Bahreyn

Bahreyn (Arapça: مملكة البحرين - Memleketü'l-Bahreyn) resmi adıyla Bahreyn Krallığı, Asya'da, Basra Körfezi'nde yer alan bir ada ülkesidir. Bahreyn'in güneydoğusunda Katar, batısında Suudi Arabistan yer alır. "Bahreyn" Arapça bir kelime olup "iki denizin arasında" demektir. Kuzeybatıdan, 25 Kasım 1986 kullanıma açılan ve 25 km. uzunluğundaki Kral Fahd Geçidi ile deniz üzerinden karayolu ile Suudi Arabistan'a bağlanmıştır[5] Bahreyn, Orta Doğu'daki bütün körfez ülkelerinde olduğu gibi hızla gelişmektedir.

Bahreyn مملكة البحرين Memleketü'l-Bahreyn Bahreyn Krallığı
Bayrak Arma
Millî marş Bahreynuna
Başkent ve	Manama
Resmî diller	Arapça
Etnik gruplar	Araplar ve Hintler çoğunluk
Hükûmet	Monarşi
• Kral	Hamad bin İsa el-Halife
• Kraliçe	Sabika bint İbrahim
• Veliaht	Selman bin Hamad el-Halife
• Başbakan	Salman bin Hamed bin İsa el-Halife (Aynı zamanda veliaht prens)
Tarihçe
• Halife Hanedanı'nın hakimiyeti	1783[1]
• Birleşik Krallık'tan	16 Aralık 1971
Yüzölçümü
• Toplam	765 km^2 (295 sq mi) (187.)
• Su (%)	önemsiz miktar
Nüfus
• 2018 tahminî	1.569.446 (149.)
• 2010 sayımı	1.234.571[2]
• Yoğunluk	1.831,1/km^2 (4.742,5/sq mi) (4.)
GSYİH (SAGP)	2019 tahminî
• Toplam	78,760 milyar $[3] (94.)
• Kişi başına	52.129 $[3] (19.)
GSYİH (nominal)	2019 tahminî
• Toplam	41,607 milyar $[3] (91.)
• Kişi başına	27.538 $[3] (33.)
İGE (2019)	0.852[4] çok yüksek · 42.
Para birimi	Bahreyn dinarı (BHD)
Zaman dilimi	UTC+3
Trafik akışı	sağ
Telefon kodu	973
İnternet alan adı	.bh

Etimoloji

Arapça'da bahr deniz demektir. Bahreyn ise "iki deniz" anlamına gelir.[6]

Tarih

Uzaydan adanın görünümü

Bahreyn antik zamanlardan beri insanlar için bir yerleşim yeri olmuştur. Basra Körfezi'ndeki stratejik konumu ülkeye Asur, Babil, Yunan, Pers ve son olarak da Müslümanlığı da beraberinde getiren Arap medeniyetlerinin etkisine sebep olmuştur.

1521'de Portekizlilerin eline geçen ada 1559'da Osmanlıların eline geçmiştir ve burada Osmanlı Devleti bir üs kurmuştur, ancak bir süre sonra tekrar ada Portekizlilerin eline geçmiştir. 1602'de Portekizliler İranlılar tarafından adadan uzaklaştırılmıştır. Bu tarihten Halife Hanedanı'nın Bahreyn'de hakimiyeti ele geçirdiği 1783 yılına kadar ada İranlılar ile Arap kabilelerinin mücadele alanı olmuştur.[1] 1971'de Birleşik Krallık hakimiyetinden çıkarak bağımsızlığına kavuşmuştur.

Coğrafya

Bahreyn 3 büyük adadan meydana gelir. En geniş adası Bahreyn Adasıdır, 48 km uzunluğunda ve 19,3 km genişliğindedir. Baş şehri Manama, bu ada üzerindedir. Diğer büyük adaları Muharrak ve Sitra'dır. Kıyıları nakliyat ve gemilerin yaklaşması için elverişlidir. Adalar genel olarak denizden çok yüksek değildir. En tepe noktası 137 m ile Bahreyn Adasındaki bir tepedir.

Ekonomi

Bahreyn 2006 yılında Arap dünyasının en hızlı büyüyen ekonomisi oldu.[7] 2011 yılında, Wall Street Journal gazetesine bağlı Heritage Foundation isimli derneğin yayımladığı, Index of Economic Freedom (Özgür Ekonominin Listesi) 'e göre Bahreyn Orta Doğu bölgesinin en özgür, tüm dünyada ise 10. özgür ekonomi olarak kabul edilmiştir. Bankacılık sektörünün büyük gelişimi, özellikle İslami Bankacılıktaki gelişme, bölgedeki büyük ekonomik gelişmenin etkisi ile çok hızlı gelişmiş ve bu büyüme sayesinde 2008 yılında dünyanın en hızlı büyüyen finans merkezi unvanını almıştır.[7]

