Türk devletleri listesi

Türk devletleri tarih boyunca Türk halkları tarafından kurulmuş özerk cumhuriyet, bağımsız cumhuriyet, beylik, imparatorluk ve hanedanlıkları içerir.

Türk tarihi
İlk Çağ
Orta Çağ
Yeni Çağ
Yakın Çağ
Bağımsız Türk devletleri
Kültigin Heykeli, Orhun Vadisi'nde bulundu
Karahoca Uygur prensleri
İran'da hüküm süren Kaçar hanedanlığı dönemi sanatından bir örnek
Hindistan'da Delhi Sultanlığından Kalma Kutub Minar
İran'da Büyük Selçuklu Devletinden kalma Karahan İkiz Türbeleri

İlk Çağ
Bayrak DevletTarihNotlar Harita
Büyük Hun İmparatorluğu MÖ 220-46
  • İlk hükümdar: Teoman
  • Önemli hükümdar(lar): Mete
Batı Hun DevletiMÖ 46-36
Güney Hiung-nuMS 48-215
Kuzey Hun DevletiMS 48-156(Batı Hun İmparatorluğu)
Kidarite KrallığıMS 320-500
Avrupa Hun İmparatorluğuMS 370-469
  • Önemli hükümdar(lar): Attila
Ak Hun İmparatorluğuMS 420-567
Kuzey Vey İmparatorluğuMS 386-535
Sabirler6. yüzyıl

Orta Çağ'da İslam öncesi dönem
Bayrak DevletTarihNotlar Harita
Göktürk KağanlığıMS 552-582前突厥 Birinci Göktürk
Batı Göktürk Kağanlığı583-657
Doğu Göktürk Kağanlığı583-630
Seyanto Hanlığı630-647Seyanto Hanlığı Tingling'in kolu
Kutrigurlar5.-6. yüzyılKaradeniz’in kuzeyine egemen oldular
Utrigurlar5.-6. yüzyılKaradeniz’in kuzeyine egemen oldular
Büyük Bulgar Hanlığı630-665Göktürklerin yıkılması ve Avarların zayıflamasıyla bağımsız oldu. Kurucusu Kubrat Han.
    Tuharistan Yabgu Devleti630-700Göktürklere tabi bir boydu
    Hazar İmparatorluğu630-965Hazarlar, Batı Göktürk Kağanlığı'nın dağılmasından sonra ortaya çıkan en güçlü devlet olan yarı göçebe bir Türk halkıydı.
    Türk Şah665-850
    Birinci Bulgar İmparatorluğu632-1018Tuna Bulgar Hanlığı (632-864) / Bulgar Knezliği (864-913) / Bulgar Çarlığı (913-1018)
    Kangar Birliği659-750
    İdil Bulgarları665-1391Volga ve Kama Nehri'nin birleştiği yerde kurulan Türk devleti.
    İkinci Doğu Göktürk Kağanlığı681-744İkinci Göktürk kağanlığı veya Kutluklar
    Türgişler717-766Batı Göktürk Kağanlığı'nın "On Ok"tan
    Uygur Kağanlığı744-840
    Oğuz Yabguluğu750-1055Hazar ve Aral gölleri arasında yaşayan Tengrici Oğuzlar
    Karluklar766-840Kadim Türk çağlarında Karluklara "Üç Oğuz" yani "Üçboy" da denilmiştir.
    Kırgız Kağanlığı840-1207Yenisey Kırgızları tarafından kurulmuştur.
    Kansu Uygur Krallığı848-1036Bugünkü Sarı Uygurların kökeni.
    Karahoca Uygur Krallığı991-1209(Bugünkü Doğu Türkistan)

