Türkiye Uzay Ajansı

Türkiye Uzay Ajansı (TUA), Türkiye Cumhuriyeti'nin ulusal uzay ajansıdır. Türkiye'nin uzay bilimleri programı ile genel havacılık ve uzay araştırmalarından sorumlu devlet kurumudur.

Türkiye Uzay Ajansı
TUA
Genel bilgiler
Kuruluş tarihi 13 Aralık 2018) (2018-12-13)
Türü Uzay ajansı
Bağlılığı Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı
Üst kuruluş Türkiye Cumhuriyeti Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
Adres Ankara, Türkiye
Yıllık bütçe ₺38.071.000 (2021)[1]
Yönetici(ler)
Web sitesi http://tua.gov.tr/

13 Aralık 2018 tarihinde Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi[3] ile belirlenen görev ve yetkileri yerine getirmek üzere tüzel kişiliği haiz, idari ve mali özerkliği ile özel bütçeye sahip olarak, Cumhurbaşkanı tarafından belirlenen politikalar doğrultusunda "Milli Uzay Programı" hazırlanarak hayata geçirilmesi için çalışmalar yürütmek amacıyla kuruldu.[4]

Ajans ilk toplantısını 2019 yılı Eylül ayında gerçekleştirdi.[5]

Milli Uzay Programı

Türkiye Uzay Ajansı, 18-19 Ocak 2019 tarihlerinde Gebze'de "Milli Uzay Programı Çalıştayı" adı altında bir çalıştay düzenlemiştir.[6]

TUA Başkanı Serdar Hüseyin Yıldırım, "Milli Uzay Programı" hakkında, "TUA’ya verilen en önemli görevlerden biri ise Türkiye’nin Milli Uzay Programı’nı hazırlamak oldu. Bu program, 2021’in başından 2030’un sonuna kadar Türkiye’nin kabiliyetleri, kaynakları ve zamanlamasına ilişkin bir yol haritası belirleyecek." demiştir.[7]

Görevleri

Ajansın görev ve yetkileri şunlardır: [8]

