2010 Türkiye anayasa değişikliği referandumu

2010 Türkiye anayasa değişikliği referandumu, Türkiye'de anayasada yapılan birtakım değişikliklerin 12 Eylül 2010 tarihinde halk oylamasına sunulmasıdır. 26 maddelik bir değişikliği içeren paket, TBMM tarafından kabul edildikten sonra Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından referanduma sunuldu. Referandum sonucunda %57.88 evet ve %42.12 hayır oyu çıkarak anayasa değişiklikleri kabul edildi.[1]

2010 Türkiye anayasa değişikliği referandumu
Anayasa referandumunda anayasanın 26 maddesi var.
Tarih 12 Eylül 2010) (2010-09-12)
Sonuçlar
Oylar %
Evet 21.789.180 %&0000000000000057.88000057,88
Hayır 15.854.113 %&0000000000000042.12000042,12
Kayıtlı seçmen/katılım 73.71%
İl bazında sonuçlar
  Evet —   Hayır
Türkiye'de anayasal süreç
Anayasal belgeler
Anayasalar
Referandumlar

Anayasa Mahkemesi  · Yargı teşkilatı

Anayasa değişikliği teklifi

Adalet ve Kalkınma Partili milletvekillerinin verdiği 27 maddelik anayasa değişikliği teklifi önce anayasa komisyonunda görüşüldü ve kabul edildi. TBMM'de yapılan oylamada da 72 ret, 336 kabul oyu alan anayasa değişikliği teklifi cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün onayına sunuldu.[2] TBMM'deki oylamada Adalet ve Kalkınma Partisi pakete destek verirken MHP muhalefet etti. CHP ve BDP meclise girmedi. Mecliste temsil edilmeyen partilerden Saadet Partisi ve BBP pakete destek vereceklerini açıkladılar.

Abdullah Gül 12 Mayıs 2010 tarihinde değişiklik paketini halkoyuna sundu.[3] Halkoylaması 12 Eylül 2010 Pazar günü gerçekleştirildi.[4]

Teklifin kabul edilmesi halinde aşağıdaki değişiklikler yürürlüğü girecek:

