Mürted Hava Üssü

Mürted Hava Üssü (eski adıyla Akıncı Hava Üssü) Ankara'nın 35 km kuzey batısında, Kahramankazan ilçesi yakınında yer alan, Türk Hava Kuvvetlerinin bir hava üssüdür. 1. Taktik Hava Kuvvet Komutanlığı bünyesindeki bu hava üssünde 4. Ana Jet Üs Komutanlığı bulunmaktadır. (1. Hava Kuvvet Komutanlığına bağlı diğer üsler, Eskişehir, Bandırma ve Balıkesir'de bulunan, sırasıyla, 1., 6. ve 9. Ana Jet Üsleri'dir.)

Mürted Hava Üssü
IATA: yok - ICAO: LTAE
Özet
Havalimanı tipi Askerî
İşletici 1. Taktik Hava Kuvvet Komutanlığı, 4. Kanat
Yer Ankara, Türkiye
Rakım (ODS) 843 m / 2,767 ft
Koordinatlar 40°04′44″K 032°33′56″D
Harita
Pistler
Yön uzunluk yüzey
m ft
03/21 3,351 10,992 Asfalt
Kaynak: DAFIF[1]

Üssün yanı başında TUSAŞ-TAİ'ın uçak imalat ve bakım merkezi bulunur. Burada F-16/C ve D uçakları üretilir.

15 Temmuz 2016 askeri darbe girişiminin bu üste planlanması ve koordinasyonun sağlanması üzerine Akıncı Hava Üssü, 2016 Eylül ayında Hava Kuvvetleri Komutanlığı tarafından yapılan düzenleme kapsamında yedek meydan statüsüne düşürülmüş ve adı Mürted Hava Meydan Komutanlığı olarak değiştirilmişti.[2]

İklimi
İklim diyagramı: Mürted Hava Üssü
OŞMNMHTAEEKA
 
 
101
 
3
-8
 
 
62
 
9
-6
 
 
73
 
18
-1
 
 
56
 
23
3
 
 
86
 
30
10
 
 
54
 
37
15
 
 
19
 
41
19
 
 
27
 
41
19
 
 
39
 
35
13
 
 
45
 
24
6
 
 
38
 
14
2
 
 
72
 
4
-5
sıcaklık (°C) • yağış (mm)
kaynak: [3]

Havaalanının batısı tepeler ile çevrilidir, ancak güneyi düzlükdür. Bölgede yarı karasal iklim (Koppen sınıflamasına göre) hüküm sürer.[4] Yıllık ortalama sıcaklık 14°C'dir. En soğuk ay Ocak, ortalamada -2 °C, en sıcak ayı ise Temmuz olup sıcaklık ortalamada 30 °C'ye çıkar.[3] Yıllık ortalama yağış miktarı: 671 mm'dir. Ocak ayında 101 mm ile en çok, Temmuz ayında 19 mm ile en düşük yağışı (ortalamada) alır.[5]

Filolar

141. Av Önleme Filosu ("Kurt"), 142. Av-Bombardıman Filosu ("Ceylan") ve 143. F-16 Eğitim Filosu ("Öncel") burada üslenmiştir.

141. Filo, esasen savunma amaçlıdır fakat saldırı gücüne de sahiptir. TUSAŞ-TAİ tarafından üretilen yeni uçaklar, daha gelişkin silahlara sahip oldukları için, önce 141. Filo'nun emrine verilir. Daha eski uçaklar ise 142. Filo'ya kaydırılır.[6] 141. Filo, 1954-1960 arası Eskişehir'de, sonra Akıncı'da üslenmiştir.

144. Av Bombardıman Filosu, 1963'te, F-104G jetlerinin teslimi ile oluşturulmuştur.[7] 1968'de bu uçaklar 191. Filo'ya aktarılmış ve yerlerine F-102 ve TF-102'ler alınmıştır. Bu filonun adı daha sonra 142. Filo olarak değiştirilmiştir.

Önceden Öncel Filo olarak bilinen Eğitim Filosu, 1999'da 143. Filo adını almıştır. İlk üretilen F-16'lar, pilot eğitiminin hemen başlayabilmesi için, önce bu filoya teslim edilmekteydi. Yeni uçaklar, pilotlarının eğitimi tamamlandıktan sonra 142. Filo'ya aktarılmaktaydı. Ayrıca acil ihtiyaç halinde eğitim amacıyla 142. Filo'dan geçici olarak derhal tahsis edilebilmekteydi.[8]

141. 142. ve 143. filoların envanterlerinde hâlen aktif durumda, sırasıyla, 22[9], 12[10] ve 26[11] F-16 vardır. 142 ve 143. filolar, daha eski olan "blok 30" (1987-89 yapımı) F-16'lara sahiptir, 141. filo ise daha modern "blok 40" (1990-95 yapımı) F-16C/D uçaklarını kullanmaktadır.

