2011 Türkiye genel seçimleri

2011 Türkiye genel seçimleri, Türkiye Büyük Millet Meclisi 24. Dönem üyelerinin seçilmesi için 12 Haziran 2011'de yapılan genel seçimlerdir. 34 yıldan sonra Türkiye'nin "erken" yapılmayan ilk genel seçimidir.[1]

2011 Türkiye genel seçimleri
12 Haziran 2011 (2011-06-12)
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin 550 sandalyesi için
Çoğunluk için gereken 276 sandalye
Kamuoyu yoklamaları
Katılım % 83,16

  Birinci parti İkinci parti Üçüncü parti
 
Lider Recep Tayyip Erdoğan Kemal Kılıçdaroğlu Devlet Bahçeli
Parti Adalet ve Kalkınma Partisi Cumhuriyet Halk Partisi Milliyetçi Hareket Partisi
Liderlik tarihi 14 Ağustos 2001 22 Mayıs 2010 6 Temmuz 1997
Liderin bölgesi İstanbul (I) İstanbul (II) Osmaniye
Son seçim 341 sandalye, %46,58 112 sandalye, %20,87 71 sandalye, %14,27
Önceki sandalye 331 102 72
Sandalye 327 135 53
Değişim 14 23 18
Aldığı oy 21.399.082 11.155.972 5.585.513
Oran %49,83 %25,98 %13,01
Değişim %3,25 %5,11 %1,26
Önceki Başbakan

Recep Tayyip Erdoğan
Adalet ve Kalkınma Partisi

 Seçilen Başbakan

Recep Tayyip Erdoğan
Adalet ve Kalkınma Partisi

Arka plan

21 Ekim 2007 tarihli referandum ile birlikte yürürlüğe giren anayasa değişiklikleri uyarınca genel seçim süresi 5 yıldan 4 yıla indirildi.[2] Başbakan Recep Tayyip Erdoğan 3 Ekim 2010 günü yaptığı açıklamada genel seçimlerin normal tarihinden bir ay önce -Haziran ayı başında- yapılacağını duyurdu.[3] TBMM 3 Mart 2011'deki oturumunda milletvekili genel seçimlerinin 12 Haziran 2011 pazar gününde yapılmasına ilişkin önerge TBMM Genel Kurulu'nda oybirliğiyle kabul edildi.[4]

2010 Nisan ayında seçim kanunda birtakım değişiklikler yapıldı. Düzenlemeyle, seçimlerde Kürtçe propaganda yapılması serbest bırakıldı.[5] Bunun dışında tahta oy sandıkları yerine eni 40, boyu 55, yüksekliği 50 cm, şeffaf, ısıya ve kırılmaya dayanıklı sert plastikten yapılan sandıklar kullanıldı.[6] Bilboardlarda propaganda süresi uzatılarak 20 günden 30 güne çıkarıldı.[6] Bu seçimlerde ilk kez 25 yaşındakiler milletvekili adayı olabildiler.[6]

Adalet ve Kalkınma Partisi, 186 milyon 544 bin; Cumhuriyet Halk Partisi, 83 milyon 608 bin; Milliyetçi Hareket Partisi, 57 milyon 148 bin lira seçim yardımı aldı.[7]

Seçime katılan partiler

Yüksek Seçim Kurulu'nun 5 Mart 2011 tarihli kararına göre, 27 siyasi parti seçime katılmaya hak kazandı.[8] Bu partilerden Barış ve Demokrasi Partisi, İşçi Partisi ve Yeni Parti oy pusulası sıralaması için yapılan kura öncesinde seçime katılmama kararı aldı ve oy pusulası sıralamasına 24 parti girdi.[9] Bu 24 partinin 6'sı liste verme aşaması öncesinde seçime katılmama kararı alarak veya liste vermeyerek seçimden çekildi. Liste vermeyen partiler: Alternatif Parti, Bağımsız Türkiye Partisi, Eşitlik ve Demokrasi Partisi, Genç Parti, Halkın Yükselişi Partisi, Türkiye Partisi.[10] Hak ve Özgürlükler Partisi de liste vermesine rağmen daha sonra seçimlere katılmama kararı aldı.[11] Böylece, 12 Haziran 2011 seçimlerine kendi adıyla katılan siyasi parti sayısı sayısı 17'ye indi. YSK, 18 Nisan 2011'de Özgürlük ve Dayanışma Partisi [12] ve Yurt Partisi'nin seçime katılamayacağına karar verdi.[13] Böylece, 12 Haziran 2011 tarihinde yapılan seçime katılan adayların YSK tarafından açıklanan geçici listesine göre, seçime giren siyasi parti sayısı 15 olarak belirlendi.[14]

İllerin çıkardıkları milletvekili sayıları

Yüksek Seçim Kurulu 2 Mart 2011'de Türkiye İstatistik Kurumu'nun 2010 Nüfus Sayımı sonuçlarını baz alarak seçim çevrelerinin çıkaracağı milletvekili sayısını yayımladı.[15] Buna göre 14 ilin bir önceki seçime göre çıkaracağı milletvekili sayısı artarken, 28 ilinki azaldı.[16] 39 ilin çıkardığı milletvekili sayısı ise değişmedi.[16] Yine bu düzenlemeyle 85 ile en çok milletvekilini İstanbul, 1 ile de en az milletvekilini Bayburt çıkardı.[16]

Aşağıdaki tabloda illerin çıkardığı milletvekili sayıları görülmektedir.