  • Anayasa Mahkemesinde yedek üyelik sistemi kaldırılıyor. Mahkeme, "11 asıl 4 yedek" üye yerine "17 asıl" üyeden oluşacak. Anayasa değişikliğinin yürürlüğe girmesi durumunda mevcut yedek üyeler asıl üye sıfatını kazanacak.
  • Anayasa Mahkemesi üyelerinin görev süresi 12 yıl olarak belirleniyor.
  • Vatandaşlara Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yapma hakkı veriliyor.
  • Yüce Divan kararlarına karşı yeniden inceleme başvurusu yapılabilir. Genel Kurulun yeniden inceleme sonucunda verdiği kararlar kesindir.
  • Anayasa Mahkemesi iki bölüm ve Genel Kurul halinde çalışır. Bölümler, başkanvekili başkanlığında dört üyenin katılımıyla toplanır. Genel Kurul, Mahkeme Başkanının veya Başkanın belirleyeceği başkanvekilinin başkanlığında en az on iki üye ile toplanır.
  • Anayasa değişikliğinin iptali ve siyasi parti kapatma davalarında üyelerin 3/5'i yerine 2/3'ünün oyu aranacak.
  • Mahkemenin üye yapısı aşağıdaki gibi değişecek:
1982 Anayasası Değişiklik teklifi
  • 2 asıl ve 2 yedek üye Yargıtayın kendi üyeleri arasından önereceği üçer aday arasından Cumhurbaşkanınca
  • 2 asıl ve 1 yedek üye Danıştayın kendi üyeleri arasından önereceği üçer aday arasından Cumhurbaşkanınca
  • 1 asıl üye Askerî Yargıtayın kendi üyeleri arasından önereceği üçer aday arasından Cumhurbaşkanınca
  • 1 asıl üye Askerî Yüksek İdare Mahkemesinin kendi üyeleri arasından önereceği üçer aday arasından Cumhurbaşkanınca
  • 1 asıl üye Sayıştay'ın kendi üyeleri arasından önereceği üçer aday arasından Cumhurbaşkanınca
  • 1 asıl üye Yükseköğretim Kurulunun kendi üyesi olmayan yükseköğretim kurumları öğretim üyeleri içinden göstereceği üç aday arasından Cumhurbaşkanınca
  • 3 asıl ve 1 yedek üye üst kademe yöneticileri ile avukatlar arasından Cumhurbaşkanınca
  • 3 üye Yargıtayın kendi üyeleri arasından önereceği üçer aday arasından Cumhurbaşkanınca
  • 2 üye Danıştayın kendi üyeleri arasından önereceği üçer aday arasından Cumhurbaşkanınca
  • 1 üye Askerî Yargıtayın kendi üyeleri arasından önereceği üçer aday arasından Cumhurbaşkanınca
  • 1 üye Askerî Yüksek İdare Mahkemesinin kendi üyeleri arasından önereceği üçer aday arasından Cumhurbaşkanınca
  • 3 üye Yüksekögretim Kurulunun kendi üyesi olmayan hukuk, iktisat ve siyasal bilimler dallarında görev yapan ögretim üyeleri arasından göstereceği üçer aday içinden Cumhurbaşkanınca
  • 4 üye üst kademe yöneticileri, serbest avukatlar veya Anayasa Mahkemesi raportörleri arasından Cumhurbaşkanınca
  • 2 üye Sayıştay'ın kendi üyeleri arasından önereceği üçer aday içinden TBMM tarafından
  • 1 üye baro başkanlarının avukatlar arasından gösterecekleri üçer aday içinden TBMM tarafından
  • Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun üye sayısı "7 asıl 5 yedek" üyeden "22 asıl 12 yedek" üyeye çıkarılıyor.
  • Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun meslekten çıkarma cezalarına yargı denetimi getiriliyor.
  • Kurulun üye yapısı aşağıdaki gibi değişecek:
1982 Anayasası Değişiklik teklifi
  • Adalet Bakanı kurulun başkanı
  • Adalet Bakanlığı Müsteşarı Kurulun tabiî üyesi
  • 3 asıl ve 3 yedek üye Yargıtayın kendi üyeleri arasından önereceği üçer aday arasından Cumhurbaşkanınca
  • 2 asıl ve 2 yedek üye Danıştayın kendi üyeleri arasından önereceği üçer aday arasından Cumhurbaşkanınca
  • Adalet Bakanı kurulun başkanı
  • Adalet Bakanlığı Müsteşarı Kurulun tabiî üyesi
  • 3 asıl ve 2 yedek üye Yargıtayın kendi üyeleri arasından yapacağı seçimle
  • 2 asıl ve 2 yedek üye Danıştayın kendi üyeleri arasından yapacağı seçimle
  • 1 asıl ve 1 yedek üye Adalet Akademisi Genel Kurulu'nun kendi üyeleri arasından yapacağı seçimle
  • 7 asıl ve 4 yedek üye 1. sınıfa ayrılmış adlî yargı hâkim ve savcıları arasından Türkiye'deki bütün adlî yargı hâkim ve savcılarının katılacağı seçimle
  • 3 asıl ve 3 yedek üye 1. sınıfa ayrılmış idarî yargı hâkim ve savcıları arasından Türkiye'deki bütün idarî yargı hâkim ve savcılarının katılacağı seçimle
  • 4 asıl üye yüksek ögretim kurumlarının hukuk dalında görev yapan ögretim üyeleri ile avukatlar arasından Cumhurbaşkanınca
  • Yüksek Askerî Şûradaki ihraç kararlarına yargı denetimi getiriliyor.
  • Memurlara verilen uyarma ve kınama cezalarına karşı yargıya gidilebilecek.
  • Askeri yargının görev alanı daraltılıyor. Askerler ağır cezalık suçlarda sivil mahkemelerde yargılanacak.
  • Savaş hali dışında siviller askeri mahkemede yargılanamayacak.
  • Askeri yargı organlarının kuruluş ve işleyişinin "askerlik hizmetlerinin gereklerine göre düzenlenceceği" ibaresi anayasadan çıkarılıyor.
  • 12 Eylül Darbesinin sorumlularının yargılanmasını engelleyen "geçici 15. madde" kaldırılıyor.
  • Kamu Denetçiliği Kurumu (ombudsmanlık) kuruluyor. TBMM Başkanlığına bağlı olarak kurulacak Kamu Denetçiliği Kurumu'nun başkanı olan "Kamu Başdenetçisi" TBMM'de gizli oyla seçilecek. İlk iki oylamada üye tam sayısının 2/3'ü, üçüncü oylamada salt çoğunluğu arancak. Salt çoğunluk sağlanamadığı takdirde en çok oy alan iki aday arasında yapılacak seçimde 1. olan aday Kamu Başdenetçisi olacak.
  • Partisinin Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılmasına eylem ve söylemleriyle neden olan milletvekillerinin milletvekilliği düşmeyecek.
  • Çocuklar, yaşlılar, özürlüler, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gazilere pozitif ayrımcılık getiriliyor.
  • Kişilerin yurt dışına çıkma hürriyeti, ancak suç sorusturması veya kovuşturması sebebiyle hâkim kararına bağlı olarak sınırlanabilecek.
  • Memurlara toplu sözleşme hakkı veriliyor. Toplu sözleşme sırasında uyuşmazlık çıkması durumunda Uzlaştırma Kurulu'na başvurulacak. Uzlaştırma Kurulu ile ilgili hususlar kanunla düzenlenecek.
  • TBMM Başkanlık Divanı için yasama dönemi başında seçilenlerin görev süresi 2 yıl, 2. devre için seçilenlerin görev süresi yasama döneminin sonuna kadar devam edecek.
  • "Yargı yetkisinin idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunu denetimi ile sınırlı olduğu" ve "hiçbir suretle yerindelik denetimi şeklinde kullanılamayacağı" vurgulanıyor.

