Adnan Menderes Havalimanı

Adnan Menderes Havalimanı (IATA: ADB, ICAO: LTBJ), Türkiye'nin İzmir iline hizmet veren uluslararası havalimanıdır. Şehir merkezinin 14 km güneyinde, Gaziemir ve Menderes ilçeleri sınırları içindedir. Adını 1950-1960 yılları arasında başbakanlık yapan Adnan Menderes'ten (1899-1961) almaktadır. Havalimanının sahibi Devlet Hava Meydanları İşletmesi iken işletmecisi TAV Havalimanları'dır.

Adnan Menderes Havalimanı
IATA: ADB - ICAO: LTBJ
ADB
Türkiye'deki konumu
Özet
Havalimanı tipi Sivil
Sahibi Devlet Hava Meydanları İşletmesi
İşletici TAV Havalimanları
Hizmet verdiği şehir İzmir
Yer Dokuz Eylül, Gaziemir-Görece Cumhuriyet, Menderes[1]
Açılış 17 Kasım 1987 
Bağlantı merkezi (hub) SunExpress
İnşa tarihi 1987
Rakım (ODS) 125 m / 410 ft
Koordinatlar 38°17′21″K 27°09′18″D
Web sitesi adnanmenderesairport.com
Harita
Pistler
Yön uzunluk yüzey
m ft
16L/34R 3,240 10,630 Asfalt
16R/34L 3,240 10,630 Beton
İstatistikler (2019)
Yolcu trafiği 12.365.256
Uçak trafiği 83.585
Kargo trafiği 16.915 ton

2019 yılında 12.365.256 yolcu ve 83.585 uçak trafiğine ev sahipliği yapan Adnan Menderes Havalimanı, ülkenin en işlek beşinci havalimanıdır. Kargo trafiği bakımından ise 16.915 ton ile ülkedeki havalimanları arasında üçüncü sıradadır.

Tarihçe

Eski adı Cumaovası Havaalanı olan Adnan Menderes Havalimanı yeniden inşa edilmeden önce, İzmir'deki sivil uçuşlar Çiğli Havaalanı'ndan gerçekleştiriliyordu. Çiğli Havaalanı onarıma girdiği zamanlarda Cumaovası Havaalanı devreye alınıyordu; ancak teknik yetersizlikler nedeniyle gece uçuşları yapılamıyordu ve büyük uçaklar piste inemiyordu.[2][3][4] Cumaovası Havaalanı'nda ayrıca Türkiye'nin ilk havacılık müzesi kuruluydu.[5][6] 15 Mayıs 1971'de açılan ve 1978 yılına kadar açık kalan müze, daha sonra İstanbul'a taşındı.[6]

Artan ihtiyaçla birlikte Cumaovası Havaalanı'nın sivil uçuşlara tahsis edilmesi yönündeki planlar 1980'lerin başında oluşturuldu ve çevredeki araziler istimlak edildi.[7] Proje tutarı 15 milyar 300 milyon lira olarak belirlenen havalimanının temelini Mayıs 1984'te Cumhurbaşkanı Kenan Evren attı.[8] Eski başbakanlardan Adnan Menderes'in adı verilen ve 17 Kasım 1987'de Başbakan Turgut Özal'ın katılımıyla açılan havalimanı, o tarihte İstanbul Atatürk Havalimanı'nın ardından Türkiye'nin ikinci büyük havalimanıydı.[9][10] Evren'in havalimanına İzmir'in Kurtuluşu anısına 9 Eylül adının verilmesi önerisi Özal hükûmetince kabul edilmedi.[11]

1998'de ortaya çıkan kapasite ihtiyacı nedeniyle Devlet Hava Meydanları İşletmesi, iç hatlar terminalinin dış hatlar terminaline taşınmasına ve eski iç hatlar terminalinin yerine yeni bir dış hatlar terminali yapılmasına karar verdi.[12][13] 16 Ağustos 2004'te Havaş ile Bayındır İnşaat Ortak Girişim Grubu'nun yap-işlet-devret modeliyle gerçekleştirilen ihaleyi 6 yıl 7 ay 29 gün işletme süresi karşılığında 125 milyon avro ile kazandığı açıklandı.[14] Havaş'ın yüzde 65, Bayındır'ın ise yüzde 35 pay sahibi olduğu girişimin inşaatı 24 ayda bitirmesi öngörüldü.[15] Haziran 2005'te Havaş'ın yüzde 60 hissesinin Ciner Grubu tarafından o tarihte İstanbul Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali'ni de işleten TAV Havalimanları'na satıldığı duyuruldu.[16] Terminalin temel atma töreni 22 Eylül 2005'te gerçekleştirildi.[17] 150 milyon euroya mal olan yeni dış hatlar terminali, 9 Eylül 2006'da açıldı ve TAV tarafından işletilmeye başladı.[18] Eski dış hatlar terminali yenilenerek 11 Mayıs 2007'den sonra iç hatlar terminali olarak hizmet vermeye başladı.[19] 2009'da Doha Havacılık Zirvesi'nde Yılın Çevreci Havalimanı seçilen Adnan Menderes Havalimanı, bir yıl sonra ACI Europe tarafından ilk kez verilen Eko-Yenilik Ödülü'nü aldı.[20]

