Astrahan Hanlığı
Astrahan Hanlığı (Tatarca: Xacitarxan Xanlığı), Altın Orda'nın yıkılmasından sonra başkenti Astrahan olmak üzere Cengiz Han'ın oğlu Cuci'nin ulusuna bağlı Toka Temür sülalesinden Kasım Han tarafından kurulmuş ve 1466-1554 yılları arasında hüküm sürmüş bir Türk[1] hanlığıdır. Zaman zaman Kırım Hanlığı vasıtasıyla Osmanlı Devleti'nin nüfuz alanına girmiştir. Astrahan Hanlığı'nın arazisi batıda Kuban ve Don nehrine, doğuda Nogay Orda'sı ile sınırdı. Güneyde Terek Nehri'ne, kuzeyde ise Volga ile Don nehrinin arasında uzanmaktaydı.
Xacitaxan Xanlığı Хаҗитархан Ханлыгы Astrahan Hanlığı | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1446-1556 | |||||||||
 | |||||||||
| Başkent | Xacitarhan | ||||||||
| Yaygın diller | Türkçe (Tatarca, Nogayca) | ||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||
| Han | |||||||||
• 1466-1490 | Kasım Han | ||||||||
• 1554-1556 | Devriş Gazi | ||||||||
| Tarihçe | |||||||||
• Kuruluşu | 1446 | ||||||||
• Dağılışı | 1556 | ||||||||
| |||||||||
| Türk tarihi |
İlk Çağ
Orta Çağ
Yeni Çağ
Yakın Çağ
|
Asıl adı "Ejder Hanlığı" olan ve Ruslar tarafından sonradan değiştirilen Astrahan Hanlığı, Hazar Denizi'nin kuzey kıyılarında önemli bir ticaret merkezi olarak, 88 yıl boyunca egemen olmuş; ancak sürekli taht mücadeleleri sonucunda zayıflamış ve 1556 yılında Rus Çarı Korkunç İvan tarafından yıkılmıştır.
Rusya'nın Kazan ve Astrahan hanlıklarını yıkarak doğuya doğru genişleme siyasetinden rahatsız olan Osmanlı Devleti Orta Asya'daki Türk hanlıklarının da kendisinden yardım istemesi üzerine 1563 yılından beri Rusya'yı durdurmak için Astrahan'a yapmayı planladığı seferi ancak 1569 yılında yapabilmiş ama hem ordu kumandanlarının kendi aralarındaki anlaşmazlıklardan hem de Kırım Hanı'nın bu kumandanlarla arasındaki anlaşmazlıktan dolayı bu seferde istenilen neticeye ulaşılamamıştır. Buna rağmen Rusya'nın barış istemesi üzerine 1570 yılında yine de Osmanlı ve Orta Asya Türk Hanlıklarının lehine bir barış antlaşması yapılabildiyse de Kazan ve Astrahan Hanlıkları'nın Rusya'ya bağlı oldukları zımnen kabul edilmiştir.
Bugün Astrahan ve çevresinde yoğun Türk nüfusu bulunmaktadır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- "Türk Tarihi". Türk Dünyası El Kitabı. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü. 1992. ISBN 975-456-047-1.