    İslam sonrası dönem
    Bayrak DevletTarihNotlar Harita
    Karahanlı Devleti840-1042Karluklar ile Uygur Kağanlığı'nın kalıntısı. Türk tarihinde Orta Asya'da İslam'ı kabul eden ilk devlet.
    Peçenek Hanlığı860-1091
    Kıpçak Hanlığı9.-13. yüzyılya da Kumanlar
    Tolunoğulları868-905Müslüman olan Türkler'in kurduğu ilk bağımsız devlettir.
    Akşitler935-969
    Oğuz Yabgu Devleti950-1040
    Gazne Devleti962-1187Samaniler'in memlûklerinden.
    Büyük Selçuklu Devleti1037-1194Orta Çağ'da Oğuz Türklerinin Kınık boyu tarafından kurulan Türk-İran geleneğine dayalı Sünni Müslüman imparatorluk.
    Doğu Karahanlılar1042-1211
    Batı Karahanlılar1042-1212
    Suriye Selçukluları1092-1117Melikşah'ın kardeşi Tutuş'un hükümdarlığı
    Anadolu Selçukluları1092-1243Rum Selçukluları olarak bilinir.
    Kirman Selçukluları1092-1230Alp Arslan'ın kardeşi Kavurd Bey'in sülalesi / Kaşkaylar ve Hamselerin kökeni.
    Harezmşahlar Devleti1097-1231Selçuklular'ın Memlûklerinden Anuş Tegin tarafından kurulan devlet
    Böriler1117-1154ya da Suriye Atabeyliği
    Zengiler1127-1259Musul, Halep Atabeylikleri
    İldenizliler1146-1225Kuzey ve Güney Azerbaycan'da kurulmuş atabeylik. Kurucusu: Atabey Şemseddin İldeniz
    Erbil Beyliği1146-1232Veya Begteginliler, 1146-1233 yılları arası Irak'ın kuzeyindeki Erbil ve çevresine egemen olan Türk Atabeyliğidir
    Salgurlular1147-1284ya da Fars Atabeyliği
    Irak Selçukluları1157-1194Sencer'in ölümünden sonra Irak-ı Arap ve Irak-ı Acem (Batı İran)'ı yöneten Büyük Selçukluların kalıntısı.
    Delhi Sultanlığı1206-1290Hindistan'da hüküm sürmüş olan Türk devleti. Delhi Sultanlığı'nı Türk kökenli olan Kölemen(Memlûk) Hanedanı kurmuş tur.
    Karluk Devleti1212-1300Karahanlıların devamı.

    I. Dönem Anadolu Beylikleri
    Bayrak DevletTarihNotlar
    Mengüçlü Beyliği1072-1277
    Çaka Beyliği1081-1098
    Dilmaçoğulları Beyliği1085-1192
    Çubukoğulları Beyliği1085-1092
    Danişmendli Beyliği1092-1202
    Saltuklu Beyliği1092-1202
    İnaloğulları Beyliği1098-1183
    Ahlatşahlar Beyliği1100-1207
    Artuklular1102-1408
    Çobanoğulları1227-1309
    Tanrıbermiş Beyliği1074-1098