2007 genel seçimlerinde Türkiye ortalamasında her bir milletvekiline 78 bin seçmen düşerken, nüfusu az olan Şırnak, Hakkâri, Bayburt gibi illerde 20 binin üzerinde oy alan adaylar Meclis'e girmişti. 2011 seçimlerinde de 8.829.393 seçmenin bulunduğu İstanbul'da her milletvekiline 103 bin, 3.237.446 seçmenin bulunduğu Ankara'da her milletvekiline 104 bin seçmen düştü. Halbuki bu oranlar Tunceli'de 55 bin, Hakkâri'de ise 40 bin oldu.[17] 2015 seçimlerinde de aynı durum yaşandı.

Bağımsız aday ve bloklar

12 Haziran 2011 seçimlerinde esas olarak yüzde 10'luk Türkiye seçim barajına takılmamanın bir yolu olarak ve bazı kısmi ittifakları da içermiş şekilde, bazı partiler seçimlere "bağımsız adaylar bloku" olarak katılmayı tercih etti. Anılan yöntem 2007 Türkiye genel seçimlerinde Barış ve Demokrasi Partisi tarafından uygulanmış ve bu partiye TBMM'de grup kurma olanağı vermişti. Bu seçimde BDP yeniden ve İP ilk kez, bu yöntemi izledi. Bunun yanı sıra herhangi bir partiyle bağlantısı olmayan ya da milletvekili adaylığı için başvurduğu partiden adaylıkları kabul edilmeyen kişilerden de bağımsız milletvekili adayı olarak seçimlere girenler oldu.

Bağımsız adayken adaylıktan çekilenler

Emek, Demokrasi ve Özgürlük Bloku

Barış ve Demokrasi Partisi, 23 Şubat 2011 tarihinde seçimlerde Emek, Demokrasi ve Özgürlük Bloku‎ adaylarını destekleyeceğini açıkladı.[31]

12 bağımsız adayın adaylıklarının YSK tarafından reddi ve tekrar kabulu

7'si Emek, Demokrasi ve Özgürlük Bloku'dan olmak üzere 12 bağımsız adayın adaylıkları YSK tarafından iptal edildi.[34][35][36][37] 12 bağımsızın adaylıklarının iptaline yönelik karar alındığına dair haberler 18 Nisan 2011 akşam saatlerinde medyada yer almaya başladı.[38] 19 Nisan 2011'de YSK tarafından Geçici Aday Listeleri'nin[39] açıklanmasıyla, iptaller netleşti. Adaylıkların iptalinden sonra yoğun hukuki ve siyasi tartışmalar yaşandı.[40][41][42]

19-20 Nisan 2011 tarihlerinde bazı Doğu ve Güneydoğu kentleri ile İstanbul'da ağırlıklı olarak BDP taraftarlarınca protesto gösterileri yapıldı. Bazı gösterilerde olaylar çıktı.[43] Bazı gösterilerde göstericiler tarafından taş, havai fişek, molotof kokteyli kullanıldı. Bu gösteriler sırasında ve sonrasında çok sayıda kişi gözaltına alındı. 20 Nisan 2011'de Bismil'de bir gösterici polisin müdahalesiyle öldü.[44][45] YSK Başkanı Ali Em'in 19 Nisan 2011'de gazetecilere ayaküstü yaptığı kısa açıklama, "YSK'nın itirazlara açık kapı bıraktığı" şeklinde yorumlandı.[46] Öte yandan, Eli Em, aynı konuşmanın sonunu "Kararımız belli, bunun dışında bir açıklama yapmayacağım" diye bağlamıştı.[47] Adaylıkları iptal edilen kişilerden önemli bir kısmı 19-20 Nisan 2011 tarihlerinde, tartışmanın esasını oluşturan "memnu hakların iadesi"ne dair kararları çeşitli mahkemelerden aldı ve YSK'ya ulaştırdı.[48][49] YSK Başkanvekili Kırdar Özsoylu 20 Nisan 2011 saat 16:50 sularında gazetecilere yaptığı açıklamada, şahsi fikrinin itirazların değerlendirilmesi gerektiği yolunda olduğunu söyledi. Özsoylu, YSK'nın konu hakkında 21 Nisan 2011 saat 10'da yapılan toplantıda karar alacağını söyledi.[50][51][52] YSK Başkanı Ali Em, 20 Nisan 2011 saat 18:00'de gazetecilere yaptığı açıklamada "İtirazları peyderpey değerlendiriyoruz. İl seçim kurullarına yapılan itiraz süreleri bugün 17'de sona erdi. İnceleyeceğiz." dedi.[53]

Yüksek Seçim Kurulu 21 Nisan 2011 akşam saatlerinde yaptığı basın açıklamasıyla, daha önce seçime katılamayacaklarına karar verdiği 12 adayın itirazı üzerine aldığı yeni kararı duyurdu.[54] Buna göre, itirazları kabul edilerek milletvekilliği adaylıkları devam edenler: Harun Özcan, Hatip Dicle, Leyla Zana, Mehmet Salih Yıldız, Ertuğrul Kürkçü, Gültan Kışanak, Sebahat Tuncel. İtirazları reddedilen ve milletvekili adayı olamayanlar: İsa Gürbüz, Çiçek Otlu, Şerafettin Efe. YSK, basın açıklamasında, Abdullah Kızılay ile Nezir Sincar haklarındaki incelemenin devam ettiğini belirtti. Buna göre, Emek, Demokrasi ve Özgürlük Bloku'ndan sadece İsa Gürbüz'ün adaylığı iptal edilmiş oldu. Haklarında inceleme devam eden kişiler arasında da bu bloktan aday bulunmuyor.[55]