DHMİ'nin havalimanının işletme hakkının 2032 yılının sonuna kadar devri ve iç hatlar terminalinin yenilenmesi için 17 Kasım 2011'de gerçekleştirdiği ihaleyi 610 milyon euro bedelle TAV kazandı.[21] 2 Ocak 2012'de kapatılarak yıkımına başlanan iç hatlar terminalinin yerine yapılacak olan yeni binanın temeli 15 Haziran 2012'de atıldı.[22][23] 266 milyon euroya mal olan yeni iç hatlar terminali, 17 Mart 2014'te açıldı.[24][25] Havalimanı iç hatlar terminalinin ilk girişindeki güvenlik kontrolü, 1 Temmuz 2015'te kaldırıldı ve Türkiye'de ilk kez böyle bir uygulama gerçekleştirilmiş oldu.[26][27] Ancak 22 Mart 2016'da meydana gelen Brüksel Havalimanı saldırısı nedeniyle bu uygulamadan 23 Mart itibarıyla vazgeçildi.[28][29] Adnan Menderes Havalimanı, 2020'de Airports Council International (ACI) tarafından Avrupa'daki en iyi 5-15 milyon yolcu kapasiteli havalimanlarından biri seçildi.[30] Kasım 2020'de ACI tarafından COVID-19 pandemisi önlemlerine uyan havalimanlarına verilen sağlık akreditasyonunu aldı.[31]

Yapı

Adnan Menderes Havalimanı, 125 m rakımlı ve 8.230.945 m2 büyüklüğünde bir alan üzerine kuruludur.[32][33] Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü tarafından yapılan sınıflandırmaya göre CAT-II seviyesindedir.[33][34] Yaklaşık 310 bin m2 kapalı alan büyüklüğü ile İstanbul Havalimanı ve Sabiha Gökçen Havalimanı'nın ardından ülkenin üçüncü büyük havalimanıdır.[35][36]

İç hatlar terminali

Eski iç hatlar terminali 28.500 m2 büyüklüğündeydi.[21] Yeni terminal yaklaşık 200 bin metrekare kapalı alana sahiptir ve yaklaşık 20 milyon yolcuya hizmet verebilecek durumdadır. Projede 2.537 araçlık kapalı otopark ve 3 bin araçlık açık otopark da bulunuyor.[37]

İç hatlar terminali, Sürdürülebilir kalkınma derneği (SKD) tarafından İnovatif Sürdürülebilirlik Uygulama ödülüne ve Türk Yapısal Çelik Derneği tarafından Ulusal Çelik Yapı Tasarımı ödülüne layık görülmüştür. 2016'da Türkiye'nin ilk LEED sertifikalı binası oldu.[38]

Dış hatlar terminali
Dış hatlar terminalinin iç görünümü.

Dış hatlar terminali 107 bin 699 metrekare[39][40][41][42] büyüklükle Türkiye'deki dördüncü büyük dış hatlar terminalidir. 10 milyon yolcu kapasitelidir.[43] Dokuz adet yolcu köprüsüne sahiptir.[44] Dış hatlar terminali projesi Devlet Hava Meydanının düzenlediği mimari proje yarışması ile elde edilmiştir. Düzenlenen yarışmada Yük.Mim. Rest. Uz Yakup Hazan'ın tasarladığı proje 1. olmuş ve uygulanmıştır. Yarışma bünyesinde Havalimanı gelişme perspektifiyle ilgili çalışmalar istenmiş bu kapsamda Yakup Hazan'ın tasarladığı iç hatlar terminalide 1. etap gelişme planı çerçevesinde uygulanmıştır. Dış hatlar terminali 2007 yılında ECCS tarafından Avrupa Çelik Yapı ödülüne layık görülmüştür.[20]

