Dokuz Oğuzlar

Dokuz Oğuzlar, (Eski Türkçe: , Toquz Oγuz[1], Çince: 鐵勒九姓 / 铁勒九姓, tielè jiǔxìng), Tielenin dokuz boyu.

Türk tarihi
İlk Çağ
Orta Çağ
Yeni Çağ
Yakın Çağ

Çin kaynaklarında, (九姓; Jiuxing) "dokuz boy, halk", Çin'deki Tabgaç hanedanı sırasında Uygurlar Gao Chu adıyla anılmışlardır.[2] Bununla beraber Uygur Kağanlığı kurulduktan sonra Uygur kelimesi Dokuz Oğuz için de kullanılmaya başlandı. İslam coğrafyacıları, Tokuz-Oğuz Uygurları eş tutmuşlardır.[3]

Dokuz Oğuz kabileleri şunlardı: Bugular (Pu-ku), Hun, Bayırku, Tongra, İzgil, Ch'i-pi, A-pu-sse, Ku-lun-wu-ku, Edizler. Bunların arasında Uygurlar da katılınca Dokuz Oğuzlar, "On Uygur" olarak anılmaya başlandı.[4]

Uygur dokuz kabilesi

Karabalgasun yazıtının Çince yüzünde Uygurların dokuz aileden meydana gelmiş oldukları anılmıştır.[5], fakat bu "dokuz aile"nin isimleri tek tek sayılmamıştır. Başka Çin kaynakları yardımıyla Uygurların oluştuğu dokuz aileyi şu şekilde sayabiliriz;

  1. 薬羅葛 Yüe-lo-ko (Yaγlaqar, Yağlaqar veya Yaglakar)
  2. 胡咄葛 Hu-to-ko (Quturγar veya Uturkar)
  3. 啒羅勿＝倶羅勃 To-lo-wo (Küräbür veya Kürebir)
  4. 貊歌息訖 Mo-Ko-si-k'i (Bakasıkır)
  5. 阿勿嘀 A-vu-ti (Ebirçeg)
  6. 葛薩 Ko-sa (Qazar veya Kasar)
  7. 斛嗢素 Hu-Wu-su (oguz)
  8. 薬勿葛 Yüe-wu-ku (Yaγmurqar veya Yagmurkar)
  9. 奚耶勿＝愛邪勿 Hi-Ye-Vu (Aymur veya Eymur)[6]

Yurdu

Moğolistan'ın doğusunda özellikle Tola (Tuul, Tula) akarsuyu dolayında yaşayanlar Dokuz Boydan oluştukları için onlara Dokuz Oğuzlar denildi[7].

Notlar
  1. "Kultegin's Memorial Complex, TÜRK BITIG". 18 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2010.
  2. F. Lászlό, Dokuz Oğuzlar ve Göktürkler, Belleten, C. 14, Ankara 1950, sayfa 42.
  3. v. Barthold, Orta Asya Türk Tarihi Hakkında Derslar, İstanbul 1927, sayfa 47.
  4. Taşağıl, Ahmet, Kök Tengri'nin Çocukları, 2. baskı, İstanbul 2014, sayfa 198
  5. KBY, 1. Satır. H. Namık Orkun, Eski Türk Yazıtları I-IV, İstanbul 1936-1941.
  6. Li Zhi Shiao, Uygur tarihi, Pekin 1988 sayfa 593.
  7. Prof. Dr. Ahmet Taşağıl http://dergi.fsm.edu.tr/index.php/ia/article/view/634/647
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.