Diğer gelişmeler ve notlar
Seçim ittifakları
Seçime katılmayan partiler
Tutuklu sanık milletvekili adayları
  • Ergenekon, Balyoz, Devrimci Karargâh örgütü ve KCK davaları'ndan tutuklu sanık olan bazı isimler, 2011 genel seçimleriyle bağlantılı olarak Türkiye gündemine geldi.
  • Ergenekon davaları tutuklu sanıklarından Mustafa Balbay, Tuncay Özkan, Mehmet Haberal CHP'ye milletvekilliği adaylık başvurusu yaptı. CHP Balbay'ı İzmir 2. Bölge'den, Haberal'ı Zonguldak'tan aday gösterdi; Özkan'ı aday yapmadı.[74][75][76][77][78]
  • Eski Erzincan Cumhuriyet Başsavcısı ve Ergenekon davası tutuksuz sanığı İlhan Cihaner CHP'den aday adayı olmuş ancak bu parti tarafından aday gösterilmemişti.[79] Öte yandan, CHP YSK'ya Denizli'de önseçim yapacağını ve bu ilden kontenjan adayı da kullanacağını bildirmiş, ancak önseçimden çıkan sıralamayı, araya kontenjan adayı katmaksızın YSK'ya bildirmişti. YSK partiye bu ilde kontenjan adayı göstermesi gerektiğini bildirdi. Bunun üzerine İlhan Cihaner CHP Denizli 2. sıra milletvekili adayı yapıldı.[80] Cihaner'in adaylığı YSK Geçici Aday Listesi'nde ilan edildi.[14] Bu gelişmeler CHP'de yeni bir tartışma başlattı; Denizli'de CHP listesinde 4. sıraya gerileyen Adil Demir'in itirazları oldu.[81]
  • Cumhuriyet Halk Partisinden aday olamaması üzerine, Tuncay Özkan İstanbul 1. Bölge'den bağımsız aday oldu.[22]
  • Devrimci Karargâh örgütü davasından dolayı Silivri Cezaevi'nde tutuklu bulunan Hanefi Avcı İstanbul 3. Bölge'den bağımsız aday oldu.[27]. Daha sonra adaylıktan çekildiğini açıkladı.
  • Cumhuriyet Güçbirliği bloku tutuklu sanık adayları: İstanbul 2. Bölgeden Balyoz davası sanığı Çetin Doğan ve Ergenekon davası sanıklarından Doğu Perinçek, İzmir 2. Bölge, Hasan Atilla Uğur Antalya ve M. Deniz Yıldırım Isparta'dan aday olmuştur.[82]
  • Balyoz davası tutuklu sanığı Engin Alan da MHP’nin İstanbul 1. Bölge 1. sıra adayı oldu.[83]
  • BDP destekli, bağımsız adaylardan oluşan Emek, Demokrasi ve Özgürlük Bloku'nda yer alan ve KCK davasından tutuklu yargılanan adayların isimleri şöyle: Diyarbakır: Hatip Dicle, Van: Kemal Aktaş, Şırnak: Selma Irmak, Faysal Sarıyıldız Şanlıurfa: İbrahim Ayhan, Mardin: Gülseren Yıldırım.[83]
Bazı MHP milletvekili adaylarının istifası
  • Seçim öncesinde aralarında üst düzey parti yöneticileri de bulunan toplam 10 MHP'li milletvekili adayı, evlilik dışı cinsel ilişkilerini ifşa eden görüntülerin ("kaset"ler) İnternet'te yayımlanması veya yayımlanacağı tehdidi üzerine adaylıktan istifa etti.
  • 24 Nisan 2011'de Farklı ülkücülük adlı bir blog sitesinde yayımlanan cinsel içerikli görüntülerinden sonra Aile ve Kadından Sorumlu MHP Genel Başkan Yardımcısı ve Adana 1. sıra milletvekili adayı Recai Yıldırım, MHP Genel Başkan Yardımcısı ve Kırşehir 1. sıra milletvekili adayı Metin Çobanoğlu, Genel Başkan Yardımcılığı görevleri ile milletvekili adaylıklarından istifa ettiler.[84]
  • 8 Mayıs 2011'de aynı sitede yayımlanan görüntülerinden sonra Teşkilattan Sorumlu MHP Genel Başkan Yardımcısı ve İstanbul 1. Bölge 2. sıra milletvekili adayı Bülent Didinmez, Eski MHP İstanbul İl Başkanı ve İstanbul 3. Bölge 4. sıra milletvekili adayı İhsan Barutçu, parti görevleri ile milletvekili adaylıklarından istifa ettiler.[85]
  • 18 Mayıs 2011'de Farklı Ülkücülük sitesi, ellerinde; MHP Genel Başkan Yardımcıları Deniz Bölükbaşı, Osman Çakır, Ümit Şafak, Genel Sekreter Cihan Paçacı ile Divan üyesi Mehmet Taytak'ın da cinsel içerikli görüntüleri olduğunu belirterek bu kişilerle birlikte MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin istifa etmemesi durumunda ellerındeki görüntüleri yayımlayacaklarını açıkladı. Bahçeli 6 yöneticisine de kefil olduğunu ve “istifa etmeyeceklerini” söyledi.[86]. Bunun üzerine site 21 Mayıs 2011'de ilk olarak MHP Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Ekici'nin görüntülerini yayınladı. Sitenin "istifa etmeleri hâlinde diğer 5 kişinin görüntülerini yayınlamayacağımızı 'mukaddesatımız üzerine yemin ederek' partimize ve kamuoyuna ilan ediyoruz." demesi üzerine aynı gün:[87]
  • MHP Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Ekici, Genel başkan yardımcılığı, parti üyeliği ve Yozgat milletvekili adaylığından, MHP Genel Başkan Yardımcısı Deniz Bölükbaşı, Merkez Yönetim Kurulu ve Genel Başkan Yardımcılığı görevlerinden ve Ankara milletvekili adaylığından, MHP Genel Başkan Yardımcısı Osman Çakır, Genel Başkan Yardımcılığı, Merkez Yönetim Kurulu Üyeliği görevlerinden ve Parti üyeliğinden, Samsun Milletvekili adaylığından, MHP Genel Sekreteri Cihan Paçacı, genel sekreterlik, Merkez Yönetim Kurulu Üyeliği, parti üyeliği ve Ankara milletvekili adaylığından, MHP Genel Başkan Yardımcısı Ümit Şafak, genel başkan yardımcılığı, parti üyeliği ve İstanbul milletvekili adaylığından, MHP Genel Sekreter Yardımcısı Mehmet Taytak genel sekreter yardımcılığı, parti üyeliği ve İstanbul milletvekili adaylığından istifa ettiğini açıkladı.

