Kuzey Makedonya'da İslam
Kuzey Makedonya'da İslam, ülkede Hristiyanlık'tan sonra en çok takipçisi olan dindir. 2002 yılında yapılan nüfus sayımına göre 2.022.547 vatandaştan 674.015'i Müslümandır. Bu oran toplam nüfusun %33,33'ünü teşkil etmektedir.[1] Bu oranlara göre Makedonya; Türkiye, Kosova, Arnavutluk ve Bosna Hersek ardından en fazla Müslüman vatandaşı barındıran 5. Avrupa ülkesidir.
|
|
|
Amerika
Avrupa
|
Makedonya Müslümanlarının büyük bölümünü Arnavutlar, geri kalanı Türkler, Boşnaklar ve Makedon ve Slav asıllı Müslümanlar oluşturmaktadır.[2] Müslümanların büyük çoğunluğu Sünni olup Hanefi mezhebine mensuptur. Makedonya'da bunun yanı sıra Bektaşi ve Halveti tarikatlarının da var olduğu bilinmektedir.[2]
Demografi
Makedonya Cumhuriyeti çok kültürlü ve çok dinli bir toplum yapısına sahiptir. Çok dinli ve çok milletli diğer Balkan ülkelerinde olduğu gibi Makedonya'da da nüfus sayımları azınlık ve çoğunluk arasındaki birçok dengeyi değiştirme potansiyelinden ötürü sorunlu bir süreçtir ve bu ülkede en son sayım 2002'de gerçekleştirilmiştir.[3] 2011 yılında yapılması planlanan ancak sayım işlemi resmî olarak başladıktan sonra iptal edilen sayımdan sonra yeniden sayım gerçekleştirilmemiştir.[4] Resmî rakamlara göre nüfusun %64’ü Makedon Ortodoks Kilisesi'ne bağlı Hristiyanlardan oluşmaktadır; ikinci en büyük dinî grup ise %34 oranıyla Müslümanlardır.[2]
Ülkedeki Müslüman nüfus Arnavutlar (%72) Türkler (%11), Romanlar (%8) ve Boşnaklar (%4) ve Makedon asıllı Müslüman halklar (%5) oluşturmaktadır.[5] Makedon Müslüman halk, Torbeş olarak adlandırılır. Torbeşler, Osmanlı zamanında Müslüman olmayı seçmiş Slavlardır ve Makedonya Cumhuriyeti tarafından Hristiyan Makedonlardan farklı bir etnik grup olarak kabul edilmektedir.[2]
Müslüman oranının en yüksek olduğu bölge ülkenin batısıdır. Bu bölge Arnavut ve Türk azınlığın yerleşim bölgesi olarak da tanımlanabilir. Müslümanlar, Debre, Gostivar ve Kalkandelen gibi şehirlerde Hristiyanlara kıyasen daha yüksek bir nüfus oranına sahiplerdir. Yüksek sayıda azınlık nüfusu olan diğer şehirler arasında Struga, Kırçova, Üsküp, Kumanova ve Köprülü sayılabilir.
Yıllara Göre Müslüman Nüfus
Aşağıdaki tabloda farklı yıllarda ülkedeki Müslüman nüfusun sayısı ve oranı gösterilmiştir. Makedonya'daki genel nüfus 1904'ten 1961'e kadar düşmüş; sonra yükseklmeye başlayarak 2002'de %33.3'e ulaşmıştır. Müslüman nüfus oranının 2050 yılında ülke nüfusunun %50'sinden yukarıda olacağı tahmin edilmektedir.[6]
| Yıl | Müslüman nüfus | Müslüman oranı |
|---|---|---|
| 1904 | 634,000[7] | 36.76% |
| 1912 | 384,000[7] | 33.47% |
| 1921 | 269,000[7] | 31.43% |
| 1948 | 314,603[7] | 27.29% |
| 1953 | 388,515[7] | 29.78% |
| 1961 | 338,200[7] | 24.05% |
| 1971 | 414,176[7] | 25.14% |
| 1981 | 546,437[7] | 28.62% |
| 1991 | 611,326[7] | 30.06% |
| 1994 | 581,203[7] | 30.04% |
| 2002 | 674,015[7] | 33.33% |
Müslüman kuruluşlar
Makedonya Müslümanlarının etrafında organize olduğu dinî kurum Makedonya Cumhuriyeti İslam Dinî Birliği'dir. Birlik, seçilmiş Reisu’l-Ulema ve ona bağlı 13 müftü aracılığı ile Makedonya'nın bütün şehirlerinde yaklaşık 600 cami ve mescitte faaliyet göstermektedir.
Makedonya Cumhuriyeti'nde Müslüman halkın devlet tarafından tanınan diğer resmî kurumu, Bektaşi grupların oluşturduğu Makedonya Bektaşiler Birliği'dir. Bu birlik, merkezi Tiran'da bulunan Dünya Bektaşiler İslam Birliği'ne bağlıdır.
Kaynakça
- "Volkszählung in Mazedonien 2002" (PDF). Staatliches Statistisches Büro (İngilizce). Erişim tarihi: 2013-09-14. PDF-Datei, 3,05 MB 18 Ağustos 2012 tarihinde WebCite sitesinde arşivlendi
- "Makedonya Müslümanları- Rapor (Kasım 2014)". https://www.academia.edu/. İHH İnsani ve Sosyal Araştırmaları Merkezi, Kasım 2014. Erişim tarihi: 16 Kasım 2017.
|website=dış bağlantı (yardım) - Marusic, Sinisa Jakov. "Macedonia Says Planned Register Won't Replace Census". http://www.balkaninsight.com. Balkaninsight.com, 28 Eylül 2017. 16 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2017.
|website=dış bağlantı (yardım) - Vrgova, Roska. "Census, Identity, and the Politics of Numbers: The Case of Macedonia" (PDF). http://commonweb.unifr.ch. Contemprary Southeasstern Euroğe. 16 Kasım 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2017.
|website=dış bağlantı (yardım) - Muhic, Ferid. "Muslims of Macedonia: Identity Challenges and an Uncertain Future". studies.aljazeera.ne. Aljazeera Center For Studies, 8 Ekim 2013. 19 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2017.
- "The Future of World Religions: Population Growth Projections, 2010-2050". http://www.pewforum.org/. Pew Research Center, 2 Nisan 2015. 25 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2017.
|website=dış bağlantı (yardım) - Kettani, Houssain (2010). "Muslim Population in Europe: 1950 – 2020" (PDF). International Journal of Environmental Science and Development vol. 1, no. 2, p. 156. 27 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2017.