Faroe Adaları
Faroe Adaları (Türkçe telaffuz: [farö] Faroe: Føroyar, Faroe telaffuz: [ˈfœɹjaɹ]; Danca: Færøerne) ya da Faroe Adaları, Kuzey Atlantik'te bulunan bir adalar birliğidir. Birleşik Krallığın 200 km kuzeybatısında, Norveç ile İzlanda'nın arasında bulunan özerk ülke, Grönland ile beraber Danimarka Krallığının parçasıdır. Toplam yüzölçümü 1400 km2 olmakla beraber Ekim 2017'de nüfusu 50322 kişiydi.
Faroe Adaları Føroyar Færøerne | |
|---|---|
 Arma
| |
 | |
| Başkent | Tórshavn |
| En büyük Şehir | Başkent |
| Resmî diller | Faroece, Danca |
| Etnik gruplar |
%91,7 Faroeli %5,8 Danimarkalı %0,4 İzlandalı %0,2 Norveçli %0,2 Polonyalı |
| Hükûmet | Monarşi |
• Monarşi | II. Margrethe |
• Yüksek Komiser | Lene Moyell Johansen |
• Başbakan | Bárður á Steig Nielsen |
| Tarihçe | |
• İlan | 1 Nisan 1948 |
| Yüzölçümü | |
• Toplam | 1.339 km2 (517 sq mi) (180.) |
• Su (%) | 0,5 |
| Nüfus | |
• 2020 tahminî | 52.110[1] (214.) |
• 2020 sayımı | 52.337[2] |
• Yoğunluk | 37,0/km2 (95,8/sq mi) |
| GSYİH (nominal) | 2017 tahminî |
• Toplam | 3 milyar $ [3] |
• Kişi başına | 61.325 $ |
| Gini (2015) |
▲ 23.3[4] düşük · 2. |
| İGE (2008) |
0.950[5] çok yüksek |
| Para birimi | Faroe krónası² (DKK) |
| Zaman dilimi | GMT |
| UTC+1 (EST) | |
| Telefon kodu | 298 |
| İnternet alan adı | .fo |
Arazisi oldukça kayalıktır; iklimi kutupaltı okyanusal iklimdir (Cfc). Yıl boyunca sıcaklıklar Körfez Akıntısından dolayı donma sıcaklığının üstündedir.
1035 ve 1814 arası Faroe Adaları Norveç Krallığının bir parçasıydı. 1814 yılında Kiel Antlaşması adaların kontrolünü Grönland ve İzlanda'yla beraber Danimarka'ya devretti. Faroe Adaları bugün Danimarka Krallığının parçası Özerk devlettir. Adalar birliği büyük oranda kendi kendini yönetir, Askeri savunma, polis, adalet, para birimi ve dış ilişkiler Danimarka tarafından yürütülür; ancak Danimarka ile aynı gümrük bölgesinde değildir. Adalar birliği, kendi gümrük politikasına sahiptir, bağımsız olarak başka ükleler ile ticaret birliği kurabilir. Adaların İskandinav Kurulunda temsiliyeti Dan delegasyonu tarafından sağlanmaktadır. Adalar aynı zamanda uluslararası spor dallarında kendi millî takımına sahiptir.
Etimoloji
Faroe Adalarının ismi Faroece Føroyar'dır. Oyar, ada(Oy) kelimesinin çoğul halidir. Ses değişikliklerinden dolayı "ada" için modern Faroece kelime oyggj'dir. İlk element, før, Eski Norsça fær (koyun) kelimesinden geliyor olabilir, ancak bu analize bazen karşı gelinir, çünkü bugünkü Faroece, koyun için seyður (Eski Norsça sauðr) kelimesini kullanmaktadır. Başka bir ihtimal de ~625 yılında adaya ilk kez yerleşen İrlandalı keşişlerin adaya Eski İrlandaca fearrann ("toprak" ya da "arazi", "mülk") adını verdikleridir. Bu isim adaya yerleşen Norveçlilerle devam edip oyar (adaları) ekini aldığıdır. İsim böylelikle "Koyun Adaları" ya da "Fearrann Adaları" olarak çevrilir.
Danca, Færøerne, aynı elementleri taşır: øerne, "adalar"; ø, "ada".
Türkçe, "Faroe Adaları" iskandinav kökten gelen kelimenin transkripsiyonudur. Bazen İngilizcede yazıldığı gibi "Faroe Adaları" olarak da yazılır.