Anketler
Ana madde: 2011 Türkiye genel seçimleri için yapılan anketler

Seçimler öncesi değişik şirketler tarafından anketler yapılmaktadır. Bu anketlerden bazılarının sonuçları 2011 Türkiye genel seçimleri için yapılan anketler sayfasında toplanmıştır.

Anketlere genel olarak bakıldığında, seçim yaklaştıkça vatandaşların baraj altında kalan partilerden büyük partilere doğru yöneldiği ortaya çıkmaktadır. Buna göre AK Parti, CHP ve BDP (destekli bağımsızlar)'nin oylarında artış, MHP'nin oyunda ise anlamlı bir düşüş ya da artış görülmemektedir.[88] Yapılan son anketlerde (Mart-Nisan 2011) AK Parti %48.2 ile %51.2, CHP %24.4 ile %28.8, MHP %10.7 ile %15.0 ve BDP %4.3 ile %6.6 arasında değişen oy almaktadır.[89]

Sonuçlar
İlçeler bazında seçim sonuçlarını gösteren harita
Adalet ve Kalkınma Partisinin illere göre aldığı oylar
Cumhuriyet Halk Partisinin illere göre aldığı oylar

2011 Türkiye genel seçimlerinin resmi sonuçları:[90][91]

Gümrük Kapıları Hariç Türkiye Geneli
Seçmen Sayısı50.237.343
Kullanılan Oy43.785.665
Geçerli Oy42.813.896
Geçersiz Oy971.769
Katılım Oranı (%)87,16
Gümrük Kapıları
Seçmen Sayısı2.568.979
Kullanılan Oy129.283
Geçerli Oy127.867
Geçersiz Oy1.416
Katılım Oranı (%)5,03
Genel
Seçmen Sayısı52.806.322
Kullanılan Oy43.914.948
Geçerli Oy42.941.763
Geçersiz Oy973.185
Katılım Oranı (%)83,16
Milletvekili Sayısı550

Gümrük oyları dahil Türkiye geneli seçim sonuçları:

Parti Genel başkanı Oy % +/– Sandalye +/–
Adalet ve Kalkınma PartisiRecep Tayyip Erdoğan21.399.08249,83 3,17327# 14
Cumhuriyet Halk PartisiKemal Kılıçdaroğlu11.155.97225,98 5,13135 23
Milliyetçi Hareket PartisiDevlet Bahçeli5.585.51313,01 1,2853 18
Bağımsızlar2.819.9176,57 1,3335 # 9
Saadet PartisiMustafa Kamalak543.4541,27 1,070
Halkın Sesi PartisiNuman Kurtulmuş329.7230,77Yok0Yok
Büyük Birlik PartisiYalçın Topçu323.2510,75Yok0Yok
Demokrat PartiNamık Kemal Zeybek279.4800,65 4,770
Hak ve Eşitlik PartisiOsman Pamukoğlu124.4150,29Yok0Yok
Demokratik Sol PartiMasum Türker108.0890,25Yok0Yok
Doğru Yol PartisiÇetin Özaçıkgöz64.6070,15Yok0Yok
Türkiye Komünist PartisiErkan Baş64.0060,15 0,080
Millet PartisiAykut Edibali60.7160,14Yok0Yok
Milliyetçi ve Muhafazakar PartiAhmet Reyiz Yılmaz36.1880,08Yok0Yok
Emek PartisiHaydar Kaya32.1280,07 0,010
Liberal Demokrat PartiCem Toker15.2220,04 0,060
Toplam42.941.763100,00550

^¶ Bu parti 2007 Türkiye genel seçimlerine girmemiştir.

