Thymaridas

Paroslu Thymaridas (Grekçe: Θυμαρίδας; yaklaşık MÖ 400 - 350) antik bir Pisagorcu Yunan matematikçi. Asal sayılar ve eşzamanlı doğrusal denklemler üzerine yaptığı çalışmalarla dikkat çekti.

Hayatı ve Çalışmaları

Thymaridas'ın yaşamı hakkında çok az şey bilinmesine rağmen, yoksulluğa düşen zengin bir adam olduğuna inanılıyor. Poseidonialı Thestor'un, kendisi için toplanan parayla Thymaridas'a yardım etmek için Paros'a gittiği söylenir.

Iamblichus, Thymaridas'ın asal sayıları yalnızca tek boyutlu bir doğru üzerinde gösterilebildikleri için "doğrusal (rectilinear)" olarak adlandırdığını belirtir. Öte yandan, asal olmayan sayılar, çarpıldığında söz konusu asal olmayan sayıyı üreten iki boyutlu bir düzlemde kenarları olan bir dikdörtgen olarak gösterilebilir. Ayrıca bir sayıya "sınırlayıcı sayı (limiting quantity)" adını verdi.

Iamblichus, Introductiontio arithmetica 'ya yaptığı yorumlarda, Thymaridas'ın eşzamanlı doğrusal denklemlerle de çalıştığını belirtir.[1] Özellikle, "Thymaridas'ın çiçeği ("bloom of Thymaridas" veya "flower of Thymaridas")" olarak bilinen o zamanki ünlü kuralı yarattı[2];

“	Eğer n adet sayının toplamı ve ayrıca belirli bir sayıyı içeren her çiftin toplamı verilirse, bu belirli sayı, bu çiftlerin toplamları ile ilk verilen toplam arasındaki farkın 1 / (n + 2)'sine eşittir. [bu Flegg'un kitabındaki bir yazım hatasıdır - Bu çiftlerin toplamları ile ilk verilen toplam arasındaki farkın aşağıdaki matematiğe uyması için payda (n-2) olmalıdır.[3]	„

veya modern gösterimi kullanarak, aşağıdaki n bilinmeyenli n adet doğrusal denklem sisteminin çözümü;[1]

${\displaystyle {\begin{aligned}x+x_{1}+x_{2}+\cdots +x_{n-1}&=S\\x+x_{1}&=m_{1}\\x+x_{2}&=m_{2}\\&\,\,\,\vdots \\x+x_{n-1}&=m_{n-1}\end{aligned}}}$

${\displaystyle x={\frac {(m_{1}+m_{2}+\cdots +m_{n-1})-S}{n-2}}={\frac {1}{n-2}}(\sum _{i=1}^{n-1}{m_{i}-S})}$ olarak bulunur.

Iamblichus, bu biçimde olmayan bazı doğrusal denklem sistemlerinin bu biçime nasıl dönüştürülebileceğini açıklamaya devam eder.[1]

Notlar

1. Heath (1981). "The ('Bloom') of Thymaridas". A History of Greek Mathematics. ss. 94-96.
2. Yadav, Bhuri Singh (2011). Ancient Indian Leaps Into Mathematics. s. 143.
3. Flegg (1983). "Unknown Numbers". Numbers: Their History and Meaning. s. 205.

Kaynakça

• Heath, Thomas Little (1981). A History of Greek Mathematics. Dover publications. ISBN 0-486-24073-8.
• Flegg, Graham (1983). Numbers: Their History and Meaning. Dover publications. ISBN 0-486-42165-1.
• Thymaridas of Paros
• O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "Thymaridas", MacTutor History of Mathematics archive, University of St Andrews.
• G. L. Huxley, Biography in Dictionary of Scientific Biography (New York 1970-1990). https://mathshistory.st-andrews.ac.uk/DSB/Thymaridas.pdf