Adnan Menderes Havalimanı Dış Hatlar Terminali'ndeki gümrüksüz satış mağazaları TAV Havalimanları ve Unifree ortaklığıyla kurulan ATÜ Duty-Free tarafından işletilmektedir. Toplam 2 bin 353 metrekareye yayılan mağazalarda günün her saati hizmet verilmektedir. Gidiş katında yedi, geliş katında iki mağaza bulunmaktadır.[45]

Adnan Menderes Havalimanı Dış Hatlar Terminali gidiş katında, pasaport kontrolü öncesinde TAV Galeri İzmir adlı bir sergi alanı yer almaktadır. Şubat 2011'de açılan galeride yıl boyunca resim, fotoğraf ve benzeri alanlarda sergiler düzenlenmektedir.[46]

Kargo terminali

Kargo terminalinde radyoaktif malzeme, kıymetli eşya, soğuk hava depoları ile özel kargo acentelerinin ofisleri bulunmaktadır. Terminalde THY Kargo, PTT, Gümrük Müdürlükleri binası ile kargo, acente ve gümrük komisyoncularının ofisleri yer almaktadır. Ayrıca THY'ye ait ithalat ve ihracat antrepoları da kargo terminalinde bulunmaktadır.[47] Kargo terminalinin 7.794 m2'si kapalı olmak üzere toplam büyüklüğü 21.319 m2'dir.[48]

Genel havacılık terminali

İç hatlar terminalinin yanında yer alan ve TAV tarafından işletilen genel havacılık terminali özel jetlerle hava taksilere hizmet vermektedir. Terminalde gümrük ve pasaport işlemleri yapılabilmektedir.[49]

Pistler

Havalimanında 3.240 m uzunluğunda ve 45 m genişliğinde paralel iki pist vardır. 16L/34R ana pist iken aslında taksi yolu olan 16R/34L, ana pist bakımdayken pist görevi görmektedir.[39]

Doğrultu Boyutlar (m) Mukavemet Yüzey
16L/34R 3.240×45 PCN 88 Asfalt[33]
16R/34L 3.240×45 PCN 110 Beton[33]

Diğer yapılar

Havalimanının taksi yollarıyla birlikte 716 bin m2 genişliğindeki üç apronu 61 uçağın park edebileceği büyüklüktedir.[50][51] Hava trafik kontrol kulesi 45 m yüksekliğinde olup 140 m2 kullanım alanına sahiptir.[52] Havalimanında 3.426 araç kapasiteli park yeri bulunmaktadır.[19] Ayrıca havalimanı içerisinde TAV Airport Hotel adlı ve 81 odalı bir otel hizmet vermektedir.[53]