Aziz Brendan
St. Brendan Vadedilmiş Azizler Ülkesi'ni bulmak için harita veya yön bulmak için bir alet kullanmadan sal vasıtasıyla yolculuk yapmış İrlandalı bir rahip ve dini liderdir. Bu şahıs Faroe Adaları'nın önünden geçerken iki büyük ada gördüğünü belirtmiş ve bunları Kuşlar Adası ve Koyunlar Adası olarak adlandırmıştır. Bu iki adanın Streymoy ve Suðuroy olduğunu düşünülmektedir.
Tarihi
Arkeolojik kanıtlar, Faroe Adaları üzerinde 300 ve 600 yılları arasında İskandinav, ilk ve 600 ve 800 yılları arasında ikinci varıştan önce üst üste iki dönem yaşayan yerleşimciler gösterir.[6] Bilim adamları Üniversitesi Aberdeen da bulunan erken tahıl polen evcil bitkiler, daha fazla öneriyor insanlar olabilir yaşadı Adaları önce Vikingler geldi. Arkeolog Mike Kilise kaydetti Dicuil Orada yaşayan insanlar, İrlanda, İskoçya ve İskandinavya, belki oraya yerleşen tüm üç alanda gruplar olabileceğini de öne sürdü.
484-578 yıllarında yaşayan İrlandalı bir manastır aziz olan Brendan'ın yaptığı bir sefer keşfi, Faroe Adaları'nı andıran insulae (adalar) tanımını içermektedir. Ancak bu ilişki, açıklamasında kesinlikle kesin değildir.[7]
9. yüzyılın başlarında İrlandalı bir keşiş olan Dicuil daha net bir keşif yazmıştı. Norveçli korsanların gelene kadar neredeyse yüz yıl boyunca İngiltere'nin kuzey adalarında yaşamış olan, De mensura orbis terrae, coğrafi eseri olan exem nostra Scotia'nın ("İrlanda topraklarımız / İskoçya emanetler") güvenilir bir yer olduğunu iddia etti.[8]
Norse ve Norse-Gael yerleşimcileri muhtemelen doğrudan İskandinavya'dan gelmedi, daha çok İrlanda Denizi, Kuzey Adaları ve İskoçya'nın Outer Hebrides'lerini çevreleyen Norveç topluluklarından (Shetland ve Orkney adaları da dahil olmak üzere), İrlandalı adalar için geleneksel bir isim olan Na Scigirí, ada sakinlerine verilen (Eyja-) Skeggjar "(Island-) Beards" kelimesini ifade eder
Yıllara göre nüfus
| Yıl | Popülasyon | Artış(%) |
|---|---|---|
| 1327 | 4000 | |
| 1350 | 2000 | -50% |
| 1769 | 4773 | +138.6% |
| 1801 | 5225 | +9.5% |
| 1834 | 6928 | +32.6% |
| 1850 | 8137 | +17.5% |
| 1880 | 11220 | +37.9% |
| 1900 | 15230 | +35.7% |
| 1925 | 22835 | +49.9% |
| 1950 | 31781 | +39.2% |
| 1975 | 40441 | +27.2% |
| 1985 | 45749 | +13.1% |
| 1995 | 43358 | -5.2% |
| 2000 | 46196 | +6.5% |
| 2006 | 48219 | +4.4% |
| 2012 | 49483 | +2.6% |
| 2013 | 49709 | +0.5% |
Ekonomi
Kaynakça
- "Heim | Hagstova Føroya". hagstova.fo. 1 Aralık 1998 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- Statistics Faroe Islands, accessed 14 April 2020.
- "TB05010 BruttotjóðarúrtÞka à ársins prÃsum (1998–2015) – framrokning (2016–2018)-live". 18 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- "PX-Web - Vel talvu". statbank.hagstova.fo. 18 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- Filling Gaps in the Human Development Index 5 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., United Nations ESCAP, February 2009
- "The Vikings were not the first colonizers of the Faroe Islands". Quaternary Science Reviews. Cilt 77. 2013. ss. 228-232.
- "Navigatio Sancti Brendani Abbatis". 17 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2018.
- "Chapter 7.2". Penelope.uchicago.edu. Erişim tarihi: 4 Nisan 2018.
Dış bağlantılar
- Resmî site
- Official tourist site
- Flick photo set4 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Wikimedia Commons'ta Faroe Adaları ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
.svg.png.webp)