OHAL kararları gereği Temmuz 2016'da Hava Üssü’nde bulunan üç F-16 filosu kapatıldı. Akıncı’daki 141, 142 ve 143’üncü filoların 60’a yakın F-16, Konya, Merzifon ve Eskişehir’e gönderildi. Tugay seviyesinde olan ve tuğgeneral rütbesinde komutanlığı olan üs, filolarının dağıtımının ardından hava meydan komutanlığı statüsüne indirildi. Hava Kuvvetleri’nin organizasyonuna uygun olarak komutanlık rütbesi albay statüsüne geldi. (Hava meydan komutanlıklarında filo bulunmamakta; üsler, sadece intikal edildiğinde diğer filolar tarafından kullanılmakta.)[12]

Tarih

Mürted, 1950'de ABD'ye tahsis edilmiş hava alanı ve askeri tesislerden biridir. 1965'te, ABD 7393. Mühimmat Destek Filosu, Mürted 4. Ana Jet Üssü'ne yerleşmiştir, 7232. Mühimmat Bakım Grubu'nun 33. Kolu adı ile (7232. Mühimmat Bakım Grubu, 1964-67 arasında Avrupa'daki nükleer bombaların bakımından sorumluydu[13]). 1 Şubat 1968'de bu birim, 7250. Destek Grubu 8. Kolu olarak yeniden adlandırılmıştır. 1 Temmuz 1972'de 7393. Mühimmat Destek Filosu (Munitions Support Squadron) MUNSS 7393 adını almıştır. Üs, Ankara'dan lojistik destek almakta ve bir yarbay komutasındaydı. Mürted Üssü, ABD Lojistik Grubu TUSLOG (The United States Logistics Group) 'a bağlı bir birimdi.[14] 2004'te tüm MUNSS birimlerinin numaralandırmasının dört haneliden üç haneli sayılara geçmesi nedeniyle bazı kaynaklarda Mürted Üssü'ndeki Amerikan birliğine MUNSS 739 olarak da değinilmektedir.[15]

ABD yönetimi, Temmuz 1986'da, Mürted Hava Üssü dahil, Avrupa ve Uzak Doğu'da 20 hava üssünde nükleer mühimmatlı uçakların kalkışa hazır beklediğini açıkladı. Bu üslerde kurulacak olan Silah Depo Güvenlik Sistemi (Weapon Storage and Security System veya WS3) sayesinde bombalanmaya dayanıklı sığınaklar içinde, bombaları taşıyacak uçakların hemen altında, zemin altındaki özel depolarda nükleer bombalar saklanacaktı. Bombaların uçaklarla beraber depolanması, hem saldırıya dayanıklılığı hem de hazırolma yeteneğini artıracaktı. Oysa daha evvelden, nükleer silahlar uçaklardan ayrı bir mekanda, iglu şekilli zırhlı bir yapıda saklanmaktaydı. 1997'de altı adet dayanıklı sığınağın inşaatı tamamlandı.[16]

1995'te soğuk savaşın sona ermesinden dolayı ABD'nin Avrupa Hava Kuvvetleri Komutanlığı bazı askeri üslerin kapanacağını açıkladı. 1996'da, Akıncı Üssü'ndeki 7393. MUNSS ve Balıkesir'deki 7391. MUNSS birimleri sona erdirildi, üsler Türk Hava Kuvvetleri'ne devredildi.[16] Akıncı Üssü'nde depolanan 20 adet nükleer bomba, İncirlik'teki Amerikan üssüne taşınmıştır. Ancak nükleer silahların depolandığı, saldırıya dayanıklı 6 sığınak ihtiyaç hali için Türk Silahlı Kuvvetleri'nin emanetindedir. Bu altı depoda, toplam 24 B61 bomba depolanma kapasitesi vardır. Bunların gerektiğinde Türk F-16 uçakları tarafından hedeflerine ulaştırılması planlanmıştır.[15] Nato 4. Kanat Birliği'ne bağlı olan Mürted/Akıncı'daki nükleer tesislerin bakımından (İncirlik tesislerine de bakan) ABD 39. Lojistik Grubu sorumludur. 39. Lojistik Grubu, ABD 39, Hava Üssü Kanadı'na bağlıdır.[17] 39. Kanat, aktive edilmesi halinde, NATO Avrupa Müttefik Kuvvetleri Yüksek Komutanlığı için nükleer silah yüklü bir Çabuk Tepki Uyarısı (İng. Quick Reaction Alert) gücünü hazır bulundurmakla görevlendirilmiştir.[18] İncirlik'te bulunan 90 adet B61 tipi nükleer bombadan 50'sinin ABD 39. Filosu'ndaki F-16C/D'ler tarafından taşınması, kalan 40 adedinin ise Akıncı ve Balıkesir'deki Türk F-16'lar tarafından taşınması öngörülmüştür.[19]