    Moğol istilası sonrası dönem
    Bayrak DevletTarihNotlar
    Çağatay Hanlığı1227-1347
    Altın Orda Devleti1242-1502
    Bahri Hanedanı1250-1389Memlûk Sultanlığı, Burci Hanedanı ise Çerkes memlûklerinden.
    Haleci Hanedanı1290-1321Delhi Sultanlığı (1206-1526)
    Osmanlı Devleti1299-1922Kayı Boy Beyliği olarak Türkiye Anadolu Selçuklu Devleti'ne bağlı, 1299'da istiklaline kavuştu. 600 yıldan fazla varlığını sürdürdü.
    		Basarab Hanedanı1310-1627Eflak Prensliği'nin Kıpçak = Kuman kökenli hanedanı.
    Tuğluk Hanedanı1321-1398Delhi Sultanlığı (1206-1290)
    Timur İmparatorluğu1370-1507Çağatay Hanlığı'na bağlı olup Türklerden Barlas boyu.
    Bengal Sultanlığı1352-1576
    Akkoyunlular 1378-1508
    Karakoyunlular 1380-1469 Azerbaycan'da
    Nogay Ordası1398-1642
    Kazan Hanlığı1438-1552
    Kırım Hanlığı1441-17831475'ten 1774 yılına kadar (Küçük Kaynarca Antlaşması) Osmanlı'ya bağlı kaldı.
    Astrahan Hanlığı1446-1556
    Kasım Hanlığı1452-1681
    Sibir Hanlığı1464-1598
    Kazak Hanlığı1465-1729
    Beridşahlar Sultanlığı1489-1619Hindistan'da.
    Adilşahlar1490-1686Hint Yarımadası'nda.
    Açe Sultanlığı1496-1903Sumatra Bölgesinde
    Safeviler1501-1736
    Kutbşahlar1512-1687Hindistan'da.
    Yarkand Hanlığı1514-1680
    Hive Hanlığı1515-1920
    Babür İmparatorluğu1526-1858
    Buhara Hanlığı1561-1785
    Afşar Hanedanı1736-1802Afşarlar
    Hokand Hanlığı1709-1876
    Haydarabad Nizamlığı1724-1948
    Buhara Emirliği1785-1920
    Kaçar Hanedanı1781-1925Kaçarlar
    Yedişehir Uygur Hanlığı1865-1877

    II. Dönem Anadolu Beylikleri
    Bayrak DevletTarihNotlar
    Karamanoğulları1256-1483
    İnançoğulları Beyliği1261-1368
    Sâhipataoğulları Beyliği1275-1342
    Pervaneoğulları Beyliği1277-1322
    Eşrefoğulları1280-1326
    Menteşeoğulları Beyliği1280-1424
    Dobruca Beyliği1281-1299Dobruca (bugünkü Bulgaristan ve Romanya)'da.
    Alâiye Beyliği1293-1421
    Karesioğulları1297-1360
    Candaroğulları Beyliği1299-1462
    Osmanoğulları Beyliği1299-1922Kayı Boy Beyliği olarak Türkiye Anadolu Selçuklu Devleti'ne bağlı, 1299'da istiklaline kavuştu.
    Germiyanoğulları Beyliği1300-1423
    Hamitoğulları Beyliği1301-1423
    Saruhanoğulları1302-1410
    Tacettinoğulları Beyliği1303-1415
    Aydınoğulları1308-1426
    Tekeoğulları1321-1390
    Ramazanoğulları1325-1608
    Eretna Beyliği1335-1381
    Dulkadiroğulları1339-1521
    Kadı Burhaneddin Ahmed Devleti1381-1398

    -- Eski dönemlerde kullanılan Osmanlı bayrakları sırasıyla:
    --> --> --> -->

    Azerbaycan hanlıkları
    Bayrak DevletTarihNotlar
    Marağa Hanlığı1610 - 1925
    Kuba Hanlığı1726 - 1806
    Dosya:Bakı xanlığı bayrağı.pngBakü Hanlığı1735 - 1806
    Şeki Hanlığı1743 - 1826
    Tebriz Hanlığı1747 - 1802
    Gence Hanlığı1747 - 1804Ziyadoğulları Hanedanı'nı kuran Kaçarlar'dan II. Şahverdi Han Gence’nin ilk hanı
    Cavad Hanlığı1747 - 1805
    Derbent Hanlığı1747 - 1806
    Erdebil Hanlığı1747 - 1808
    Halhal Hanlığı1747 - 1809
    Zencan Hanlığı1747 - 1810
    Şirvan Hanlığı1747 - 1820
    Karabağ Hanlığı1747 - 1822
    Revan Hanlığı1747 - 1828
    Karadağ Hanlığı1747 - 1828
    Nahçıvan Hanlığı1747 - 1828 Kangarlı Hanedanı
    Merend Hanlığı1747 - 1828
    Urmiye Hanlığı1747 - 1865
    Maku Hanlığı1747 - 1922

