Harry S. Truman

Harry S Truman (d. 8 Mayıs 1884 – ö. 26 Aralık 1972), Amerika Birleşik Devletleri'nin 33. başkanıdır. Göreve 1945 yılında o zamanki başkan olan Franklin D. Roosevelt'in görev başında ölmesi sonucu başkan yardımcısı iken gelmiştir. Başkanlığa geldiğinde II. Dünya Savaşı'nın son ayları yaşanıyordu. Truman 1945 yılının Ağustos ayında savaşı daha çabuk sona erdirerek can kayıplarını azaltmak gerekçesiyle Hiroşima ve Nagazaki'ye atom bombası atılması kararını verdi. Truman, Hiroshima ve Nagasaki'ye atom bombası atılarak binlerce kişinin ölümüne sebebiyet vermekle kalmamış; aynı zamanda gelecek kuşak Japonların büyük sıkıntılar çekmelerine neden olmuştur.[2]

Harry S. Truman
33. Amerika Birleşik Devletleri başkanı
Görev süresi 12 Nisan 1945 - 20 Ocak 1953
Başkan Yardımcısı	Yok (1945–49) Alben W. Barkley (1949–53)
Yerine geldiği	Franklin D. Roosevelt
Yerine gelen	Dwight D. Eisenhower
34. Amerika Birleşik Devletleri Başkan Yardımcısı
Görev süresi 20 Ocak 1945 - 12 Nisan 1945
Başkan	Franklin D. Roosevelt
Yerine geldiği	Henry A. Wallace
Yerine gelen	Alben W. Barkley
Missouri Senatörü[1]
Görev süresi 3 Ocak 1935 - 17 Ocak 1945
Yerine geldiği	Roscoe C. Patterson
Yerine gelen	Frank P. Briggs
Kişisel bilgiler
Doğum	8 Mayıs 1884 Lamar, Missouri, ABD
Ölüm	26 Aralık 1972 (88 yaşında) Kansas City, Missouri, ABD
Partisi	Demokratik
Evlilik(ler)	Bess Wallace Truman
Çocuk(lar)	Margaret
Bitirdiği okul	Missouri–Kansas City Üniversitesi (bıraktı)
Mesleği	Tuhafiyeci, Çiftçi
İmzası
Askerî hizmeti
Bağlılığı	ABD
Branşı	Missouri Ulusal Muhafızları ABD Ordusu ABD Ordusu Yedek Kuvvetleri
Hizmet yılları	1905–1911 1917–1919 1920–1953 (Yedek)
Rütbesi	Binbaşı Albay (Yedek)
Komutası	D Bataryası, 129. Topçu, 60. Tugay, 35. Piyade Tümeni
Çatışma/savaşları	I. Dünya Savaşı  •Batı Cephesi

II. Dünya Savaşı sonunda SSCB ile ABD arasında bir kutuplaşma ortamı doğdu. Böylece Soğuk Savaş başlamış oldu. Batı Avrupa ülkeleri 1949 yılında ABD'nin başını çektiği NATO örgütünü kurdular. Doğu Avrupa ülkeleri ise SSCB'nin başını çektiği Varşova Paktı'nı oluşturdular.

1950 yılında ikiye bölünmüş olan Kore yarımadasında SSCB ve Çin destekli Kuzey Kore kuvvetleri Güney Kore'ye saldırarak büyük bir bölümünü işgal ettiler. Amerika Birleşik Devletleri Güney Kore'yi desteklemek için savaşa girdi. Yeni kurulmuş olan Birleşmiş Milletler'e üye olan 15 ülke de ABD'nin yanı sıra savaşa katıldılar. Türkiye bu 15 ülke arasında 5.000'i aşkın askeriyle 4. büyük katılımı oluşturdu. Kore Savaşı Truman'ın başkanlığı süresince devam etti. Savaş kayıpları devam ettikçe halkın desteğini kaybettiği kanısına vardı. 1952 yılındaki başkanlık seçimlerinden adaylığını geri çekti ve 1953 yılında başkanlığa veda etti.

Truman, SSCB'ye ve Sovyet yanlısı ülkelere karşı ne pahasına olursa olsun mücadele edilmesi gerektiği ilkesine inanıyordu. Bu ilkeye Truman Doktrini adı verildi. Bu amaçla Truman, Dışişleri Bakanı General George C. Marshall ile birlikte II. Dünya Savaşı'ndan sonra Batı Avrupa ülkelerinin ekonomik durumunu düzeltmek amacıyla Marshall Planı denilen bir yardım paketi geliştirdi. Aynı amaçla 1947 yılında Yunanistan'la birlikte Türkiye'ye de 400 milyon dolarlık bir askeri ve ekonomik yardımı öngören ilk Amerikan yardımını başlattı. Bu yardımın 300 milyon doları Yunanistan'a, 100 milyon doları da Türkiye'ye ödenmiştir.

Truman, dış politikada izolasyonizme karşı enternasyonalist politikalar izlemenin yanı sıra, içeride Roosevelt'in New Deal politikalarına bağlı kalarak New Deal koalisyonu sayesinde 1948 seçimlerinde sürpriz bir başarı kazanmıştır. Cumhuriyetçi Parti'nin bu politikaları "sosyalizm" olarak suçlamaları karşısında ise "Sosyalizm son 20 yılda halkın her ileri adımına karşı onların insanları korkutmak için kulladıkları bir kelimedir. Kamu elektrik kuruluşu için dedikleri, sosyalizm. Sosyal güvenlik için dedikleri, sosyalizm. Çiftçilere fiyat desteği için dedikleri, sosyalizm. Banka mevduat sigortası için dedikleri, sosyalizm. Özgür ve bağımsız işçi sendikalarının gelişmesi için dedikleri, sosyalizm. Tüm halkın yararına olan hemen her şey için sosyalizm diyorlar" demiş[3] ve bu tür iddialara karşı "eğer bu kılık değiştirmiş sosyalizm ise, ben ondan yanayım" demekten çekinmemiştir.[4]

Kaynakça

1. "Harry S. Truman, 34th Vice President (1945)". 3 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2017.
2. Why Did Japan Attack Pearl Harbor?
3. "Rear Platform and Other Informal Remarks in New York, October 10, 1952". Truman Library. 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2020.
4. "Address in Montana at the Dedication of the Hungry Horse Dam, October 1, 1952". Truman Library. 30 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2020.