  • Cumhurbaşkanınca belirlenen politikalar doğrultusunda Millî Uzay Programını hazırlamak ve hayata geçirilmesi için düzenlemeler yapmak.
  • Uzay ve havacılık bilimi ve teknolojilerine yönelik orta ve uzun vadeli amaçları, temel ilke ve yaklaşımları, hedef ve öncelikleri, performans ölçütlerini, bunlara ulaşmak için izlenecek yöntemler ile kaynak dağılımlarını da içeren stratejik planlar hazırlamak.
  • Rekabetçi bir uzay ve havacılık sanayinin geliştirilmesi, toplumun refahı ve millî menfaatler doğrultusunda uzay ve havacılık teknolojilerinin kullanımının yaygınlaştırılması, uzay ve havacılık teknolojileri alanında bilimsel ve teknolojik altyapıların ve insan kaynaklarının geliştirilmesi, kapasite ve yeteneklerin artırılması, uzaya bağımsız erişim imkânı sağlayacak tesis ve teknolojilerin kazanılması, uzay ve havacılık bilimi ve teknolojileri alanındaki uzmanlık ve bilgi birikiminden millî sanayinin diğer sektörlerinin de yararlanabilmesi için gerekli çalışmaları yapmak veya yaptırmak.
  • Ulusal kapsamda ve Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU) nezdinde yürütülen spektrum ve yörünge tahsis ve koordinasyon faaliyetleri ile Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından yürütülen görevler hariç olmak üzere uzay araçları ve uzay yer sistemlerine ilişkin ulusal egemenlik kapsamındaki hakların kullanımına karar vermek, bu hakların yönetimi ve kullandırılmasına yönelik usul ve esasları belirlemek ve bu haklarla ilgili ulusal yükümlülüklerin gereklerini yerine getirmek, uzay yer istasyonlarının işletilmesine yönelik sözleşme imzalamak, uzay yer istasyonları arasında koordinasyonu sağlamak, ülkemizin uzaya yönelik hak ve menfaatlerinin korunması ve güvence altına alınması için ulusal ve uluslararası kuruluşlarla koordinasyonu yürütmek.
  • Milletlerarası andlaşmalar uyarınca uzaya fırlatılan nesnelerin kayıtlarını Devlet adına tutmak, Birleşmiş Milletler nezdinde tescil işlemlerini gerçekleştirmek veya tescil işlemlerini gerçekleştirmek üzere yetkilendirmek.
  • Ticari, bilimsel ve araştırma-geliştirme amaçlı uzay operasyonları ile insanlı veya insansız uzaya erişim ve uzayın keşfine yönelik operasyonları yaptırmak veya yapılmasını koordine etmek.
  • Uydu, fırlatma araç ve sistemleri, hava araçları, simülatörler, uzay platformları dâhil uzay ve havacılıkla ilgili her türlü ürün, teknoloji, sistem, tesis, araç ve gereçlerin tasarımı, üretimi, entegrasyonu ve gerekli testlerinin yapılmasını sağlamak amacıyla plan, proje ve çalışmalar yapmak veya yaptırmak.
  • Kamu kurum ve kuruluşları ile özel sektör kuruluşları tarafından uzaya gönderilecek uydu ve uzay araçlarının yurtiçinden fırlatılmasına, yörüngeye yerleştirilmesine ve geri döndürülmesine ilişkin gerekli izinleri vermek ve koordinasyonu sağlamak; yurtdışından fırlatılmasına, yörüngeye yerleştirilmesine ve geri döndürülmesine ilişkin bildirimleri kayıt altına almak.
  • Uzay ve hava araçları ile uzay yer sistemleri alanında her türlü tasarım, analiz, üretim, test, operasyon ve entegrasyon faaliyetlerini düzenlemek, izlemek ve gerektiğinde bu hususlarda yetkilendirme yapmak ve süreçleri yürütmek.
  • Uzay ve havacılık bilimi ve teknolojilerinin; ülke kalkınması, millî güvenliğin sağlanması, kamu sağlığının ve çevrenin korunması, doğal kaynakların ve tarımsal verimliliğin tespit edilmesi, doğal afetlerin erken tespitinin yapılması ve doğal afetlerden kaynaklanan hasarların azaltılması, milletlerarası andlaşmalar ve yükümlülüklerin takibine yönelik kullanılması amacıyla yapılacak çalışmalarda ilgili kurumlar ile koordinasyonu sağlamak.
  • Ülke genelinde uzay ve havacılık bilim ve teknolojilerine yönelik ilgi ve merakın geliştirilmesinde öncülük yapmak; bu amaçla Ajansın ilgi ve faaliyet alanlarında kamuoyuna ulaşmak için gerekli yayınları yapmak ve her türlü iletişim ortamında içerik hazırlamak ve sunmak, etkinlikler gerçekleştirmek ve bu amaca yönelik faaliyetleri desteklemek.
  • Millî güvenlik ve kamu düzeninin sağlanması amacıyla, Ajansın görevi kapsamında yapılan çalışmalar sonucunda elde edilen verinin standartlarını oluşturmak, gerektiğinde işlenmesini, saklanmasını ve kullanılmasını sağlamak ve paylaşım şartlarını düzenlemek.
  • Ülkenin sahip olduğu kritik uzay ve havacılık teknolojilerinin ihracına ilişkin usul ve esasları, ilgili kurum ve kuruluşlarla koordineli olarak belirlemek.
  • Deneysel amaçlı uzay ve hava araçları, uzay ve yer sistemleri, alt sistemler, ekipman ve bileşenlerin geliştirilmesine, uzayın keşfine yönelik araştırmalar yaptırmak; gerekli sistem ve araçların tasarlanması, geliştirilmesi ve sair suretle temin edilmesi için üniversitelerle, diğer bilimsel faaliyette bulunan kurum ve kuruluşlarla veya yurtdışındaki kuruluşlarla işbirliği yapmak ve gerekli çalışmaların yürütülmesini koordine etmek.
  • İlgili diğer mevzuat hükümleri saklı kalmak üzere, uzay ve havacılık bilim ve teknolojilerine ilişkin uluslararası standartları da dikkate alarak, ilgili kurum ve kuruluşlarla koordinasyon içinde ülke standartlarını belirlemeye yönelik çalışmalar yapmak.
  • Uzay ve havacılık bilimi ve teknolojilerinde dışa bağımlılığı azaltmak, uluslararası alanda rekabet gücünü artırmak, bilimsel ve teknolojik altyapıyı oluşturmak ve her türlü yeni teknolojinin geliştirilmesi amacıyla Ar-Ge ve yüksek teknoloji girişimciliği destek programları hazırlamak.
  • Astronomi ve uzay bilimleri ile ilgili çalışmaları desteklemek ve ulusal düzeyde yürütülen çalışmaları koordine etmek, gözlem ve ölçüm sistemleri teknolojilerinin geliştirilmesine yönelik çalışmaları desteklemek ve uluslararası işbirliklerini geliştirmek.
  • Uzay ve havacılık bilimi ve teknolojileri ile ilgili olarak uygulamaların gelişimini ve yaygınlaştırılmasını destekleyici mahiyette finans, hukuk, yönetim, işletme, pazarlama ve benzeri konularda çalışmalar yapmak.
  • Uluslararası uzay hukukundaki gelişmeleri izlemek ve muadil yabancı kuruluşlar ile işbirliği yapmak, uzay hukukuna ilişkin mevzuat dâhil her türlü çalışmaları yürütmek.
  • Uzay ve havacılık teknolojileri ile ilgili bölgesel veya uluslararası oluşum ve kuruluşlara üye olmak, görev alanı ile ilgili konularda uluslararası kuruluşlar ve ülkelerle bağlantı sağlamak, uluslararası oluşum, kuruluş ve anlaşmalar nezdinde ülkemizi temsil edecek personeli görevlendirmek.
  • Bakan tarafından verilen diğer görevleri yapmak.