TBMM'deki oylama
Madde no Madde başlığı 1. tur 2. tur Sonuç
Katılım Kabul Ret Diğer Katılım Kabul Ret Diğer
Madde 10 Kanun önünde eşitlik 407 336 70 1 408 332 75 1
Madde 20 Özel hayatın gizliliği 405 337 68 0 408 334 72 2
Madde 23 Yerleşme ve seyahat hürriyeti 408 337 71 0 407 335 71 1
Madde 41 Ailenin korunması 408 336 69 3 408 338 69 1
Madde 51 Sendika kurma hakkı 405 333 70 2 409 335 70 4
Madde 53 Toplu iş sözleşmesi, grev hakkı ve lokavt 408 336 70 2 409 338 71 0
Madde 54 Grev hakkı ve lokavt 408 335 69 4 409 337 71 1
Madde 69 Siyasi partilerin uyacakları esaslar 414 337 72 5 410 327 76 7
Madde 74 Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı 406 334 70 2 409 340 69 0
Madde 84 Milletvekilliğinin düşmesi 408 335 70 3 409 335 73 1
Madde 94 TBMM Başkanlık Divanı 409 338 70 1 408 336 70 2
Madde 125 İdarenin esasları/Yargı yolu 408 336 70 2 409 338 69 2
Madde 128 Kamu hizmeti görevlileriyle ilgili hükümler/Genel ilkeler 408 338 70 0 409 339 70 0
Madde 129 Kamu hizmeti görevlileriyle ilgili hükümler/Görev ve sorumlulukları, disiplin kovuşturulmasında güvence 408 336 71 1 408 339 69 0
Madde 144 Hâkim ve savcıların denetimi 407 335 71 1 409 338 70 1
Madde 145 Askerî yargı 407 337 70 0 410 336 72 2
Madde 146 Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu 407 331 72 4 410 337 69 4
Madde 147 Anayasa Mahkemesi/Üyeliğin sona ermesi 406 335 70 1 408 337 71 0
Madde 148 Anayasa Mahkemesinin Görev ve yetkileri 407 337 69 1 408 337 70 1
Madde 149 Anayasa Mahkemesinin Çalışma ve yargılama usulü 408 338 70 0 408 336 71 1
Madde 156 Askerî Yargıtay 408 338 70 0 407 336 71 0
Madde 157 Askerî Yüksek İdare Mahkemesi 407 335 70 2 408 337 71 0
Madde 159 Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu 409 336 72 1 409 334 73 2