    Eski cumhuriyetler
    Bayrak DevletTarihNotlar Harita
    Batı Trakya Bağımsız Hükûmeti31 Ağustos 1913 - 29 Ekim 1913Batı Trakya Türk Cumhuriyeti
    Başkurtistan Cumhuriyeti15 Kasım 1917 - 4 Kasım 1918
    Kırım Halk Cumhuriyeti1917-1918
    Türkistan Milli Devleti1917-1918
    Aras Cumhuriyeti1918Bugünkü Nahçıvan topraklarında kurulan kısa süreli bir hükûmet.
    Güneybatı Kafkas Geçici Milli Hükûmeti1918-1919ya da Kars Cumhuriyeti
    İdil Ural Devleti1918-1919
    Alaş Orda1917-1920 (sarı renkle gösterilen)
    Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti1918 - 1920
    Azadistan1919-1920
    Doğu Türkistan İslâm Cumhuriyeti12 Kasım 1932 - 6 Şubat 1934
    Hatay Cumhuriyeti1938-1939
    Tannu Tuva Halk Cumhuriyeti1921-1944
    Azerbaycan Milli Hükûmeti 1945
    Doğu Türkistan Cumhuriyeti12 Kasım 1944 - 20 Ekim 1949
    Ankara Hükûmeti 3 Mayıs 1920 - 29 Ekim 1923 ya da Büyük Millet Meclisi Hükûmeti
    		Kıbrıs Türk Federe Devleti1975-1983

    Sovyetler Birliği dönemi cumhuriyetleri

    Özerk Sovyet cumhuriyetleri
    Bayrak DevletTarihNotlar
    Türkistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti30 Nisan 1918 - 27 Ekim 1924Önceki statüsü:
    Türkistan Sovyet Federatif Cumhuriyeti 20 Nisan 1918 - 30 Nisan 1918
    Başkurdistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti23 Mart 1919 - 11 Ekim 1990Önceki statüsü:
    Kırgız-Başkurt Sovyet Cumhuriyeti 13 Aralık 1919 - 16 Aralık 1919
    Sonraki statüsü:
    Başkurt Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 11 Ekim 1990 - 25 Şubat 1992
    Tataristan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti27 Mayıs 1920-30 Ağustos 1990Önceki statüsü:
    Tatar-Başkurt Sovyet Cumhuriyeti 22 Mart 1918 - 20 Mart 1919
    Sonraki statüsü:
    Tataristan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 30 Ağustos 1990-16 Mayıs 1992
    Kırım Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti18 Ekim 1921 - 30 Haziran 1945
    12 Şubat 1991 - 26 Şubat 1992    		Önceki statüsü:
    Kırım Sosyalist Sovyet Cumhuriyeti 28 Nisan 1919 - 26 Haziran 1919
    Sonraki statüsü:
    Kırım Oblastı 30 Haziran 1945 - 12 Şubat 1991
    Yakut Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti27 Nisan 1922 - 27 Eylül 1990Sonraki statüsü:
    Yakut Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 27 Eylül 1990 - 27 Aralık 1991
    Çuvaşistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti21 Nisan 1925 - 24 Ekim 1990Önceki statüsü:
    Çuvaş Özerk Oblastı 24 Haziran 1920 - 21 Nisan 1925
    Sonraki statüsü:
    Çuvaş Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 24 Ekim 1990 - 13 Şubat 1992
    Dağıstan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti20 Ocak 1921 - 24 Mayıs 1991Sonraki statüsü:
    Dağıstan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 24 Mayıs 1991 - 25 Aralık 1993
    Kumuklar 231.8 bin (% 12.9, 1989)
    Azeriler 75.5 bin (% 4.2, 1989)
    Nogaylar 8.3 bin (% 1.6, 1989)
    Dağ Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti20 Ocak 1921 - 7 Temmuz 1924Balkar Ulusal Bölgesi 19 Kasım 1920 - 28 Ocak 1935
    Karaçay Ulusal Bölgesi 27 Kasım 1920 - 12 Ocak 1922
    Nahçıvan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti9 Şubat 1924 - 17 Kasım 1990Önceki statüsü:
    Nahçıvan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 1920 - 1923
    Nahçivan Özerk Bölgesi 1923 - 1924
    Karakalpak Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti20 Mart 1932 - 9 Ocak 1992Önceki statüsü
    Karakalpak Özerk Oblastı 16 Şubat 1925 - 20 Mart 1932
    Sonraki statüsü:
    Karakalpak Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 26 Nisan 1990 - 9 Ocak 1992
    Kabardey-Balkarya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti5 Aralık 1936 - 16 Mayıs 1992Önceki Statüsü:
    Kabardino-Balkar Özerk Oblastı 1924-1936
    1944 ile 1957 arası Kabardin ÖSSC olarak adı değiştirildi,
    1957'de tekrar Kabardino-Balkar ÖSSC adını aldı.
    Tuva Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti10 Ekim 1961 - 12 Aralık 1990Önceki statüsü:
    Tuva Özerk Bölgesi 11 Ekim 1944 - 10 Ekim 1961
    Sonraki statüsü:
    Tuva Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 12 Aralık 1990 - 28 Ağustos 1991
    Dağlık-Altay Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti25 Ekim 1990 - 31 Mart 1992Önceki statüsü:
    Oyrot Özerk Bölgesi 1 Haziran 1922 -7 Ocak 1948
    Dağlık-Altay Özerk Oblastı 7 Ocak 1948 - 25 Ekim 1990
    Karaçay-Çerkez Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti18 Kasım 1990 - 17 Ekim 1991Önceki statüsü:
    Karaçay-Çerkez Özerk Oblastı 12 Ocak 1922 - 26 Nisan 1926
    Karaçay Özerk Bölgesi 26 Nisan 1926 - 12 Ekim 1943
    Karaçayların sınır dışı edilmesi 12 Ekim 1943
    Karaçay Özerk Bölgesi'nin Tekrar kuruluşu: 11 Şubat 1957 - 3 Temmuz 1991
    Hakas Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 3 Temmuz 1991 - 29 Ocak 1992Önceki statüsü:
    Hakas Özerk Oblastı 20 Ekim 1930 - 3 Temmuz 1991
    Krasnoyarsk Krayından ayrılma 15 Aralık 1990