Üssün adına dair

Üs adını kurulu olduğu ovadan alır. Ovaya ise adını, 1402 Osmanlı ile Timur’un orduları arasında gerçekleşen Ankara Savaşı'ndan alır. Savaş'ta Osmanlı ordusunda yer alan (Kara Tatarlar ve bazı Anadolu beyleri'ne ait) kuvvetler taraf değiştirmiş, Osmanlı ordusu yenilmiş ve padişah Yıldırım Beyazıd esir düşmüştü.
Savaş'tan sonra ovaya, Müslümanlığı bırakıp başka bir dine geçmiş olan anlamına gelen Mürted olarak anılmıştır.
Üsse verilen Mürted ismi, 1995 yılında, bölge halkının talebi üzerine (1968 yılında 4. Ana Jet üs komutanlığında görevli iken, T-33 uçağı ile görev uçuşu sırasında, uçağının düşmesi sonucu şehit olan) Hv. Plt. Kur. Albay Erol Akıncı'nın anısına, onun adını alarak, Akıncı olarak değiştirildi.[20] 2016 yılından itibaren ismi tekrar değiştirilerek eskiden kullanılan ismine dönüldü.[21]

Uçaklar

1954-68 yılları arasında 107 adet F-86E(M) Canadair CL-13 Sabre Mk.2 uçağı Mürted'de kullanılmaktaydı.[22] 1995'ten sonra Akıncı Hava Üssü'ndeki Lockheed F-104G'lerin yerini Turkish Aerospace Industries/Lockheed Martin yapımı F-16C/D jetleri almıştır. Bu uçaklar hâlen Türk Hava Kuvvetleri'nin ana gücünü oluşturmaktadır.

Kaynakça
  1. "Airport information for LTAE at World Aero Data". 28 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2009.
  2. "Kazan'ın adı Kahramankazan, 15 Temmuz resmi tatil oldu". bbc.com. BBC News. 25 Ekim 2016. 13 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2019.
  3. "NASA Earth Observations Data Set Index". NASA. 7 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2016.
  4. Peel, M C; Finlayson, B L. "Updated world map of the Köppen-Geiger climate classification". Hydrology and Earth System Sciences. Cilt 11. Copernicus Publication. ss. 1633-1644. doi:10.5194/hess-11-1633-2007. 10 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2016.
  5. "NASA Earth Observations: Rainfall (1 month - TRMM)". NASA/Tropical Rainfall Monitoring Mission. 29 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2016.
  6. "141 Filo (TuAF)". 29 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2009.
  7. Tolga Ülgür (2006). "Lockheed F-104G Starfighter". 26 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  8. "143 Filo (TuAF)". 13 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2009.
  9. "F-16 Aircraft Database - Current active F-16 airframes assigned to TuAF 143 Filo". 2 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2009.
  10. "F-16 Aircraft Database - Current active F-16 airframes assigned to TuAF 143 Filo". 2 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2009.
  11. "F-16 Aircraft Database - Current active F-16 airframes assigned to TuAF 143 Filo". 24 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2009.
  12. "İhanet üssünün adı değişti". takvim.com.tr. Takvim. 6 Eylül 2016. 13 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2019.
  13. John Clearwater (1998). Canadian nuclear weapons: the untold story of Canada's Cold War arsenal. Dundurn Press. ISBN 1550022997.
  14. Leiser, G. "HQ TUSLOG, A Brief History". 26 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2009.
  15. Kristensen, H.A. (2005). U.S. Nuclear Weapons in Europe - A Review of Post-Cold War Policy, Force Levels, and War Planning. Natural Resources Defense Council. 14 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2009.
  16. "United States Air Forces in Europe - Munitions Support Squadron [MUNSS]". 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2009.
  17. "39th Air Base Wing". 11 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2009.
  18. "Locations of U.S. Nuclear Weapons, by Type" (PDF). 16 Eylül 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2009.
  19. Kristensen, sf. 83
  20. "Hava üssünün isminin değiştirilmesi, Akıncı Ailesi'ni üzdü". sputniknews.com. Sputnik. 8 Eylül 2016. 13 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2019.
  21. "Akıncı Üssü'nün adı Mürted olarak değişti". ntv.com.tr. DHA. 6 Eylül 2016. 13 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2019.
  22. "Cold war/Fighters/North American F-86A/E/F/H Sabre/Turkey". 9 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2009.

Dış bağlantılar
  • Akıncılar Hava Üssü'ndeki güncel hava durumu (İngilizce)
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.