^#Milletvekili sayıları önce Adalet ve Kalkınma Partisi'nin 326, tümü Emek, Demokrasi ve Özgürlük Bloku adayları olmak üzere bağımsızların 36 şeklinde açıklandı. 21 Haziran'da Hatip Dicle'nin milletvekilliğinin YSK tarafından düşürülmesiyle onun yerine AKP Diyarbakır 6. sıra adayı olan Oya Eronat milletvekili oldu.[92] Böylece milletvekili sayıları yukarıdaki gibi oldu. Sonrasında TBMM yemin krizi yaşandı.

İllere Göre Seçim Sonuçları

Seçimlerin; Türkiye geneli, İstanbul, Ankara ve İzmir sonuçlarına göre pasta grafikleri:



Türkiye geneli seçim sonuçları

  AKP (%49.53)
  CHP (%25.98)
  MHP (%13.01)
  Bağımsızlar (%6.57)
  SP (%1.27)
  HAS Parti (%0.77)
  BBP (%0.75)
  DP (%0.64)
  HEPAR (%0.29)
  DSP (%0.25)
  Diğer (%0.94)



İstanbul seçim sonuçları

  AKP (%49.45)
  CHP (%31.27)
  MHP (%9.39)
  Bağımsızlar (%5.34)
  SP (%1.60)
  HAS Parti (%0.72)
  BBP (%0.63)
  DP (%0.43)
  HEPAR (%0.40)
  DSP (%0.24)
  Diğer (%0.53)



Ankara seçim sonuçları

  AKP (%49.20)
  CHP (%31.37)
  MHP (%14.59)
  BBP (%1.10)
  Bağımsızlar (%0.98)
  HAS Parti (%0.76)
  SP (%0.66)
  DP (%0.44)
  HEPAR (%0.22)
  DSP (%0.16)
  Diğer (%0.52)