Siyasi parti ve örgütlenmelerin kararları
Evet
Boykot/Geçersiz Oy
Hayır

Sonuç
Evet oyu yüzdelerinin illere göre dağılımı
İllerde referanduma katılım oranları
Referandum sonuçlarını gösteren ilçeler haritası
  Evet
  Hayır
2010 Türkiye anayasa değişikliği referandumu
Evet ya da hayır Oylar Yüzde
Evet 21.787.610 %57.88
Hayır 15.856.441 %42.12
Geçerli oy 37.644.051 %98,61
Geçersiz veya boş oy 725.164 %1,39
Toplam oy 38369215 %100.00
Seçmen katılımı %73,71
Seçmen sayısı 52.051.828
Kaynak: YSK
İl Kayıtlı seçmen Katılım Geçerli oy Geçersiz oy Evet Evet (%) Hayır Hayır (%) Katılım (%)
Adana 1.386.290 1.009.435 992.202 17.233 434.066 43,75 558.136 56,25 72,82
Adıyaman 358.247 292.354 287.491 4.863 231.222 80,43 56.269 19,57 81,61
Afyonkarahisar 483.583 421.921 411.452 10.469 270.258 65,68 141.194 34,32 87,25
Ağrı 274.121 154.668 148.624 6.044 142.311 95,75 6.313 4,25 56,42
Aksaray 245.874 194.680 190.600 4.080 146.102 76,65 44.498 23,35 79,18
Amasya 233.005 205.982 202.159 3.823 118.637 58,68 83.522 41,32 88,40
Ankara 3.341.633 2.669.076 2.632.720 36.356 1.423.474 54,07 1.209.246 45,93 79,87
Antalya 1.354.787 1.046.905 1.027.278 19.627 444.564 43,28 582.714 56,72 77,27
Ardahan 69.508 53.635 51.835 1.800 28.510 55,00 23.325 45,00 77,16
Artvin 122.503 96.838 94.707 2.131 47.164 49,80 47.543 50,20 79,05
Aydın 719.726 598.062 585.485 12.577 209.820 35,84 375.665 64,16 83,10
Balıkesir 859.259 735.639 722.086 13.553 348.418 48,25 373.668 51,75 85,61
Bartın 140.105 121.146 116.891 4.255 64.713 55,36 52.178 44,64 86,47
Batman 260.951 105.987 99.500 6.487 94.218 94,69 5.282 5,31 40,62
Bayburt 48.973 41.432 40.777 655 34.687 85,07 6.090 14,93 84,60
Bilecik 141.196 124.512 121.762 2.750 60.256 49,49 61.506 50,51 88,18
Bingöl 154.117 118.652 115.651 3.001 110.167 95,26 5.484 4,74 76,99
Bitlis 174.195 121.962 116.543 5.419 108.471 93,07 8.072 6,93 70,01
Bolu 198.972 172.551 169.077 3.474 110.644 65,44 58.433 34,56 86,72
Burdur 184.987 165.187 160.711 4.476 84.511 52,59 76.200 47,41 89,30
Bursa 1.843.820 1.517.902 1.490.239 27.663 839.892 56,36 650.347 43,64 82,32
Çanakkale 360.770 314.284 308.723 5.561 123.800 40,10 184.923 59,90 87,11
Çankırı 130.511 109.633 107.527 2.106 82.272 76,51 25.255 23,49 84,00
Çorum 384.676 338.874 333.237 5.637 226.051 67,83 107.186 32,17 88,09
Denizli 665.282 575.622 562.978 12.644 260.643 46,30 302.335 53,70 86,52
Diyarbakır 851.241 296.245 278.871 17.374 261.916 93,92 16.955 6,08 34,80
Düzce 237.477 201.385 197.817 3.568 143.443 72,51 54.374 27,49 84,80
Edirne 296.576 254.358 249.744 4.614 66.233 26,52 183.511 73,48 85,76
Elazığ 374.530 302.605 296.663 5.942 242.611 81,78 54.052 18,22 80,80
Erzincan 143.843 123.158 121.643 1.515 77.880 64,02 43.763 35,98 85,62
Erzurum 474.085 379.988 373.026 6.962 324.011 86,86 49.015 13,14 80,15
Eskişehir 570.044 472.251 463.957 8.294 213.331 45,98 250.626 54,02 82,84
Gaziantep 984.683 716.358 701.112 15.246 489.706 69,85 211.406 30,15 72,75
Giresun 306.396 244.438 240.153 4.285 152.479 63,49 87.674 36,51 79,78
Gümüşhane 88.536 67.596 66.396 1.200 52.110 78,48 14.286 21,52 76,35
Hakkâri 128.572 11.634 10.512 1.122 9.910 94,27 602 5,73 9,05
Hatay 922.012 767.414 756.763 10.651 362.011 47,84 394.752 52,16 83,23
Iğdır 105.349 53.822 51.941 1.881 28.023 53,95 23.918 46,05 51,09