    Sovyet cumhuriyetleri
    Bayrak DevletTarihNotlar
    Harezm Sovyet Halk Cumhuriyeti26 Nisan 1920 - 17 Şubat 1925Sonraki statüsü:
    • Harezm Sosyalist Sovyet Cumhuriyeti 20 Ekim 1923'de adı ve bayrağı değistirildi
    Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti8 Ekim 1920 - 17 Şubat 1925Sonraki statüsü:
    • Buhara Sosyalist Sovyet Cumhuriyeti 19 Eylül 1924'de adı ve bayrağı değistirildi
    Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti28 Nisan 1920 - 25 Aralık 1991Öncesi statüsü:
    Transkafkasya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti 1922-1936
    Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti27 Ekim 1924 - 25 Aralık 1991Önceki statüsü:
    Türkistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 1918-1924
    Türkmenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti13 Mayıs 1925 - 26 Aralık 1991Önceki statüsü:
    Trans-Hazar bölgesi 30 Nisan 1918 - 7 Ağustos 1921
    Türkmen Oblastı 7 Ağustos 1921 - 13 Mayıs 1925
    Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti5 Aralık 1936 - 26 Aralık 1991Önceki statüsü:
    Kırgızistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti5 Aralık 1936 - 26 Aralık 1991Önceki statüsü:
    Kara-Kırgız Özerk Oblastı 14 Ekim 1924 - 15 Mayıs 1925

    Türk Devletleri


    Türki devletlerin ilişkili oldukları milletler-üstü kuruluşları gösteren Euler diyagramıg • t • d