Hava yolları ve uçuş noktaları

Yolcu
Hava yollarıUçuş noktaları
Aegean Airlines[54] Atina
Aer Lingus[54] Sezonluk: Dublin
Air Moldova[54] Sezonluk: Kişinev
ALK Airlines[54] Sezonluk: Sofya
AMC Airlines[54] Sezonluk: Katowice
AnadoluJet
işleten: Türk Hava Yolları[54] 		Ankara, İstanbul-Sabiha Gökçen, Lefkoşa, Şanlıurfa
ASL Airlines France[54] Sezonluk: Lille
Azerbaycan Hava Yolları[54] Bakü
Belavia[54] Sezonluk: Minsk
Buta Airways[54] Sezonluk: Bakü
Buzz[54] Sezonluk: Katowice, Varşova
Corendon Airlines[54] Düsseldorf, Frankfurt, Hamburg, Hannover, Köln/Bonn, Münih, Stuttgart
Sezonluk: Maastricht/Aachen, Münster/Osnabrück
easyJet[54] Sezonluk: Londra-Gatwick
Enter Air[54] Sezonluk: Katowice
Eurowings[54] Sezonluk: Köln/Bonn, Stuttgart
Freebird[54] Sezonluk: Lille
Iran Air[54] Tahran
Iran Airtour[54] Sezonluk: Tebriz
Iran Aseman Airlines[54] Tahran
Jet2.com[54] Sezonluk: Belfast-Uluslararası, Birmingham, East Midlands, Edinburgh, Glasgow, Leeds/Bradford, Londra-Stansted, Manchester, Newcastle
Lufthansa[54] Münih
Nordwind Airlines[54] Sezonluk: Moskova-Şeremetyevo
Pegasus[54] Adana, Ağrı, Ankara, Düsseldorf, Elazığ, Hatay, İstanbul, İstanbul-Sabiha Gökçen, Kayseri, Lefkoşa, Londra-Stansted, Mardin, Ordu/Giresun, Samsun, Sivas, Şanlıurfa, Trabzon
Sezonluk: Amman, Amsterdam, Bağdat, Bakü, Basel, Kiev-Borispil, Köln/Bonn, Milano, Moskova-Domodedovo, Nürnberg, Stuttgart, Tel Aviv, Üsküp, Viyana
Qatar Airways[54] Doha
Qeshm Airlines[54] Tahran
Smartwings[54] Sezonluk: Prag
Smartwings Poland[54] Sezonluk: Katowice, Poznań, Varşova
Smartwings Slovakia[54] Sezonluk: Bratislava
SunExpress[55] Adana, Amsterdam, Antalya, Basel, Berlin-Tegel, Brüksel, Diyarbakır, Düsseldorf, Erzurum, Frankfurt, Gaziantep, Hamburg, Hannover, Kars, Kayseri, Konya, Kopenhag, Köln/Bonn, Malatya, Münih, Paris-Charles de Gaulle, Samsun, Stuttgart, Tahran, Trabzon, Van, Viyana, Zürih
Sezonluk: Bremen, Budapeşte, Dortmund, Dublin, Eindhoven, Hatay, Helsinki, Katowice, Lefkoşa, Leipzig/Halle, Londra-Luton, Lyon, Marsilya, Milano, Münster/Osnabrück, Nürnberg, Oslo, Paderborn/Lippstadt, Poznań, Prag, Saarbrücken, Sankt Peterburg, Stockholm, Üsküp, Varşova, Wrocław
SunExpress Deutschland[54] Düsseldorf
Tailwind Airlines[54] Sezonluk: Brüksel
TAROM[54] Sezonluk: Bükreş
TUI Airways[56] Sezonluk: Birmingham, Londra-Gatwick, Manchester
TUI fly Belgium[54] Sezonluk: Liège, Oostende-Brugge
TUI fly Netherlands[54] Sezonluk: Amsterdam
Türk Hava Yolları[54] Antalya, Cidde, İstanbul, İstanbul-Sabiha Gökçen, Londra-Stansted, Medine, Tel Aviv
Sezonluk: Berlin-Tegel, Hamburg, Kuveyt, Paris-Charles de Gaulle
Ukraine International Airlines[54] Kiev-Borispil
Ural Airlines[54] Sezonluk: Moskova-Domodedovo
Wings of Lebanon[54] Sezonluk: Beyrut
Zagros Airlines[54] Tahran

Kargo
Hava yollarıUçuş noktaları
Türk Hava Yolları Entebbe, İstanbul-Atatürk, Maastricht/Aachen, Nairobi, Riyad[57]

İstatistikler

Adnan Menderes Havalimanı, 2019 verilerine göre yolcu ve uçak trafiğinde sırasıyla İstanbul, İstanbul Sabiha Gökçen, Ankara Esenboğa ve Antalya havalimanlarının ardından beşinci sıradadır. Kargo trafiği bakımından ise İstanbul ve İstanbul Sabiha Gökçen havalimanlarının ardından üçüncü sıradadır. 2016 verilerine göre dış hatlarda en fazla yolcu %43 oranla Almanya'dan gelmektedir.[58]

Yolcu istatistikleri
Yıl İç hat Değişim (%) Dış hat Değişim (%) Toplam Değişim (%)
2019[59] 9.031.924 %15,4 3.333.332 %22 12.365.256 %7,8
2018[60] 10.679.606 %2 2.730.772 %16 13.410.378 %5
2017[61] 10.474.760 %5 2.349.550 %12 12.824.310 %6
2016[62] 9.955.167 %4 2.096.076 %20 12.051.243 %1
2015[63] 9.545.443 %14 2.632.657 %2 12.178.100 %11
2014[64] 8.390.425 %8 2.580.238 %4 10.970.663 %7
2013[65] 7.753.983 %12 2.479.157 %3 10.233.140 %9
2012[66] 6.945.044 %13 2.410.858 %1 9.355.902 %10
2011[67] 6.125.076 %14,3 2.398.457 %12,7 8.523.533 %13,9
2010[68] 5.357.610 %18,2 2.127.488 %27,6 7.485.098 %20,7
2009[69] 4.534.339 %20,7 1.667.455 %1,8 6.201.794 %13,7
2008[70] 3.757.891 %3,4 1.697.407 %6 5.455.298 %4,2
2007[70] 3.635.414 Bilinmiyor 1.600.890 Bilinmiyor 5.236.304 Bilinmiyor