Isparta 298.726 251.725 245.664 6.061 141.226 57,49 104.438 42,51 84,27
İstanbul 9.206.124 6.743.672 6.641.160 102.512 3.643.666 54,86 2.997.494 45,14 73,25
İzmir 2.870.888 2.283.928 2.246.593 37.335 815.943 36,32 1.430.650 63,68 79,55
Kahramanmaraş 653.042 547.100 539.219 7.881 428.103 79,39 111.116 20,61 83,78
Karabük 163.081 136.555 133.024 3.531 84.821 63,76 48.203 36,24 83,73
Karaman 158.392 136.818 133.482 3.336 88.019 65,94 45.463 34,06 86,38
Kars 183.800 125.998 122.490 3.508 80.243 65,51 42.247 34,49 68,55
Kastamonu 269.272 228.815 223.044 5.771 140.006 62,77 83.038 37,23 84,98
Kayseri 812.554 692.502 680.984 11.518 498.812 73,25 182.172 26,75 85,23
Kilis 75.649 63.243 61.936 1.307 41.411 66,86 20.525 33,14 83,60
Kırıkkale 195.333 159.578 156.827 2.751 108.586 69,24 48.241 30,76 81,70
Kırklareli 251.751 220.111 216.797 3.314 55.542 25,62 161.255 74,38 87,43
Kırşehir 156.339 125.002 122.527 2.475 71.258 58,16 51.269 41,84 79,96
Kocaeli 1.071.556 864.871 848.323 16.548 516.533 60,89 331.790 39,11 80,71
Konya 1.327.534 1.117.186 1.096.922 20.264 857.167 78,14 239.755 21,86 84,15
Kütahya 418.071 372.393 364.178 8.215 272.217 74,75 91.961 25,25 89,07
Malatya 497.796 413.038 408.425 4.613 307.133 75,20 101.292 24,80 82,97
Manisa 960.069 829.573 810.917 18.656 402.626 49,65 408.291 50,35 86,41
Mardin 385.674 165.856 157.664 8.192 147.344 93,45 10.320 6,55 43,00
Mersin 1.123.115 818.141 804.397 13.744 299.004 37,17 505.393 62,83 72,85
Muğla 593.187 492.611 483.363 9.248 149.763 30,98 333.600 69,02 83,04
Muş 208.405 112.730 107.806 4.924 99.403 92,21 8.403 7,79 54,09
Nevşehir 196.436 167.489 164.404 3.085 111.049 67,55 53.355 32,45 85,26
Niğde 219.841 180.549 176.310 4.239 107.474 60,96 68.836 39,04 82,13
Ordu 508.677 400.122 391.422 8.700 248.557 63,50 142.865 36,50 78,66
Osmaniye 308.075 255.251 250.480 4.771 133.827 53,43 116.653 46,57 82,85
Rize 229.426 180.309 177.369 2.940 134.961 76,09 42.408 23,91 78,59
Sakarya 612.621 505.267 496.127 9.140 333.871 67,30 162.256 32,70 82,48
Samsun 874.952 722.865 709.959 12.906 476.774 67,16 233.185 32,84 82,62
Şanlıurfa 827.755 566.395 556.434 9.961 523.882 94,15 32.552 5,85 68,43
Siirt 150.645 76.648 72.342 4.306 68.845 95,17 3.497 4,83 50,88
Sinop 149.452 124.319 121.213 3.106 73.262 60,44 47.951 39,56 83,18
Şırnak 197.046 44.326 37.749 6.577 33.626 89,08 4.123 10,92 22,50
Sivas 429.921 355.596 350.504 5.092 268.472 76,60 82.032 23,40 82,71
Tekirdağ 567.415 465.412 458.124 7.288 158.825 34,67 299.299 65,33 82,02
Tokat 423.544 359.680 353.708 5.972 228.442 64,58 125.266 35,42 84,92
Trabzon 543.650 428.766 421.131 7.635 288.911 68,60 132.220 31,40 78,87
Tunceli 56.409 37.918 37.260 658 7.072 18,98 30.188 81,02 67,22
Uşak 245.586 216.999 211.620 5.379 105.355 49,78 106.265 50,22 88,36
Van 530.745 231.449 220.748 10.701 208.501 94,45 12.247 5,55 43,61
Yalova 148.306 115.990 113.885 2.105 58.304 51,20 55.581 48,80 78,21
Yozgat 319.155 257.444 253.675 3.769 196.153 77,32 57.522 22,68 80,66
Zonguldak 455.043 380.435 369.517 10.918 184.931 50,05 184.586 49,95 83,60
Gümrükler 2.556.335 196.299 194.737 1.562 119.817 61,53 74.920 38,47 7,68
Türkiye 52.051.828 38.369.165 37.643.313 725.852 21.788.272 57,88 15.855.041 42,12 73,71

