1930 Türkiye yerel seçimleri

1930 Türkiye yerel seçimleri, Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki ilk çok partili seçimdir. Seçime Cumhuriyet Halk Fırkası ve yeni kurulan Serbest Cumhuriyet Fırkası katıldı.[1] Bu seçimlerde belediye başkanları, belediye meclis üyeleri arasından ve meclis üyeleri tarafından iki kademeli olarak seçildi. Bu seçimlerin önemli bir özelliği de kadınların da seçme ve seçilme hakkına sahip olmasıydı.

1930 Türkiye yerel seçimleri
1930 (1930)

  Birinci parti İkinci parti
 
Lider İsmet İnönü Fethi Okyar
Parti Cumhuriyet Halk Fırkası Serbest Cumhuriyet Fırkası
Aldığı oy 471 belediye 31 belediye

Seçim sonuçları

Seçim sonuçlarına ilişkin açıklamalara göre, 502 seçim bölgesinden 31'inde SCF kazandı. SCF'nin kazandığı yerler:

İzmir'de Bademiye, Karantine (günümüzdeki Küçükyalı), Kınık, Şirince, Seferihisar, Kuşadası, Menemen, Bozdoğan, Buca, Dikili ve Urla; Aydın'da Çine, Bozdoğan, Söke, Umurlu, Yenipazar, Germencik, Gördes ve Karapınar; İstanbul'da Maltepe ve Burgaz; Kırklareli'de Pınarhisar, Vize ve Üsküp; Samsun'da şehir merkezi ve Ladik; Bursa'da Armutlu, Tekirdağ'da Keşan, Çanakkale'de Biga, Amasya'da Merzifon, İçel'de ise Silifke oldu.[2]

CHF, İstanbul'da toplam olarak 35.942, SCF 12.868 oy aldı. Vakit gazetesi bu sonuçları CHF için 35.934 ve SCF için 12.813 olarak vermiştir. Bu gazetenin bildirdiğine göre İstanbul'da oy kullanmayan seçmen sayısı 250.746 kişiyi bulmuştur.[2] Diğer şehirlerde ise;

Seçim sonrası

SCF yöneticileri bu seçim sonuçlarının gerçeği yansıtmadığını ileri sürdüler. Onlara göre seçimi SCF kazanmıştı. Sonuçlar baskı ve fesat ile elde edilmişti. Fethi Bey iddia edilen usulsüzlüklerle ilgili olarak TBMM'nin 6 Kasım 1930 tarihindeki birleşiminde bir önerge de verdi. Ardından 15 Kasım'daki oturumda söz alarak yolsuzluk ve baskı iddialarını sıraladı. Fethi Bey'den sonra söz alan CHF'li vekiller ise Fethi Bey'i ve SCF politikalarını eleştirdikten sonra, asıl SCF'nin seçimlerde yolsuzluk yaptığını iddia ettiler. Fethi Bey'in çabaları bir sonuç getirmedi; üstelik tartışmalar iki parti arasındaki ilişkilerin iyice gerilmesine neden oldu. Bu gelişmeler karşısında Fethi Bey 17 Kasım 1930'da SCF'nin feshedilmesine dair dilekçesini İçişleri Bakanlığı'na gönderdi.[2]

Kaynakça
  1. "1930'dan 2009'a Türkiye'de yerel seçim sonuçları". 12 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
  2. Çetin, Yetkin (2004). Atatürk’ün Vatana İhanetle Suçlandığı S.C.F. Olayı. İstanbul: Otopsi Yayınları. ss. 267-273. ISBN 9789758410453.
  3. Taşdemir, Serap (2019). "Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın Ayvalık Teşkilatlanması ve 1930 Yılı Belediye Seçimleri" (PDF). Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi. XIX (626). ataturkilkeleri.deu.edu.tr. s. 14. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2020.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.