Uçak istatistikleri
Yıl İç hat Değişim (%) Dış hat Değişim (%) Toplam Değişim (%)
2019[71] 59.669 %16,5 23.916 %19,7 83.585 %8,6
2018[72] 71.466 %1 19.981 %12 91.447 %2
2017[73] 72.073 %4 17.834 %4 89.907 %4
2016[74] 69.037 %4 17.211 %17 86.248 %1
2015[75] 66.157 %5 20.837 %10 86.994 %6
2014[76] 62.873 %7 18.883 %4 81.756 %6
2013[77] 58.658 %7 18.207 %0 76.865 %5
2012[78] 55.013 %6 18.139 %3 73.152 %4
2011[79] 51.700 %11,9 18.627 %9,8 70.327 %11,3
2010[80] 46.206 %14,1 16.972 %23,8 63.178 %16,6
2009[81] 40.492 %6,5 13.705 %2,1 54.197 %4,2
2008[82] 38.014 %1 14.000 %0,9 52.014 %0,5
2007[82] 37.647 Bilinmiyor 14.127 Bilinmiyor 51.774 Bilinmiyor

Kargo istatistikleri
Yıl İç hat (ton) Değişim (%) Dış hat (ton) Değişim (%) Toplam (ton) Değişim (%)
2019[83] 11.775 %57,8 5.140 %16 16.915 %42,2
2018[84] 7.459 %42 4.429 %47 11.889 %44
2017[85] 12.816 %21 8.405 %143 21.221 %8
2016[86] 16.164 %25 3.456 %9 19.620 %20
2015[87] 21.478 %4 3.161 %35 24.640 %7
2014[88] 20.702 %8 2.341 %12 23.043 %8
2013[89] 19.152,2 %22 2.086,5 %16 21.238,8 %21
2012[89] 15.706,3 %10,2 1.802,1 %23,3 17.508,4 %5,5
2011[90] 14.241 %1 2.351 %35,2 16.592 %6,4
2010[91] 14.096 %23,1 3.629 %79,3 17.725 %31,6
2009[91] 11.447 Bilinmiyor 2.024 Bilinmiyor 13.471 Bilinmiyor

Ulaşım
Havalimanındaki tren istasyonu.

Adnan Menderes Havalimanı, şehir merkezine D 550 karayolu üzerindeki Akçay Caddesi ile bağlıdır.[92] Havalimanına toplu taşıma araçları ile ulaşım olanağı da vardır. İç hatlar terminalinin önündeki aynı adlı istasyondan geçen banliyö hattı İZBAN aracılığıyla şehrin kuzey ve güneyine yolcu taşınmaktadır.[93] Hat üzerindeki Hilal ve Halkapınar istasyonlarından ise İzmir metrosuna aktarma yapılabilmektedir.[94] Mavişehir istasyonundan kalkan 200, Cumhuriyet Meydanı'ndan kalkan 202 ve Bornova metro istasyonundan kalkan 204 numaralı ESHOT otobüsleri havalimanına 24 saat ulaşım sağlamaktadır.[95][96] Havaş servis otobüsleri ise İzmir'in Bornova, Çeşme, Karşıyaka, Konak, Selçuk ve Urla ilçelerine, Aydın'ın Efeler, Köşk, Kuşadası, Nazilli, Söke ve Sultanhisar ilçelerine ve Manisa'nın Şehzadeler ve Yunusemre ilçelerine havalimanından yolcu taşımaktadır.[97][98] Ayrıca havalimanında taksiler ve araç kiralama firmaları hizmet vermektedir.[99][100]