Tepkiler

Yurt içi

Uluslararası
  • Avrupa Birliği: AB Komisyonu Genişleme Komiseri Štefan Füle, sonucun demokrasi ve temel hürriyetleri de kuvvetlendireceğini ve halkın askerî darbelerin geri geleceği korkusuna son verdiğini söyledi.[45] Referandum sonucunun memnuniyetle karşıladığını söyleyen Avrupa Parlamentosu Başkanı Jerzy Buzek daha fazla ve derin reformların sivil topluma, farklı siyasi partilere ve etnik azınlıklara genişçe danışılarak hayata geçirilmesi gerektiğini kaydetti. AB'deki Türkiye muhaliflerinin artık Türk halkının değişimden yana olan arzusunu kabul etmek zorunda kalacaklarını AB-Türkiye Karma Parlamento Komisyonu üyesi Richard Howitt, "Beklenmedik şekilde yüksek çıkan 'evet' oyları gösterdi ki, Türk halkı değişim ve AB yolunda ilerlemek istiyor. Bu sonuçlar, 'Türkiye'de AB yolunda ilerleyecek siyasi arzu yok' diyenlerin görüşünü bertaraf edecek." dedi.[46]
  • Avrupa Konseyi: Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Thorbjørn Jagland da referandum sonucunu anayasa değişikliğini, Türkiye'de demokrasinin gelişmesi ve Avrupa normlarının uygulanması için atılmış bir adım olarak niteledi. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine gelen başvuru sayısının da azalmasını sağlayacağını belirtti. Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) Başkanı Mevlüt Çavuşoğlu ise referandum sonuçlarının, Türkiye'nin 61 yıldır üyesi olduğu Avrupa Konseyi'nin temel değerlerine daha güçlü bir şekilde bağlı olduğunu gösterdiğini ifade etti.[46]
  • Almanya: Dışişleri Bakanı Guido Westerwelle, Türkiye'de iç siyasete ilişkin reformları devam ettirmek isteyen güçleri desteklediklerini bildirdi ve sonuçların Türkiye'nin yönünün Avrupa olduğu gösterdiğini söyledi.[47]
  • Yunanistan: Dışişleri Bakanı Dimitris Druças "Türkiye halkı çok net bir tercihte bulundu. Başbakan Erdoğan ve hükümetinin ortaya koyduğu reformları desteklediğini güçlü bir mesajla dile getirdi." dedi.[48]
  • Pakistan: Başbakan Yusuf Rıza Gilani Erdoğan'ı telefonla arayarak kutladı ve referandum sonucunun Türk halkının Erdoğan'ın dinamik liderliği ve halktan yana siyasetine güvenini gösterdiğini söyledi.[49]
  • İspanya: Dışişleri Bakanı Miguel Angel Moratinos sonuçları Türkiye'nin Avrupalılık hedefine dair sağlam bir işaret olarak niteledi.[50]
  • ABD: Başkan Barack Obama, Erdoğan'ı telefonla arayarak tebrik etti. Yüksek katılım oranının Türk demokrasisinin ne derece canlı olduğunu gösterdiğini söyledi.[51]
  • İsveç: Sonucu memnuniyetle karşıladığını belirten Dışişleri Bakanı Carl Bildt, "Türk halkı, reform politikalarına devam yönünde oy kullandı. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan bundan sonra yeni bir anayasa teklifi için daha fazla yüreklilik gösterebilecek" dedi.[52]
  • İran: Türkiye Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ile yapılan bir telefon görüşmesinde, İran Dışişleri Bakanı Manuçehr Muttaki Türk milletinin kararını kutladı. Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya göre her iki tarafta bu referandum iki ülke ilişkilerinin gelişmesi ve Tahran-Ankara ilişkilerini güçlendirmeye yönelik bir adım olarak İran Başkan Yardımcısı Muhammed Rıza Rahimi Türkiye'yi ziyaret etti.[53]

