları gerilla taktikleri karşısında çok şansları olmuyordu. 1968'de Vietkong "Tet" saldırısını başlattı, 1973'te ateşkes ilan edilse de kısa süre sonra savaş yeniden başladı. Sonunda 30 Nisan 1975'te Vietkong'un Saygon'u ele geçirmesiyle son buldu.
Yönetim
Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti'nde tek yasal parti iktidardaki Vietnam Komünist Partisidir. 1975'teki anayasanın değiştirilmesiyle 1992'nin Nisan ayında yeni anayasa kabul edildi. Komünist partinin idari anlayışı yönetimin, politikanın bütün birimlerinde tekrar uygulandı. Seçimlere muhalefet etme yetkisi sadece Komünist Parti ve onun organizasyonlarına verildi.
Bunlar Vietnam Anayurt Cephesi çalışanlarını ve esnaf ticaret birliklerini kapsar. Her ne kadar eyalet kamusal yönetimi sosyalist olsa bile, onun uygulanması, 1990'lardan beri azalarak devam eden ideolojik etkisi altındadır. Vietnam Cumhurbaşkanı görünürde eyalet başkanı olsa bile normalde Vietnam ordusunun başkomutanıdır. Ayrıca Ulusal Savunma ve Güvenlik makamındadır. Vietnam Başbakanı Nguyan Tan Dung, hükûmetin başıdır. Ayrıca 3 yardımcı bakandan oluşan Bakanlar Kurulu'nun ve 26 bakanın başkanıdır.
Yerel İdare Birimleri
Vietnam 58 ile veya şehre (Vietnamca tỉnh olarak bilinir) bölünmüştür. Ayrıca yerel idare olarak illerle aynı seviyede olduğu kabul edilen (şehir statüsünde bulunan) 5 "merkezi yönetim birimi" (thành phố trực thuộc trung ương) vardır.
|
Kırmızı Irmak Deltası
Bắc Ninh |
Kuzeydoğu
Bắc Giang |
Kuzeybatı
Dien Bien |
Kuzey Merkezî Sahili
Ha Tinh |
|
Merkezî Yaylalar
Dak Lak |
Doğu Merkezî Sahili
Binh Dinh |
Güneydoğu
Ba Ria-Vung Tau |
Mekong Nehri Deltası
An Giang |
Bu iller; ilçe (thành phố trực thuộc tỉnh), kasaba (thị xã) ve köy (huyện) gibi alt bölümlere ayrılmıştır. Merkezi yönetim birimleri ise, sehir bölgesi (quận) ve köy/semt alt bölümlerine ayrılıp köy/semtler de daha küçük altbirimlere (phường) bölünür.
Turistik bölgeleri
Yakın zamana kadar sadece savaşla anılan Vietnam, son dönemlerde dünyanın ileri gelen tatil merkezleri arasında sayılmaktadır. Öte yandan, Asya'da suç oranı en az ve en güvenli yerler arasındadır.
- Ha Long Koyu (Ha long: Yere inen ejderha)
- Cat Ba Adası
- Cuc Phuong Milli Parkı
- Ho Chi Minh Mozolesi[1]
Vietnam Halk Ordusu
Vietnam Halk Ordusu (Vietnamca: Quân Đội Nhân Dân Việt Nam), Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti'nin silahlı kuvvetleridir. 412,000'i aktif, 5,040,000'i aktif yedek olmak üzere toplam 5,452,000 personelden oluşmaktadır. Birinci Çinhindi Savaşı, Vietnam Savaşı ve Üçüncü Çinhindi Savaşı'ndaki tecrübeler sayesinde, gerilla savaşı konusunda uzmandır. 22 Aralık 1944'te Kuzey Vietnam'da kurulmuş, 1976 yılında Güney Vietnam ile olan birleşme sonucu yeni kurulan Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti'nin silahlı kuvvetleri olmuştur. Çoğunluğu Vietnam Savaşı'ndan kalmak üzere şu ekipmanlara sahiptir:
- 1,470 Tank
- 3,150 Zırhı Savaş Aracı
- 2,200 Savaş Topu
- 140 Helikopter + 25 saldırı helikopteri
- 1,100 Çok namlulu roket atar sistemi(ÇNRAS)
- Dış borç:$68,380,000,000
- Savunma bütçesi:$3,365,000,000
- Karayolları uzunluğu:180.549
- Demiryolları uzunluğu:2.632
- Servisteki havaalanı sayısı:45
- Denizaltı sayısı:3
- Eğitim uçağı:26
Ordu 6 ana kuvvetten oluşmaktadır:
- Vietnam Kara Ordusu (Lục quân)
- Vietnam Özel Kuvvetler (Lực lượng Biên phòng)
- Vietnam Halk Donanması(Hải quân Nhân dân Việt Nam)
- Vietnam Denizci Askerler(Hải quân Nhân dân Việt Nam)
- Vietnam Deniz Polisi (Lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam)
- Vietnam Hava ve Hava Koruma Kuvvetleri (Phòng không-Không quân nhân dân Việt Nam).
Vietnam 9. Ordu Karargahı
Vietnam askerleri
Vietnam askerleri
Vietnam askerleri selamlanırken
Dış bağlantılar
 |
Wikimedia Commons'ta Vietnam ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Photos of Vietnam16 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Articles/ Vietnam fotoğrafları
- Vietnam'dan resimler8 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Vietnam albümü20 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Vietnamca aile22 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Vietnam foto galerisi9 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
.svg.png.webp)
Uluslararası kuruluşlar | ||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||