Ekonomide tarihsel olarak Bahreyn, petrol üretimi ve inci üretimi ile tanınmaktadır. Fakat 20. yüzyılda petrol tüketiminin artması ile Petrol tüm arap ülkelerinde olduğu gibi, Bahreyn'de de lokomotif güç olmuştur. Petrol ticaretinin; ülke ihracatındaki oranı %60, ülke gelirlerindeki oranı %60, Gayrısafi Yurt içi Hasıla'daki (GYH) oranı %30'dur. 1985 yılından bu yana petrol fiyatlarındaki değişikliklerle Bahreyn Ekonomisi dalgalanan bir ekonomi şeklini almıştır. Örneğin 1990-1991 Körfez Savaşı sürecinde ve sonrasında olduğu gibi.

İletişim ve ulaştırma faaliyetlerinin ülkede çok hızlı gelişmesi ile ülke yabancı yatırımcılar için bir çekim merkezi oldu. öyle ki Amerika Birleşik Devletleri ile 2004 yılında serbest ticaret anlaşması imzaladı(US-Bahrain Free Trade Agreement). Söz konusu anlaşma ile iki devlet arasındaki gümrük vergileri azalacaktır.[8]

İşsizlik, özellikle gençler arasında, petrol ve su kaynaklarının azalması ile birlikte devletin en büyük sorunlarındandır. 2008'de işsizlik oranı %4 olarak tespit edilmiş olmasına rağmen[9], kadın nüfusunun %85'i ülkede çalışmamaktadır.[10] Söz konusu %4 olarak belirlenen işsizlik oranı içerisinde kadın nüfusunun işsizliği dahil edilmemişti. 2007'de ise Bahreyn arap bölgesindeki ilk işsizlik sigortası hakkı veren ülke olmuştur. İşsizlik sigortası yanı sıra, çalışma koşullarında da çeşitli gelişmeler sağlanmaktadır.[11]

Demografi

Ülkenin kuzeyinde çok fazla yerleşim görülürken güneyinde yaklaşık 20 kilometre kuzeyine kadar yerleşim görünmemektedir.

Tarihî nüfus
Yıl	Nüfus	%± Artış
1950	116.000	—
1960	162.000	3,40%
1970	212.000	2,73%
1980	358.000	5,38%
1990	493.000	3,25%
2000	638.000	2,61%
2010	1.262.000	7,06%
2020	1.885.000	4,09%
Kaynaklar:[12]

Nüfusun yarısından fazlası Bahreyn'e gelen göçmen ve çalışma amaçlı yabancılardan oluşmaktadır.[13] Bu göçmenlerin çok büyük çoğunluğu Güney Asyalı ve Güneydoğu Asyalıdır.[14] Şii Farslar da (Acem olarak isimlendirilirler) ülkeye eski zamanlarda göç etmiş bir gruptur.

Bunun bir etkisi de erkek/kadın oranında görülmektedir. Bahreyn'de her 100 kadına 154 erkek düşer, 25-54 arasında bu oran 192'ye kadar çıkar. Bu oranlar Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri'nden sonra erkeklerin aleyhine olan dünyanın en yüksek üçüncü cinsiyet oranlarıdır.[15]

İdarî yapılanma

Bahreyn idari olarak 5 ile (Arapça: محافظة‎‎‎ / muhafaza) ayrılır;

• Manama
• Merkez ili
• Muharrek ili
• Kuzey ili
• Güney ili

Kaynakça

1. Mustafa L. Bilge, TDV İslâm Ansiklopedisi, cilt: 4, sayfa: 494
2. "Bahraini Census 2010 – تعداد السكــان العام للبحريــن 2010". 20 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2012.
3. "World Economic Outlook Database, October 2018". IMF.org. International Monetary Fund. Erişim tarihi: 12 Mart 2019.
4. Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 Aralık 2020. ss. 343-346. ISBN 978-92-1-126442-5. Erişim tarihi: 16 Aralık 2020.
5. "Kral Fahd Geçidi Tarihi". 23 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2011.
6. "Baḥrayn". Encyclopedia of Islam. I. Leiden: E.J. Brill. 1960. p. 941.
7. "Arap İşdunyası İnternet Haber". 2 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2011.
8. Bahrain Timeline 18 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. BBC
9. "Bahreyn Yerel Medya". 9 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2011.
10. 9 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Arap Medyası İngilizce / Khaleej Times Online - 85pc unemployed in Bahrain are females 2008
11. Minister lashes out at parties opposed to unemployment benefit scheme 18 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Arap Medyası Gulf News, 22 Temmuz 2007
12. "World Population Prospects: The 2010 Revision". 7 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2017.
13. "Arşivlenmiş kopya". 26 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2007.
14. "MIDDLE EAST::BAHRAIN". CIA The World Factbook. 12 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2007.
15. "Sex ratio". The World Factbook. 30 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2017.

Dış bağlantılar

• CIA World Factbook26 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.