İzmir seçim sonuçları

  CHP (%43.81)
  AKP (%36.86)
  MHP (%11.22)
  Bağımsızlar (%4.66)
  DP (%0.76)
  HEPAR (%0.65)
  SP (%0.44)
  HAS Parti (%0.32)
  BBP (%0.32)
  DSP (%0.27)
  Diğer (%0.69)
İlMilletvekili
Sayısı		AK Parti%CHP%MHP%Bağımsız%Diğerleri%Toplam
Adana14438.32137,40361.54730,85238.14020,3293.1697,9540.7343,481.171.911
Adıyaman5205.96867,3050.76816,5914.1024,6120.0636,5615.1614,95306.062
Afyonkarahisar5257.46360,4270.20316,4879.42518,642090,0518.8014,41426.101
Ağrı496.61647,624.5032,224.5052,2288.09343,429.1734,52202.890
Aksaray3132.45566,0923.49411,7236.03017,98970,058.3284,16200.404
Amasya3110.45952,1959.06627,9131.80115,030010.3094,87211.635
Ankara311.471.87149,24935.68831,30436.88314,6229.8521,00114.7523,842.989.046
Antalya14462.96339,30391.40033,22245.90120,8728.1822,3949.6384,211.178.084
Ardahan222.83140,2217.47630,785.6519,957.08912,493.7256,5656.772
Artvin248.76946,4037.18035,3713.97013,291700,165.0254,78105.114
Aydın7224.33035,47241.06238,12115.08718,2024.0783,8127.8134,40632.370
Balıkesir8356.64946,50259.10433,78106.66313,916.7850,8837.7374,92766.938
Bartın257.78348,1734.49928,7619.18916,00008.4927,08119.963
Batman481.77837,1314.7546,701.2810,58113.37851,489.0434,11220.234
Bayburt127.31863,391.6763,8910.43424,21003.6708,5243.098
Bilecik254.93642,5932.74125,3835.11727,23006.1914,80128.985
Bingöl384.88867,073.8903,071.6771,3330.24523,905.8604,63126.560
Bitlis374.05850,702.5111,724.6413,1858.74840,226.1204,19146.078
Bolu3103.90858,5035.61120,0528.59116,10009.5035,35177.613
Burdur381.58248,9942.31425,4131.03318,631150,0711.4956,90166.539
Bursa18875.38052,97412.88724,98238.13714,4127.2841,6598.9405,991.652.628
Çanakkale4136.36741,57129.44539,4647.89714,602070,0614.1404,31328.056
Çankırı272.74965,596.7386,0825.60723,09005.8165,24110.910
Çorum4209.76461,2382.26424,0137.12010,832380,0713.2193,86342.605
Denizli7279.09146,62187.01731,24101.40816,945.8710,9825.2534,22598.640
Diyarbakır11218.55232,1715.8822,345.7330,84419.09561,6920.1022,96679.364
Düzce3141.18165,9526.57812,4234.77616,240011.5425,39214.077
Edirne380.25130,39136.53251,7035.15213,312860,1111.8854,50264.106
Elazığ5213.50667,4141.74213,1845.78914,460015.6964,96316.733
Erzincan273.22757,0938.92130,3411.9389,31004.1773,26128.263
Erzurum6283.63869,2219.8474,8454.52213,3133.3738,1418.3654,48409.745
Eskişehir6222.25444,10179.07235,5373.60914,602.8330,5626.2655,21504.033
Gaziantep12510.92361,69159.96119,3177.8369,4044.6105,3934.9114,22828.241
Giresun4154.38559,3861.57923,6930.96611,910013.0615,02259.991
Gümüşhane245.20365,025.4017,7715.00421,58300,043.8865,5969.524
Hakkâri319.53716,471.0680,901.2261,0394.66079,822.1021,77118.593
Hatay10353.61644,44306.49838,52100.49912,6311.8081,4823.2112,92795.632
Iğdır222.86028,291.3741,7027.55434,0925.43731,483.5914,4480.816
Isparta4135.43552,9055.59421,7248.41218,919660,3815.6006,09256.007
İstanbul853.931.21049,382.492.91031,31747.6669,39425.4175,34363.7044,577.960.907
İzmir26924.28136,781.097.88643,69283.59011,28120.7974,8186.5673,442.513.121
Kahramanmaraş8391.98669,5764.58411,4673.15112,983.0310,5430.6825,45563.434
Karabük282.14157,9326.98119,0322.07415,570010.5867,47141.782
Karaman280.45557,2926.51118,8825.64218,26007.8345,58140.442
Kars361.19642,5624.00916,7024.74417,2127.62919,216.2134,32143.791
Kastamonu3130.13655,8334.16814,6653.74723,060015.0536,46233.104
Kayseri9478.35764,9089.49312,14132.98818,042610,0435.9534,88737.052
Kırıkkale3105.03662,1125.62015,1531.80218,81006.6493,93169.107
Kırklareli362.44527,43119.59852,5337.63816,533680,167.6243,35227.673
Kırşehir265.68050,2429.53422,5928.72921,971.8131,394.9893,82130.745
Kilis238.96759,549.94815,2013.70820,94830,132.7464,2065.452
Kocaeli11504.53552,71235.77024,63114.30411,9422.1532,3180.4158,40957.177
Konya14810.39669,64118.93510,22152.63313,1215.6041,3466.1615,691.163.729
Kütahya5242.12564,5946.64512,4459.33415,830026.7817,14374.885
Malatya6294.64567,9985.64619,7635.2938,145.4741,2612.3192,84433.377
Manisa10407.23446,96249.48228,77146.63316,9124.2392,8039.6374,57867.225
Mardin6103.40232,1711.9533,722.0410,64195.58160,858.4142,62321.391
Mersin11311.05032,00310.71431,96224.47723,0993.8769,6631.9293,28972.046
Muğla6170.22332,67237.48845,5884.46216,215.8381,1223.0754,43521.086
Muş473.43142,837.1154,157.5174,3875.88544,267.4984,37171.446
Nevşehir3102.38460,1927.78316,3331.03118,24740,048.8295,19170.101
Niğde3100.38054,2539.77421,5035.36919,111740,099.3385,05185.035
Ordu6251.31960,2194.35322,6148.64711,663.2810,7919.7824,74417.382
Osmaniye4115.78543,1130.87711,50110.70841,222.0380,769.1963,42268.604
Rize3134.54968,9133.40817,1114.9297,656790,3511.6925,99195.257
Sakarya7334.82361,6288.04316,2081.51515,003.4500,6335.4976,53543.328
Samsun9462.06761,50162.71821,6684.52011,256480,0941.4325,51751.385
Siirt358.62348,033.5202,881.4331,1751.80942,456.6605,46122.045
Sinop269.58754,9239.26430,9910.4868,27007.3635,81126.700
Sivas5234.50563,3456.53415,2736.8369,9517.1014,6225.2846,83370.260
Şanlıurfa12430.45363,4621.7773,2122.3573,30182.91526,9720.7843,06678.286
Şırnak435.71420,615.1552,982.0331,17125.28272,315.0732,93173.257
Tekirdağ6183.54835,94226.82444,4168.48313,418.0011,5723.8764,67510.732
Tokat5202.48155,9085.14923,5157.25715,811730,0517.1604,74362.220
Trabzon6266.60558,6583.19818,3069.50015,294310,0934.8317,66454.565
Tunceli27.33915,7526.80457,539922,1310.35422,221.0992,3646.588
Uşak3110.93149,7566.38729,7736.39416,32009.2654,15222.977
Van8171.75340,2516.0443,7612.7372,98211.13149,4715.1023,54426.767
Yalova259.17547,2340.97532,7013.11210,465.8414,666.2004,95125.303
Yozgat4170.91966,4228.16610,9547.06218,290011.1664,34257.313
Zonguldak5184.34647,23146.34237,4924.6336,3111.5152,9523.4896,02390.325
Türkiye Toplamı55021.399.08249,8311.155.97225,985.585.51313,012.819.9176,571.981.2794,6142.941.763

