Marinos (filozof)

Neapolisli Marinus (Grekçe: Μαρῖνος ὁ Νεαπολίτης), MS 440 Flavia Neapolis (modern Nablus), Filistin doğumlu Neoplatonist bir filozof, matematikçi ve retorik[1].

Hayatı

Onun hayatı hakkında bildiklerimizin çoğu, Bizans Suda ansiklopedisinde korunan Damascius'un bir çalışmasının özünden gelmektedir.[2]

Öğrencisi Damascius'a göre, bir Samiriyeli olarak doğmuştu[3][lower-alpha 1], ancak etnik kökenine ilişkin bu atıf hakkında bazı belirsizlikler sürmektedir.[4] Damascius, Samaritanizmden döndüğünü de ekler.[5]

İsidoros , Damascius ve Agapius Marinus'un öğrencileri arasındaydı. Marinus ve İsidoros arasında Platonik doktrinin bireysel noktaları hakkında fikir ayrılıkları vardı. Yine de Marinus, İsidoros'a değer verdi ve onu halefi olarak istedi. Damascius, Marinus'tan geometri ve aritmetik dersleri aldı, ancak öğretmeninin yeteneklerini pek düşünmedi. Marinus'un ününü yeteneklerinden çok yorulmak bilmeyen çalışkanlığına borçlu olduğunu söyledi. Damascius'a göre Marinus, Proclus altında var olan okulun yüksek standardını koruyamadı. Damascius ve arkadaşı İsidorus'un Marinus'un başarıları hakkındaki olumsuz görüşleri, felsefi görüş farklılıklarıyla ilişkili görünüyordu.[6]

Proclus haricinde, Neoplatonist okulda çok sayıda seçkin insan kıtlığının olduğu bir zamanda Atina'ya geldi. Proclus'un ölümünden bir süre önce, öğretmenin sakatlık döneminde, halefi (diadokus) olarak atandı. Proclus'ın kendisi, Marinus'un hassas bir yapıya sahip olmasından endişe duyduğu bildiriliyor. [7] O zamanki Atinalı Neoplatonistler eski pagan dinini hala açıkça savunduklarından, kendilerini Hristiyan çevreleriyle sürekli bir gerilim içinde buldular; Hristiyan olmayan tarikatların halka açık uygulaması o zamanlar zaten yasa dışı idi. Buna ek olarak, Marinus ile Neoplatonik okulun hayırseverlerinden biri olan ancak daha sonra ondan uzaklaşan - muhtemelen Hristiyan etkisi altında olan zengin vatandaş Theagenes arasında bir yabancılaşma vardı. Bu dönemde eski Yunan dininin profesörleri Hristiyanlar tarafından zulüm gördü. ve Marinus, Sonunda Marinus, muhtemelen Hristiyanların tehditleri yüzünden artık hayatında güvende hissetmiyordu ve asla geri dönmediği Epidaurus'a sığınmak zorunda kaldı, 486'da en son hayatta olduğu doğrulandı, nerede ve ne zaman öldüğü bilinmemektedir.[4]

Çalışmaları

1559 yılında William Cunningham tarafından yapılmış Neapolisli Marinus'u da içeren The Cosmographical Glasse adlı ilüstrasyon

Atina'da Proclus'un öğrencisiydi. Hayatta kalan çalışmaları Öklid'in Data (İngilizce: Euclid's Data)'sına bir giriş; Proclus'un Yaşamı (İngilizce: Life of Proclus, Latince: Vita Procli) ve iki astronomik metindir.

Eserlerinin sadece bir kalıntısı hayatta kalmıştır.[8] Hayatta kalan baş eseri, Proclus'un yaşamına dair ana bilgi kaynağı olduğu için Proclus'un biyografisiydi. Bu, nesir ve destansı altı ayaklı dizelerin (heksametre) bir kombinasyonu olarak yazılmıştır ve bunlardan yalnızca birincisi hayatta kalmıştır.[4]

Biyografinin yayınlanması, dahili kanıtlarla Proclus'un ölüm yılını sabitlenmiştir; çünkü o olaydan sonraki ilk yıl tamamlandığında olacak bir tutulmadan bahsedilmektedir. İlk olarak 1559'da Marcus Aurelius'un eserleriyle yayınlandı; 1700'de Hamburg'da Fabricius tarafından ayrı olarak yeniden yayınlandı ve 1814'te Boissonade tarafından düzeltmeler ve notlarla yeniden düzenlendi.[9] Aynı zamanda Öklid'in Data (İngilizce: Euclid's Data)’sı üzerine bir yorumun (veya girişin) ve Theon'un Küçük Yorumu (İngilizce: Theon's Little Commentary) üzerine bir yorumun yazarıdır.[10] Ayrıca Samanyolu'nu tartışan hayatta kalan bir astronomik metni vardır.[10]