Sonrası

Yeni Anayasa hükümlerinin referandum sonucunun YSK tarafından Resmî Gazete'de yayımlanmasıyla[54][55], "Yetmez Ama Evet" kampanyasında bulunan bazı aktivistler, 12 Eylül Darbesi'ni gerçekleştirenler hakkında İstanbul ve Ankara adliyelerinde toplanarak suç duyurusunda bulunmuştur.[56] İstanbul Cumhuriyet Başsavcı Yardımcısı Turan Çolakkadı, yapılan suç duyurusunu incelemek üzere kabul etmiştir.

Değişikliğin yürürlüğe girmesiyle birlikte Anayasa Mahkemesindeki yedek üyeler asıl üye sıfatını kazandılar. Ekim ayı içerisinde Anayasa Mahkemesinin boş iki üyeliği ve HSYK'da adli yargı, idari yargı, Adalet Akademisi ve Cumhurbaşkanlığı kontenjanı için atama ve seçimler yapıldı. Ali Suat Ertosun haricindeki HSYK üyelerinin istifası nedeniyle Yargıtay ve Danıştay kontenjanları için de HSYK üyeliği seçimleri yapıldı.

Kaynakça
  1. "Arşivlenmiş kopya". 21 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2010.
  2. "Anayasa paketine 'evet'". NTVMSNBC. 7 Mayıs 2010. 14 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2010.
  3. "Gül, Anayasa değişikliğini onayladı". Haber7. 12 Mayıs 2010. 13 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2010.
  4. "YSK kararını verdi: 12 Eylül 1980'nin rövanşı 12 Eylül 2010'da". Radikal. 14 Mayıs 2010. 13 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2010.
  5. Likoğlu, Hüseyin (22 Temmuz 2010). "Sevdamız millet oyumuz evet". Yeni Şafak. 13 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
  6. "Cuntaya ders olsun diye 'Evet'". Bugün. 9 Mayıs 2010. 12 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
  7. "Numan Kurtulmuş: Referandumda Saadet Partisi'nin oyu 'evet' olacak". Zaman. 8 Mayıs 2010. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
  8. "Türkiye Partisi de 12 Eylül'de Evet diyecek". Cafe Siyaset. 26 Temmuz 2010. 29 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
  9. "MMP Lideri Ahmet Reyiz YILMAZ TV8'de "Erkan TANLA Başkentten" Programında Referanduma neden EVET dediklerini ve Referandum hakkındaki görüşlerini açıklıyor". 23 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  10. Ard, Alper. "İyi de bu kural çok saçma!". Devrimci Sosyalist İşçi Partisi. 25 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
  11. "EDP referandumda 'evet' diyecek". Star. 2 Ağustos 2010. 28 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
  12. "BDP'ye en sert Kürt tepkisi". Bugün. 28 Nisan 2010. 14 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
  13. "HAK-PAR 'evet' kararı aldı". Star. 27 Temmuz 2010. 30 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
  14. "GTP Genel Başkanı Tuna Bekleviç 'Evet' dedi". Güçlü Türkiye Partisi. 3 Ağustos 2010. 20 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
  15. "Arşivlenmiş kopya". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2015.
  16. "BDP: Boykot başlatacağız". Sabah. 9 Temmuz 2010. 12 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
  17. Belge, Burçin (9 Temmuz 2010). "ESP, SDP, EHP "Boykot"; DSİP "Yetmez Ama Evet" Diyor". Bianet. 13 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
  18. "Arşivlenmiş kopya". 15 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2015.
  19. "Arşivlenmiş kopya". 15 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2015.
  20. "CHP 'hayır' görsellerini basına tanıttı". CNN Türk. 7 Ağustos 2010. 10 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
  21. "MHP'nin "Hayır" kampanyasının ana unsurları". CNN Türk. 10 Temmuz 2010. 16 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
  22. "DSP hayır oyu verecek". Zaman. 9 Temmuz 2010. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
  23. "DP referandumda 'hayır' diyecek". CNN Türk. 2 Ağustos 2010. 10 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
  24. "BTP'den Hayır'da yarışalım konferansı". Yeni Şafak. 2 Ağustos 2010. 13 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
  25. "HEPAR da referandumda 'hayır' diyecek". Haber7. 9 Temmuz 2010. 13 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