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. "Turkey's early elections end in disappointment for some parties". Today's Zaman. 17 Mayıs 2008. 15 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2011.
  2. "Referandumdan "Evet" çıktı". Sabah. 21 Ekim 2007. 3 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2010.
  3. "Başbakan Erdoğan seçim tarihini açıkladı". CNN Türk. 3 Ekim 2010. 6 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2010.
  4. "Seçim süreci başlıyor". Ntvmsnbc.com. 3 Mart 2011. 10 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2011.
  5. "Seçim kanununda değişiklik yasalaştı". Star. 17 Ekim 2010. Erişim tarihi: 9 Kasım 2010.
  6. "Haziran seçiminde ilklere dikkat!". Ntvmsnbc.com. 4 Mart 2011. 10 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2011.
  7. "Bütçeden siyasi partilere 327.3 milyon lira yardım". Zaman. 8 Nisan 2010. 18 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2010.
  8. "XXIV. Dönem Milletvekili Genel Seçimine katılabilecek siyasi partiler ile ilgili Yüksek Seçim Kurulu'nun 2011/144 sayılı kararı" (PDF). 18 Eylül 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2011.
  9. "12 Haziran 2011 Pazar Günü Yapılacak XXIV. Dönem Milletvekili Genel Seçimine katılacak olan siyasi partilerin birleşik oy pusulasındaki yerlerinin (sıralarının) ad çekme ile belirlenmesine ilişkin tutanak" (PDF). 13 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2011.
  10. "12 Haziran 2011 tarihinde yapılacak olan XXIV. Dönem Milletvekili Genel Seçiminde süresinde aday listesi veren siyasi partiler ile seçime katılmama kararı alan siyasi partiler hakkında Yüksek Seçim Kurulu'nun 2011/341 sayılı kararı" (PDF). 30 Ekim 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2011.
  11. "Hak ve Özgürlükler Partisinin 12 Haziran 2011 tarihinde yapılacak olan XXIV. Dönem Milletvekili Genel Seçimine katılmama kararı ile ilgili Yüksek Seçim Kurulu'nun 2011/397 sayılı kararı" (PDF). 18 Eylül 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2011.
  12. "Özgürlük ve Dayanışma Partisinin 12 Haziran 2011 tarihinde yapılacak olan XXIV. Dönem Milletvekili Genel Seçimine katılmama kararı ile ilgili Yüksek Seçim Kurulu'nun 2011/404 sayılı kararı" (PDF). 18 Eylül 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2011.
  13. "Yurt Partisinin 12 Haziran 2011 tarihinde yapılacak olan XXIV. Dönem Milletvekili Genel Seçimine katılmama kararı ile ilgili Yüksek Seçim Kurulu'nun 2011/405 sayılı kararı" (PDF). 2 Eylül 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2011.
  14. "Geçici Aday Listeleri" (PDF). 18 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2011.
  15. "İllerin çıkaracağı milletvekili sayısı ile seçim çevresine bölünmesi gereken illerin hangi ilçelerden oluşacağına ilişkin Yüksek Seçim Kurulu'nun 2011/119 sayılı kararı" (PDF). Ysk.gov.tr. 2 Mart 2011. 22 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2011.
  16. "İstanbul'a 15 yeni vekil". Ntvmsnbc.com. 2 Mart 2011. 10 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2011.
  17. "Milletvekili olmak için kaç oy gerekli?, Sabah gazetesi". 31 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2015.
  18. "Abdüllatif Şener bağımsız aday; işte ili". 27 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2011.
  19. "Ulusalcı Bağımsız Adaylarla Meclis'e!". 6 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2011.
  20. "Ulusal Parti Seçimlere Bağımsız Adaylarla Giriyor". 3 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2011.
  21. HULKİ CEVİZOĞLU BAĞIMSIZ ADAY OLDU 19 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 20 Nisan 2011 tarihinde erişilmiştir.
  22. "Bağımsız adaylar!". 15 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2011.
  23. "Tuncay Özkan İstanbul 1. Bölgeden Bağımsız Milletvekili Adayı Oldu". 18 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2011.
  24. "İP Genel Başkan Vekili Mehmet Bedri Gültekin: Seçimlere Cumhuriyet Güçbirliği bağımsız adaylarıyla katılacağız!". 11 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2011.
  25. Bağımsız adaylarla Meclis’e
  26. İnci Sözlük - 12 Haziran 2011 genel seçimleri 20 Nisan 2011 tarihinde erişilmiştir.
  27. "Hanefi Avcı bağımsız aday!". 10 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2011.
  28. Tatlıses'in hastanedeki ilk fotoğrafları 26 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 20 Nisan 2011 tarihinde erişilmiştir.
  29. İbrahim Tatlıses bağımsız aday oldu 14 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 20 Nisan 2011 tarihinde erişilmiştir.
  30. "Adaylıktan çekildi". Hürriyet. 24 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2011.
  31. "BDP, bağımsız adayları destekleyecek". 28 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2011.
  32. "İşçi ve Emekçiler Emek Partisi Listelerinde Aday". 5 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2011.
  33. "Halkımız seçeneksiz değil!". 14 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2011.
  34. "YSK'dan 12 vekil adayına veto". 23 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2011.
  35. "12 bağımsız vekil adayına veto". Erişim tarihi: 18 Nisan 2011.
  36. "BDP'den YSK kararına sert tepki geldi". Erişim tarihi: 18 Nisan 2011.
  37. "YSK'nın veto kararının gerekçesi". 25 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2011.
  38. "FLAŞ! YSK'dan 12 vekile yasak". 31 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2011.
  39. "Geçici Aday Listeleri" (PDF). Yüksek Seçim Kurulu. 18 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2011.
  40. Kerem Altıparmak. "YSK Kararını Doğru Anlama ve Yorumlama Kılavuzu". bianet.org. 24 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2011.