Kayıp eserleri arasında Aristoteles ve Platon'un Philebusu üzerine yorumlar da vardı. Ders verdiği bir öğrenci olan Isidorus'un tavsiyesi üzerine Philebus hakkındaki yorumunu yok etti.[4] Damascius'un yazdığı öykünün bir versiyonuna göre, Marinus, Aristoculuğu öğrettiği öğrencisine[11], henüz tamamladığı bu yorumu gösterdiğinde, Isidorus, 'ilahi' Proclus'un kendisinin konuyla ilgili son söz olan kesin bir yorum yazdığını iddia ederek onu yok ettirmeyi başardı.[12] Mevcut bilim, bu tavsiyenin, Marinus'un yorumunun, en iyi çabalarına rağmen, hüküm süren Neoplatonik paradigmayı baltalayabilecek materyal izlerine ihanet edeceği korkusundan kaynaklandığından şüphelenmektedir.[12]

Ayrıca, daha sonraki felsefi eserlerde ve okullarda, Marinus'un Aristoteles'in De anima ve Analytica priora adlı eserlerindeki pasajların yanı sıra, Batlamyus'un Almagest adlı eserindeki pasajlar ve İskenderiyeli Theon'un Almagest hakkındaki yorumu ile ilgili yorumları hakkında ifade ettiği görüşler aktarılır. Ancak Marinus'un bu eserler hakkında yazılı yorum bıraktığı kesin olarak bilinemez; muhtemelen sınıfta yaptığı sözlü ifadelere referanslar verilmektedir.

Marinus'un eserlerinin listesi

• Proklus'un Yaşamı (İngilizce: Life of Proclus, Latince: Vita Procli) (günümüze ulaşmış)
• Öklid'in Datası (İngilizce: Euclid's Data) üzerine yorum (günümüze ulaşmış)
• Platon'un Philebus adlı eserine yorum (Yazar tarafından yok edildi)
• Platon'un Parmenides adlı eserine yorum (eksik)

Notlar

1. 'Proclus'un halefi Marinus'un, Argarizon adlı dağın yakınında bulunan bir şehir olan Filistin'deki Neapolis'ten geldiğini söylüyor. Sonra dinsiz yazar, bu dağda, eski İbranilerin babası İbrahim'in kendisini adadığı Yüce Zeus'un en kutsal mabedinin bulunduğuna dair küfürü dile getirdi'. Vita Isadori, 141. Mor 2016, s. 376

Alıntılar

1. Edwards 2000, s. 55, n.3.
2. Edwards 2000, s. 55.
3. Luz 2017, s. 150.
4. Edwards 2016, s. 1.
5. Edwards 2000, s. 55,n.2.
6. Shmuel Sambursky: Platonik Akademi Başkanı Proklos ve halefi, Samaritan Marinos (= Heidelberg Bilimler Akademisi, matematik-doğa bilimleri dersi, 1985, 2. makale), Berlin 1985, s. 15-20) Marinus'un bir Neo-Platonist olmaktan çok bir Aristotelesçi olduğundan ve bu nedenle Neoplatonik okulda izole bir yabancı olduğundan şüpheleniyor.
7. Edwards 2000, s. 56, n.7.
8. Edwards 2016.
9. Wagner 1840, ss. 204-205.
10. MacTutor Biography.
11. Edwards 2000, s. 56.
12. Trust 2014, s. 133.

Kaynakça

• Damascius (1999). Athanassiadi, Polymnia (Ed.). Damaskios: The philosophical history: text with translation and notes. Apamea Cultural Association. ISBN 978-9-608-53252-6.
• Edwards, Mark (2000). Neoplatonic Saints: The Lives of Plotinus and Proclus by Their Students. Liverpool University Press. ISBN 978-0-853-23615-3.
• Edwards, Mark (12 Aralık 2016). "Marinus of Neapolis". Bagnall, Roger S.; Brodersen, Kai; Champion, Craige B.; Erskine, Andrew; Huebner, Sabine R. (Edl.). The Encyclopedia of Ancient History. John Wiley & Sons. ISBN 978-0-708-10741-6.
• Luz, Menahem (2017). "Marinus' Abrahamic Notions of the Soul and One". Layne, Danielle; Butorac, David D. (Edl.). Proclus and his Legacy. Walter de Gruyter. ss. 145-161. ISBN 978-3-110-47162-5.
• Mor, Menahem (2016). The Second Jewish Revolt: The Bar Kokhba War, 132-136 CE. BRILL. ISBN 978-9-004-31463-4.
• O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "Marinos (filozof)", MacTutor History of Mathematics archive, University of St Andrews.
• Trust, Salomon Bochner (2014). Role of Mathematics in the Rise of Science. Princeton University Press. ISBN 978-1-400-85282-6.
• Wagner, Friedrich Wilhelm (1840). Grundriss der classischen Bibliographie (Almanca). G. P. Aderholz.