Kazalar ve olaylar

Kaynakça
  1. "Coğrafi Bilgi Sistemleri". İzmir Büyükşehir Belediyesi. 7 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2020.
  2. "Çiğli Havaalanı onarım yüzünden ulaşıma kapanıyor". Milliyet. 11 Ağustos 1973. ss. 1, 9.
  3. "1 Ekim'den sonra İzmir'e gece uçak inmeyecek". Milliyet. 21 Eylül 1973. s. 1.
  4. "Çiğli Havaalanı açıldı". Milliyet. 21 Ekim 1981. s. 1.
  5. "Öngüt: 'Cumaovası Havaalanı 7 Ağustos'ta trafiğe açılacak'". Milliyet. 13 Temmuz 1978. ss. 1, 14.
  6. "İstanbul Hava Müzesi". Türk Hava Kuvvetleri. 30 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2015.
  7. "Cumaovası'nda istimlak toprak sahiplerini şaşkına çevirdi". Milliyet. 24 Ocak 1983. s. 3.
  8. "Evren: 'Ordumuz yurt savunması için hazırdır'". Milliyet. 30 Mayıs 1984. s. 3.
  9. "Menderes Havaalanı". Milliyet. 16 Kasım 1987. s. 3.
  10. "20 yıl iktidardayız". Milliyet. 18 Kasım 1987. s. 7.
  11. "Kenan Evren'in Anıları - 5. Bölüm". Milliyet. 15 Mart 1992. s. 11.
  12. "Havaş, İzmir'e 250 trilyon lira yatırım yapıyor". Yeni Asır. 20 Kasım 2004. 2 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020.
  13. "DHMİ, dış hatları yeniliyor". Arkitera. 16 Haziran 2004. 2 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020.
  14. "Adnan Menderes Dış Hatlar'da imza günü". Yeni Asır. 19 Nisan 2005. 2 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020.
  15. "Adnan Menderes ihalesinde Havaş-Bayındır'a onay". Sabah. 19 Kasım 2004. 3 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020.
  16. "Havaş'ın yüzde 60 hissesi TAV'ın oldu". Radikal. 2 Haziran 2005. 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2016.
  17. "İzmir'e Yeni Dış Hatlar Terminali". Haber7. 20 Eylül 2005. 6 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020.
  18. "TAV markası İzmir'de". Sabah. 24 Eylül 2006. 2 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020.
  19. Öğmen, Şenol (Eylül 2013). "Esenboğa ve Adnan Menderes Havalimanlarının Pist Üstyapı Tasarımı, Kapasite ve Trafik Talebi Bakımından Değerlendirilmesi". 24 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2017.
  20. "Ödüller". adnanmenderesairport.com. 25 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2013.
  21. "İzmir A. Menderes Havalimanı İhalesinin Kazanılması". TAV. 2 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2018.
  22. "İzmir'in uçuşları artık Dış Hatlar'dan yapılacak". Yeni Asır. 30 Aralık 2011. 2 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020.
  23. "Türkiye'nin En Yeşil Terminalinde Yatırım Baharı". Haberler.com. 13 Haziran 2012. 19 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020.
  24. Demirci, Elif (18 Mart 2014). "266 milyon Euro'luk Adnan Menderes İç Hatlar Terminali hizmete girdi". Hürriyet. İzmir. 1 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2018.
  25. "Adnan Menderes Havalimanı İç Hatlar Terminali 17 Mart'ta açılıyor". kokpit.aero. 11 Mart 2014. 2 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2018.
  26. Yıldırım, Taylan (1 Temmuz 2015). "İzmir Adnan Menderes Havalimanı'nda iç hat yolcuları artık daha mutlu". Hürriyet. İzmir. 2 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020.
  27. "Adnan Menderes Havalimanı'nda bir ilk". Yeni Asır. 26 Haziran 2015. 2 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020.
  28. Yıldırım, Taylan (23 Mart 2016). "Adnan Menderes Havalimanı'nda yeniden çifte güvenlik kontrolü". Hürriyet. İzmir. 2 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020.
  29. Bayram, Ahmet (23 Mart 2016). "İzmir Adnan Menderes Havalimanı'nda güvenlik önlemleri artırıldı". Hürriyet. 2 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020.
  30. "ACI reveals world's best airports for customer experience". Airports Council International. 9 Mart 2020. 5 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2020.
  31. Yeşilyurt, Elif (21 Kasım 2020). "İzmir Adnan Menderes, ACI pandemi sertifikasını aldı". Anadolu Ajansı. Erişim tarihi: 27 Aralık 2020.
  32. "Adnan Menderes Havaalanı Yolcu ve Yük Taleplerinin Değişimi Üzerine Bir İnceleme" (PDF). DEÜ Mühendislik Fakültesi Mühendislik Bilimleri Dergisi. 12 (1). Ocak 2010. s. 20. 10 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2018.
  33. Avşar, Ercüment. "İzmir Adnan Menderes Havalimanı'nın Kümülonimbüs (Cb), Oraj ve Sis Analizi" (PDF). 11 Eylül 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2017.
  34. "DHMİ 2011 Faaliyet raporu". DHMİ. s. 60. 9 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2012.