  26. "Perinçek'in partisi 'hayır' kampanyası başlattı". Zaman. 12 Temmuz 2010. 12 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
  27. "TKP 'Hayır' kampanyası başlatıyor". Birgün. 22 Temmuz 2010. 2 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
  28. "ÖDP: Ne 12 Eylül'ün ne AKP'nin anaysası". Birgün. 10 Temmuz 2010. 2 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
  29. Cop, Burak (27 Temmuz 2010). ""Üç parti de 12 Eylül Anayasası'nı savunuyor"". NTVMSNBC. 14 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
  30. "Anayasa Mahkemesi verdiği karala AKP'nin ekmeğine yağ sürdü". Halkın Kurtuluş Partisi. 15 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
  31. "12 Eylül'e iki "hayır" birden!". İşçilerin Sosyalist Partisi. 29 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
  32. "Cem Toker'in referandum ile ilgili röportajının Türkçesi". Liberal Demokrat Parti. 21 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
  33. "AKP'nin Anayasa Değişiklik Paketine Neden "Hayır" Diyoruz?". Türkiye Birleşik İşçi Partisi. 20 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
  34. "Ulusal Parti Genel Başkanı Gökçe Fırat Çulhaoğlu'ndan referandum çağrısı". Ulusal Parti. 10 Temmuz 2010. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
  35. "Tuncay Özkan 'hayır' kampanyası başlattı". Cafe Siyaset. 1 Ağustos 2010. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
  36. "Tantan 'hayır' diyecek 'hayır' dedirtmeyecek". Haber7. 1 Ağustos 2010. 10 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010.
  37. "Arşivlenmiş kopya". 27 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2015.
  38. "Arşivlenmiş kopya". 27 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2015.
  39. "Arşivlenmiş kopya". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2015.
  40. http://www.iscicephesi.net/ana-sayfa/english/938-referandum-bir-adim-ileri-iki-adim-geri-
  41. "Evet diyen de hayır diyen de kazandı". Zaman. 13 Eylül 2010. Erişim tarihi: 15 Eylül 2010.
  42. "Kılıçdaroğlu: Oy kullanamadığım için üzdüğüm partililerimden özür dilerim". Zaman. 13 Eylül 2010. Erişim tarihi: 15 Eylül 2010.
  43. "Bahçeli'den erken seçim çağrısı". NTVMSNBC. 12 Eylül 2010. 14 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2010.
  44. "BDP Lideri Demirtaş'tan açıklama". Bugün. 12 Eylül 2010. 9 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2010.
  45. "Türk milleti, darbe korkusuna son verdi". Zaman. 15 Eylül 2010. 17 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2010.
  46. "Referandum, Türk halkının AB sürecine desteğini gösteriyor". Zaman. 14 Eylül 2010. 14 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2010.
  47. Danışman, Jülide (15 Eylül 2010). "Berlin referandum sonucundan memnun". Deutsche Welle Türkçe. Erişim tarihi: 15 Eylül 2010.
  48. "Papandreu, Erdoğan'ı Atina'ya davet etti". Zaman. 14 Eylül 2010. 14 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2010.
  49. "Erdoğan'ı arayıp tebrik etti". Samanyolu Haber. 14 Eylül 2010. Erişim tarihi: 15 Eylül 2010.
  50. "AB memnun oldu". Vatan. 15 Eylül 2010. 12 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2010.
  51. "Türkiye'de askerler ve hakimler kaybetti". Star. 14 Eylül 2010. 16 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2010.
  52. "İsveç Dışişleri Bakanı: "Referandum sonuçları memnuniyet verici"". Milliyet. 13 Eylül 2010. 12 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2010.
  53. "Iran lauds Turkey's referendum results". PressTV. 13 Eylül 2010. 16 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2010.
  54. "T.C.Başbakanlık Resmî Gazete Arşivi". 16 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2010.
  55. "YSK Halkoylaması Sonuç Tutanağı" (PDF). Erişim tarihi: 23 Eylül 2010.
  56. "Darbe karşıtları, Kenan Evren ve 12 Eylül darbecileri hakkında suç duyurusunda bulunmuştur". 12 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2010.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.