Boethius

Boethius ya da Boetius olarak bilinen (MS d.477, Roma'da veya yakınlarında, Bizans İmparatorluğu (şimdiki İtalya) – ö.524, Pavia, Gotik İmparatorluk (şimdiki İtalya)), Avrupa'da matematiksel başarının oldukça düşük olduğu bir dönemde yüzyıllardır kullanılan geometri ve aritmetik üzerine metinler yazan Romalı bir matematikçi ve filozof. Tam adı Anicius Manlius Severinus Boëthius'tur.

Dialectica, 1547

Anicius Manlius Severinus Boethius, yaklaşık 100 yıldır Hristiyan olan Anicii ailesinden geliyordu. Eski bir Roma consulu olan, babasını küçük yaşta yitirdiğinde önemli bir devlet insanı ve aile dostu olan Quintus Aurelius Memmius Symmachus tarafından evlat edinilmesi, onun çocukluktan itibaren çok iyi bir eğitim almasına ve devlet kademelerinde hızla yükselmesine de olanak sağlamıştır.

Boethius için eğitim ve bilgi önemliydi ve yeteneklerini yazma ve çeviride kullandı. Bununla birlikte, matematik anlayışı oldukça sınırlıydı ve aritmetik üzerine yazdığı metin kalitesizdi ve geometri metni hayatta kalmamış olsa da, bunun daha iyi olduğuna inanmak için çok az neden var. Buna rağmen matematik metinleri mevcut olanların en iyisiydi ve Avrupa'da matematiksel başarının oldukça düşük bir noktada olduğu bir dönemde yüzyıllarca kullanıldı. Boethius'un Aritmetiği, Nicomachus'un çalışmasına dayanıyordu ve bu, ona bugünün matematiksel standartlarına göre garip bir karakter vermesine rağmen, ortaçağ bilim adamlarına Pisagor sayı teorisini öğretti.

Boethius, dört konudan oluşan manastırlara tanıtılan bir eğitim kursu olan quadrivium için ana materyal kaynaklarından biriydi: aritmetik, geometri, astronomi ve müzik teorisi. Bu son konu üzerine Boethius, müziğin bilimle ilişkisi üzerine yazdı ve bir notanın perdesinin sesin frekansı ile ilgili olduğunu öne sürdü.

Platon ve Aristoteles'in tüm eserlerini tercüme etmek ve üzerine yorumlar yazmak için iddialı bir proje başlattı. Amacı, bu en önemli iki Yunan filozofunun birbirleriyle ne şekilde anlaştıklarını göstermekti. Boethius'un asla bitiremeyeceği bir projeydi, özellikle Platon'un çalışmasını tercüme etmeden ve iki felsefeyi uyumlaştırma amacını gerçekleştirmeden önce öldü.

Boethius, ailesinin soylu adı ve iyi eğitimi sayesinde dönemin kralı Theodoricus Magnus'un (Büyük Theodoricus) güvenini kazanmakta gecikmemiştir. MS 510 yılında, yaklaşık otuz yaşındayken Roma'da consul seçilmiş, 520 yılında kral tarafından Magister Officiorum unvanını alarak ayrıcalıklı ve onurlu bir göreve atanmıştır.

O sıralarda Roma'nın yöneticileri arasında baş gösteren güvensizlik, toplumu hem siyasal hem de dinsel anlamda gittikçe artan bir bunalıma sürüklemiştir, hatta yaşamını kabusa çevirecek olayların başlamasına ve vatan haini olarak suçlanmasına maruz bırakacak kuşku ortamının yaratılmasına neden olmuştur.

Ravenna Sarayı'nda çok rahat bir hayat yaşayan Boethius, kendisini evlat edinen Symmachus'la iyi bir dost olmuş ve kızı Rusticana ile evlenmişti. Bu evlilikten doğan iki oğlu Symmachus ve Boethius adını verdiği iki oğlu da 522 yılında consul seçilince ailenin sevinci iki kat artmıştı. Ama bu durum fazla sürmedi. Senatus'da Boethius'a karşı beslenen düşmanlık hisleri gittikçe yoğunlaştı ve rakiplerinin Kral'a zerkettiği kuşku tohumları ürünlerini vermede gecikmedi. Boethius hain planların kurbanı olarak Theodoricus'a karşı suikast planları hazırlayanların arasına karışmakla suçlandı.

Talihsizlikler, Boethius'un yakın arkadaşı senator Albinus'un suçlanmasıyla başladı. Suçlamanın nedeni, Albinus'un Doğu Roma İmparator'unun çevresindekilere Theodoricus'un küçük düşürücü ifadeler kullanmış olmasıydı. Onu suçlayanlar arasında özel danışmanı Cyprianus başı çekiyordu. Albinus suçlamaları reddetse de İmparator karşı tarafa gönülden inanmıştı.

Bu olaylar sonucunda Boethius, İmparator'un huzuruna çıkıp Albinus'u Cyprianus'a karşı savunmuş ve Roma'nın değerli bir senatoru olan Albinus'un bu suçu işlemiş olması durumunda, kendisinin ve Senatus'un bu suça iştirak etmiş sayılacaklarını, bunun ise asla mümkün olamayacağını belirtmiştir. Bu art niyetsiz söylemin Theodoricus tarafından dürüst bir açıklama olarak algılanması beklenirken, o, tamamen aksine Boethius'un sözlerini yanlış yorumladı ve böylece Boethius'un sonunu hazırlayan süreç başlamış oldu.

İmparator bu açıklamadan sonra suikast planları yapanın sadece Albinus olmadığını, Boethius ve Senatus'un da aynı plana ortak olduğu sanısına kapılınca Boethius da tutuklandı. Boethius'un savunduğu Senatus kendisine hiç de öyle davranmayarak, hatta hiçbir savunma tanımayarak hakkında hemen bir idam kararı çıkardı. Bir anlık cesareti yüzünden hem kendisinin, hem de ailesinin yaşamını altüst eden Boethius mahkemede yapamadığı savunmasını Consolatio (Philosophiae Consolatio) adlı yapıtında yapmıştır.

Boethius'un ölümüne dair kayıtlarda büyük işkenceler çekerek acılar içinde öldüğü yazılıdır. Alnına geçirilen bir sicim gözleri yuvalarından fırlayana dek gerilmiş ve o durumda kalın bir sopayla ölünceye dek dövülmüştür.

En önemli eseri Consolatio, Türkçeye 'Felsefe'nin Tesellisi' adıyla, İstanbul Üniversitesi Latin Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Çiğdem Dürüşken tarafından Latince'den çevirilmiştir.

Kaynakça
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.