  35. "Rakamlarla İstanbul'un yeni havalimanı". Sputnik Türkiye. 29 Ekim 2018. 29 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020.
  36. "İSG Hakkında". İSG. 26 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020.
  37. "610 milyon Euro'ya TAVladı!". Haberturk.com. 15 Haziran 2012. 13 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2018.
  38. "Adnan Menderes Havalimanı LEED sertifikası ile dünyada ilk 10'a girdi". Yeşil Ekonomi. 28 Ocak 2016. 18 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2016.
  39. Kolaylıoğlu, Özge (2006). "İnşaat Sektöründe Proje Yönetimi ve Proje Yöneticisi" (PDF). Dokuz Eylül Üniversitesi. 11 Eylül 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2017.
  40. "İzmir Adnan Menderes Havaalanı: Bir Başarı Öyküsü" (PDF). Çelik Yapılar. Ocak 2007. 2 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2018.
  41. "2012 Faaliyet Raporu" (PDF). Tepe İnşaat. 2012. 13 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2018.
  42. "İzmir'in Yeni Dış Hatlar Terminali". Arkitera. 11 Eylül 2006. 2 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2018.
  43. "Adnan Menderes Havalimanı, yatırımlarla 30 milyon yolcu kapasitesine ulaştı". TRT Haber. 15 Haziran 2018. 16 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020.
  44. İnsel, Faruk; Akba, Rauf (2 Ocak 2008). "İzmir Adnan Menderes Yeni Dış Hatlar Terminal Binası". Dünya İnşaat. 2 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020.
  45. "İzmir Adnan Menderes Havalimanı". ATU Duty Free. 15 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2012.
  46. "TAV Galeri'de İzmir". Hürriyet. 27 Şubat 2011. 2 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2018.
  47. "Kargo". adnanmenderesairport.com. 31 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2012.
  48. "20 milyon yolculuk terminal açılıyor". Haberturk.com. 23 Şubat 2014. 8 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2020.
  49. "Genel Havacılık Terminali". adnanmenderesairport.com. 2 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2012.
  50. Yıldırım, Taylan (24 Mart 2018). "Bakan Arslan, İzmir'de havalimanında inceleme yaptı". Hürriyet. İzmir. 30 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020.
  51. Cengiz, Tuncer (12 Mart 2020). "İzmir Adnan Menderes Havalimanı'na yeni uçak park alanı". İhlas Haber Ajansı. 20 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2020.
  52. Küçükönal, Hatice (Ağustos 1998). "Havaalanı Yolcu Terminal Kapasitesi ve Adnan Menderes Havaalanı Dış Hatlar Terminali Kapasite Analizi" (PDF). Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
  53. "Tav Airport Hotel İzmir'de". Hürriyet. 26 Aralık 2014. 2 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2017.
  54. "Uçuş Noktaları". adnanmenderesairport.com. 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2020.
  55. "Ulaşım Ağı". sunexpress.com. Erişim tarihi: 24 Şubat 2020.
  56. "Flight Timetable". TUI. 25 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2020.
  57. Liu, Jim (11 Aralık 2017). "Turkish Airlines Cargo outlines 777 Freighter network in Dec 2017". Routesonline. 21 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2018.
  58. "ADB Brochure" (PDF) (İngilizce). TAV. 2 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
  59. "Yolcu Trafiği (Gelen-Giden) 2019 Yıl Sonu". Devlet Hava Meydanları İşletmesi. 3 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
  60. "Yolcu Trafiği (Gelen-Giden) 2018 Yıl Sonu" (PDF). Devlet Hava Meydanları İşletmesi. 7 Ocak 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
  61. "Yolcu Trafiği (Gelen-Giden) 2017 Yıl Sonu" (PDF). Devlet Hava Meydanları İşletmesi. 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
  62. "Yolcu Trafiği (Gelen-Giden) 2016 Yıl Sonu" (PDF). Devlet Hava Meydanları İşletmesi. 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
  63. "Yolcu Trafiği (Gelen-Giden) 2015 Yıl Sonu" (PDF). Devlet Hava Meydanları İşletmesi. 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
  64. "Yolcu Trafiği (Gelen-Giden) 2014 Yıl Sonu" (PDF). Devlet Hava Meydanları İşletmesi. 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
  65. "Yolcu Trafiği (Gelen-Giden) 2013 Yıl Sonu" (PDF). Devlet Hava Meydanları İşletmesi. 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
  66. "Yolcu Trafiği (Gelen-Giden) 2012 Yıl Sonu" (PDF). Devlet Hava Meydanları İşletmesi. 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
