İran Cephesi
İran Cephesi, Osmanlı İmparatorluğu ile Rus İmparatorluğu - Büyük Britanya ittifakı arasında, İran'ın kuzeybatısındaki bölgede I. Dünya Savaşı boyunca birçok çatışmanın yaşandığı cepheye verilen isimdir. Kafkasya Cephesi bittikten sonra Kafkasya'ya sıçrayan savaşlara da sahne olan bu cephe, Osmanlıların kendi toprakları dışında savaştığı ve ikinci dereceden önem taşıyan bir cephedir.
İran Cephesi | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
I. Dünya Savaşı Osmanlı Cephesi | |||||||
| |||||||
Taraflar | |||||||
Osmanlı İmparatorluğu Alman İmparatorluğu Kaçar Hanedanı |
Rus İmparatorluğu Büyük Britanya | ||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||
Halil Kut Nuri Paşa Georg von Kaunitz Wilhelm Wassmuss Reis Ali Delvary Albay Pessian Mirza Küçük Han |
Theodore Chernozubov Nikolay Baratov Tovmas Nazarbekyan Andranik Toros Ozanyan Percy Sykes Lionel Dunsterville | ||||||
Güçler | |||||||
2. Ordu Kafkas İslam Ordusu İran yarı askerî birlikleri Yerel aşiret birlikleri |
Kafkas Ordusu Ermenî milisler Hint Ordusu |
Bu cephedeki savaşlar sırasında Tebriz şehri Osmanlılar ve Ruslar arasında birçok kez el değiştirmiştir. İran topraklarından geçip doğuya doğru yönelen Osmanlılar, Bakü'yü kuşattılar ve Bakü Muharebesi sonucunda şehri aldılar.
Rusya'daki Ekim Devrimi ve sonrasındaki karışıklıklar, İran, Azerbaycan, Dağıstan ve bazı Kafkas topraklarının Osmanlı Ordusu'nun denetimine girmesini sağladı. Osmanlıların I. Dünya Savaşı'nı kaybetmesi üzerine İmzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması'nın maddelerinden biri de Osmanlılar'ın işgal etmiş olduğu İran ve Kafkasya'daki topraklardan ordusunu derhal geri çekmesi idi. Bu antlaşma gereğince Osmanlı Ordusu bölgeden çekildi. Daha sonra bu bölgeler Rus ve İngilizler'in işgaline uğradı.