    Türk Devletleri


    Bayrak DevletKuruluşTürk nüfus oranı ve dağılımı
    Türkiye Cumhuriyeti1923%80 Türkler
    Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (de facto)1983%99 Kıbrıs ve Türkiye Türkleri[1]
    Azerbaycan199191.6% Azerbaycan Türkleri, 0.43% Ahıska Türkleri, 0.29% Tatarlar.[2]
    Kazakistan199163.1% Kazaklar, 2.9% Özbekler, 1.4% Uygurlar, 1.3% Tatarlar, 0.6% Ahıska Türkleri, 0.5% Azeriler, 0.1% Kırgızlar.[3]
    Kırgızistan199170.9% Kırgızlar, 14.3% Özbekler, 0.9% Uygurlar, 0.7% Ahıska Türkleri, 0.6% Kazaklar, 0.6% Tatarlar, 0.3% Azeriler.[4]
    Özbekistan199171.4% Özbekler, 4.1% Kazaklar, 2.4% Tatarlar, 2.1% Karakalpaklar, 1% Kırım Tatarları, 0.8% Kırgızlar, 0.6% Türkmenler, 0.5% Ahıska Türkleri, 0.2% Azeriler, 0.2% Uygurlar, 0.2% Başkırlar.[5]
    • Başta Özbekistan olmak üzere Orta Asya'ya yayılmış olan Ahıskalıların kullandıkları gayriresmî bayrağı
    Türkmenistan199175.6% Türkmenler, 9.2% Özbekler, 2.0% Kazaklar, 1.1% Ahıska Türkleri 0.7% Tatarlar[6]

    Çağdaş özerk cumhuriyet ve bölgeler

    Türklerin çoğunlukta yaşadığı özerk cumhuriyetler
    Bayrak DevletTarihNotlar
    Başkurtistan1991-....
    Çuvaşistan1991-....
    Tataristan1991-....
    Tuva1991-....
    Yakutistan1991-....

    Türklerin azınlıkta yaşadığı özerk cumhuriyetler
    Bayrak DevletTarihNotlar
    Altay1991-....
    Balkar1991-....
    Dağıstan1991-....
    Hakasya1991-....
    Karaçay1991-....

    Özerk bölgeler
    Bayrak DevletTarihNotlar
    Gagavuzya1991-....
    Karakalpakistan1991-....
    Nahçıvan1991-....
    Sincan Uygur Özerk Bölgesi1955-....
    Şunhua Salar Özerk İlçesi ? 2000 yılı nüfus sayımına göre Türk kökenli bir halk olan Salarların bu bölgedeki oranı %61.14'tür.
    Jishishan Bao'an Dongxiang ve Salar Özerk İlçesi ?
    Sunan Yugur Özerk İlçesi 1954-... Çin'deki Sarı Uygurlar'ın nüfusunun %90'nı burada yaşar ve Sarı Uygurlar'ın tek özerk ilçesidir.
    Aksay Kazak Özerk İlçesi 1954-... 1955 yılında ilk kırsal okul açıldı. Kazak okullarında öğretim Kazakça dilinde verilmeye başlandı.Buradaki Kazaklar dinlerini ve ulusal geleneklerini korumuşlardır.

    Ayrıca bakınız

    Kaynakça
    1. "Tablo – 8 : Yaş Grubu, Milliyet ve Cinsiyete Göre Sürekli İkamet Eden (de-jure) KKTC Vatandaşı Nüfus. TOPLAM". 14 March 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2019.
    2. en:Demographics of Azerbaijan.
    3. en:Demographics of Kazakhstan.
    4. en:Demographics of Kyrgyzstan
    5. en:Demographics of Uzbekistan
    6. en:Demographics of Turkmenistan

    Dış bağlantılar
    • Tarihteki 16 Türk Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti - Kurucularının Büstleri (Şarkışla, Muhsin Yazıcıoğlu Parkı içerisinde)
    This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.