  67. "Yolcu Trafiği (Gelen-Giden) 2011 Yıl Sonu" (PDF). Devlet Hava Meydanları İşletmesi. 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
  68. "Yolcu Trafiği (Gelen-Giden) 2010 Yıl Sonu" (PDF). Devlet Hava Meydanları İşletmesi. 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
  69. "Yolcu Trafiği (Gelen-Giden) 2009 Yıl Sonu" (PDF). Devlet Hava Meydanları İşletmesi. 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
  70. "Yolcu Trafiği (Gelen-Giden) 2008 Yıl Sonu" (PDF). Devlet Hava Meydanları İşletmesi. 25 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
  71. "Tüm Uçak Trafiği 2019 Yıl Sonu". Devlet Hava Meydanları İşletmesi. 3 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
  72. "Tüm Uçak Trafiği 2018 Yıl Sonu" (PDF). Devlet Hava Meydanları İşletmesi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
  73. "Tüm Uçak Trafiği 2017 Yıl Sonu" (PDF). Devlet Hava Meydanları İşletmesi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
  74. "Tüm Uçak Trafiği 2016 Yıl Sonu" (PDF). Devlet Hava Meydanları İşletmesi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
  75. "Tüm Uçak Trafiği 2015 Yıl Sonu" (PDF). Devlet Hava Meydanları İşletmesi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
  76. "Tüm Uçak Trafiği 2014 Yıl Sonu" (PDF). Devlet Hava Meydanları İşletmesi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
  77. "Tüm Uçak Trafiği 2013 Yıl Sonu" (PDF). Devlet Hava Meydanları İşletmesi. 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
  78. "Tüm Uçak Trafiği 2012 Yıl Sonu" (PDF). Devlet Hava Meydanları İşletmesi. 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
  79. "Tüm Uçak Trafiği 2011 Yıl Sonu" (PDF). Devlet Hava Meydanları İşletmesi. 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
  80. "Tüm Uçak Trafiği 2010 Yıl Sonu" (PDF). Devlet Hava Meydanları İşletmesi. 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
  81. "Tüm Uçak Trafiği 2009 Yıl Sonu" (PDF). Devlet Hava Meydanları İşletmesi. 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
  82. "Tüm Uçak Trafiği 2008 Yıl Sonu" (PDF). Devlet Hava Meydanları İşletmesi. 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
  83. "Kargo Trafiği (Ton) 2019 Yıl Sonu" (PDF). Devlet Hava Meydanları İşletmesi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
  84. "Kargo Trafiği (Ton) 2018 Yıl Sonu" (PDF). Devlet Hava Meydanları İşletmesi. 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
  85. "Kargo Trafiği (Ton) 2017 Yıl Sonu" (PDF). Devlet Hava Meydanları İşletmesi. 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
  86. "Kargo Trafiği (Ton) 2016 Yıl Sonu" (PDF). Devlet Hava Meydanları İşletmesi. 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
  87. "Kargo Trafiği (Ton) 2015 Yıl Sonu" (PDF). Devlet Hava Meydanları İşletmesi. 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
  88. "Kargo Trafiği (Ton) 2014 Yıl Sonu" (PDF). Devlet Hava Meydanları İşletmesi. 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
  89. "Kargo Trafiği (Ton) 2013 Yıl Sonu" (PDF). Devlet Hava Meydanları İşletmesi. 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
  90. "Kargo Trafiği (Ton) 2011 Yıl Sonu" (PDF). Devlet Hava Meydanları İşletmesi. 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
  91. "Kargo Trafiği (Ton) 2010 Yıl Sonu". Devlet Hava Meydanları İşletmesi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
  92. "İzmir trafiğine çift katlı çözüm". Hürriyet. 16 Ekim 2012. 18 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2015.
  93. "Metro". adnanmenderesairport.com. 12 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2015.
  94. "Ağ Haritası". izban.com.tr. 17 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2015.
  95. "Belediye Otobüsü". adnanmenderesairport.com. 3 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2015.
  96. "Havalimanına 'üç koldan' ulaşım". eshot.gov.tr. 25 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2015.
  97. "Havaş Otobüsleri". adnanmenderesairport.com. 7 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2015.
  98. "Otobüs Servis Noktaları - İzmir". havas.net. 13 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2015.
  99. "Taksi". adnanmenderesairport.com. 17 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2015.
  100. "Araç kiralama". adnanmenderesairport.com. 9 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2015.
  101. "İzmir uçağı düştü, 62 kişi öldü". Milliyet. 27 Ocak 1974. ss. 1, 3, 11.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.