Dış basında

Amerika Birleşik Devletleri'nin önde gelen popüler bilim, aynı zamanda en eski tarihli dergisi olan Scientific American, konuyla ilgili, Türk bilim insanı Çağrı Mert Bakırcı'nın yazısını yayımlayarak "Türkiye İlk Uzay Ajansını Yaratıyor" başlığını atmıştır.[9] Dünyaca ünlü bilim dergisi Nature da aynı makale ile Türkiye Uzay Ajansı'nı duyurmuştur.[10]

Başkanlar
№ Başkan Görev Başlangıcı Görev Bitişi
1 Serdar Hüseyin Yıldırım 6 Ağustos 2019 Görevde

Tartışmalar

Kasım 2020'de Antalya Milletvekili Çetin Osman Budak, Türkiye Uzay Ajansı ile ilgili, “Kamuoyuna açıklanan tek faaliyetleri yönetim kurulu üyelerinin Sanayi ve Teknoloji Bakanlığını ziyaretleri oldu. Hepsi bir yana, geçen iki yılda Ajans’ın henüz internet sitesini bile hazırlayamadığını görünce uzay çalışmalarına yönelik umudumuz da sönüyor." dedi.[11]

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2 Ocak 2020). "2020 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu İcmali" (PDF). T.C. Resmî Gazete. 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2020.
  2. "Arşivlenmiş kopya". 9 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2019.
  3. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı (13 Aralık 2018). "Türkiye Uzay Ajansı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (Kararname Numarası: 23)" (PDF). T.C. Resmî Gazete. 4 Eylül 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2018.
  4. "20 yıllık rüya gerçek oldu, Türkiye Uzay Ajansı kuruldu". Anadolu Ajansı. 14 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2018.
  5. Dilara Zengin (3 Eylül 2019). "Türkiye Uzay Ajansı ilk toplantısını yaptı". Anadolu Ajansı. 4 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2019.
  6. "'Milli Uzay Programı'nda ilk adım atılıyor". Hürriyet. 17 Ocak 2019. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
  7. "Türkiye Uzay Ajansı Başkanı Yıldırım: Rusya, uzay işbirliği anlaşmasının taslağını bize sundu ©". Turan Salcı. Sputnik Türkiye. 12 Aralık 2020. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
  8. "Türkiye Uzay Ajansı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Karanamesi" (PDF). Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
  9. "Turkey Creates Its First Space Agency". Çağrı Mert Bakırcı-Taylor. Scientific American. 5 Şubat 2019. 29 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2020.
  10. "Turkey creates its first space agency". Çağrı Mert Bakırcı-Taylor. Nature. 4 Şubat 2019. 31 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2020.
  11. "Türkiye Uzay Ajansı 2 yıldır web sitesi bile hazırlayamadı". Cumhuriyet Gazetesi. 5 Kasım 2020. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.