  41. "Flaş... Demirtaş Gül'ün davetine gitmiyor". Hürriyet. 10 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2011.
  42. "Sicil kaydı 80 yıl tutulmaz". Cumhuriyet. 10 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2011.
  43. "AK Parti'den ilk açıklama: Burası parti, karakol değil". Hürriyet. 24 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2011.
  44. "Bismil'de olaylar çıktı". 10 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2011.
  45. "İçişleri'nden, Bismil'deki olaylara soruşturma talimatı". Cumhuriyet. 16 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2011.
  46. "Belge gelirse değerlendiririz". Hürriyet. 10 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2011.
  47. "YSK Başkanı: Kararımız açık". ntvmsnbc.com. 10 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2011.
  48. "Mahkemeden BDP'li bağımsızlara vize yolu". Hürriyet. 10 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2011.
  49. "Fezleke gibi dilekçe tezgâhı". Hürriyet. Erişim tarihi: 20 Nisan 2011.
  50. "YSK Başkan Vekili Kırdar Özsoylu". internethaber.com. 10 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2011.
  51. "YSK'dan açıklama". Sabah. 23 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2011.
  52. "YSK Başkanvekili'nden açıklama". memurlar.net. 23 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2011.
  53. "Ali Em:"İncelemeye başlayacağız"". İHA. Erişim tarihi: 20 Nisan 2011.
  54. "YÜKSEK SEÇİM KURULUNDAN BASIN AÇIKLAMASI" (PDF). 10 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2011.
  55. "BDP'li 6 isme onay, İsa Gürbüz'e veto". ntvmsnbc.com. 10 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2011.
  56. "267'sini çizdiler". Hürriyet. 15 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2011.
  57. "Erdoğan: 167 vekil listede yok". haber7.com. 2 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2011.
  58. "AKP'de 167 vekil çizik yedi". Radikal. 12 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2011.
  59. "İşte CHP'de listeye giremeyen vekiller". Radikal. 14 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2011.
  60. "İşte CHP'nin il il aday listesi". Radikal. 19 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2011.
  61. "MHP, 72 milletvekilinden 27'sini listeye almadı". Zaman. 14 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2011.
  62. "İşte rakamlarla seçim". Zaman. 8 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2011.
  63. "EN UZUN İSİM ONUN". AA. 1 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2011.
  64. "'Haşim Ahmet Abdülbaki Buğra Bahadır Nebioğulları'". Milliyet. 14 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2011.
  65. "Ünlülerin de seçimi". DHA. 3 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2011.
  66. "Metin Kurt TKP'den adaylığını ilan etti". sol.org.tr. 22 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2011.
  67. "Ünlülerin Seçimi Ne Oldu?". sondakika.com. 24 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2011.
  68. "Zeybek: "Tarihi ittifak"". 28 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2011.
  69. "BÜYÜK İTTİFAK GERÇEKLEŞTİ, AKP'NİN BARAJI YIKILIP GİTTİ". 16 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2011.
  70. "Altı parti seçime katılmıyor". 8 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2011.
  71. "Türkiye Kamuoyuna". Yeni Parti. 18 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2011.
  72. 18 parti liste verdi, 6 parti seçimden çekildi-Milliyet.com.tr
  73. YSK kararı 21 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 18 Nisan 2011 tarihinde erişilmiştir.
  74. "Haberal'dan CHP'ye adaylık başvurusu". Erişim tarihi: 12 Nisan 2011.
  75. "CHP aday adayı oldu". 12 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2011.
  76. "Balbay İzmir, Haberal Zonguldak'tan Aday". 31 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2011.
  77. "CHP'nin en laik ismi çizik yedi! İşte İzmir'deki aday listesi!". 10 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2011.
  78. "Silivri'nin bağımsız adayları". 24 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2011.
  79. "Cihaner neden aday gösterilmedi". Hürriyet. 10 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2011.
  80. "İlhan Cihaner de Aday". TRT. 9 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2011.
  81. "CİHANER İÇİN YSK'YA BAŞVURU". AA. 1 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2011.
  82. "Cumhuriyet Güçbirliği Bağımsız Milletvekili Adaylarını Açıkladı!". 11 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2011.
  83. "Ergenekon, Balyoz ve KCK davalarında yargılanan adaylar". 8 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2011.
  84. MHP’de ‘kaset’ten istifalar
  85. "MHP'den iki istifa daha". 24 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2011.
  86. "MHP'nin 6 yöneticisine daha kaset". 15 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2011.
  87. [ http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=1137319&title=mhp-yönetiminde-3-kaset-depremi-mhpde-6-kişi-daha-istifa-etti-başkanlık-divanı-çöktü 9 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. MHP yönetiminde 3. kaset depremi: MHP'de 6 kişi daha istifa etti, Başkanlık Divanı çöktü]
  88. "İşte en son seçim anketi". 1 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2011.
  89. Vikipedi: 2011 Türkiye genel seçimi anketleri
  90. "YSK Web Portal" (PDF). Yüksek Seçim Kurulu. 26 Haziran 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
  91. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 26 Haziran 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2011.
  92. "Hatip Dicle'nin milletvekilliği düştü". 28 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2014.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.